Ενας καταιγισμός κινουμένων σχεδίων κάνει πολύχρωμο τον κινηματογραφικό ορίζοντα των φετινών Χριστουγέννων. Ο πήχυς της ποιότητας είναι πολύ ψηλά, ενώ οι ταινίες καλύπτουν όλα τα γούστα.
Την περασμένη εβδομάδα έκανε πρεμιέρα το χολιγουντιανό «Τραγούδα!» (με το οποίο περνούν καλά μικροί και μεγάλοι) προετοιμάζοντας το έδαφος για τη μεγάλη επίθεση του animation. Ακολούθησε η γαλλοϊαπωνική «Κόκκινη χελώνα», που δεν έχει αντίπαλο επί καλλιτεχνικού εδάφους. Αριστουργηματικό φιλμ. Συναρπαστικό κυρίως για ενηλίκους σινεφίλ, χωρίς αυτό να σημαίνει πως αποκλείονται τα παιδιά από την εμπειρία ενός παραμυθιού που κυλάει σαν όνειρο. Η ιδέα του Ολλανδού σκηνοθέτη και σεναριογράφου Μίκαελ Ντουντόκ ντε Βιτ υλοποιήθηκε από τους animators των περιβόητων στούντιο Ghabli του Χαγιάο Μιγιαζάκι.
Είναι δύσκολο να περιγραφεί αυτή η ταινία· αέρινη και ονειρική αλλάζει διαρκώς σχήμα. Δεν έχει επίσης νόημα να κωδικοποιήσεις ένα εικαστικό ποίημα, που ο ρυθμός και η έντασή του κρύβονται σε λιτές γραμμές· η ομορφιά του και η φιλοσοφία του, που ξεφεύγει από σχήματα της δυτικής σκέψης, θα γίνουν γρίφος.
Στο έρημο νησί
Η «Κόκκινη χελώνα» διαδραματίζεται σε ένα έρημο εξωτικό νησί. Είναι μια ιστορία χωρίς λόγια για ένα ναυαγό που ξεβράστηκε εκεί απ’ τα κύματα. Μην πάει ο νους στον Ροβινσώνα· ο αφηγητής δεν νοιάζεται για την επανεκκίνηση του πολιτισμού από το μηδέν. Ο ναυαγός του, που βλέπει στον ύπνο του ξύλινες γέφυρες να οδηγούν σαν αεροδιάδρομος προς τον ουρανό, όταν κοιτάζει τη θάλασσα έχει κάτι από τον νόστο του μυθικού Οδυσσέα.
Ο ήρωάς μας φτιάχνει μια σχεδία με κορμούς δέντρων, που όμως θα γίνει θρύψαλα από μια μεγάλη κόκκινη χελώνα μόλις τη ρίξει στο ήρεμο νερό. Θα επαναλάβει μάταια την προσπάθειά του με πιο ενισχυμένο «σκάφος». Η χελώνα, για ανεξήγητο λόγο, δεν θα τον αφήσει να φύγει. Στην τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια διαφυγής του, ο ναυαγός θα χτυπήσει με μανία στο κεφάλι το αμφίβιο και θα το γυρίσει ανάσκελα στην άμμο. Την επομένη, μια κοκκινομάλλα γυναίκα ξυπνάει μέσα στο καβούκι της κόκκινης χελώνας.
Ο άνθρωπος, που ίσως ζει μια αλλόκοτη περιπέτεια στ’ όνειρό του, και η χελώνα, που ίσως έχει εγκλωβιστεί στο όνειρο μιας γυναίκας, θα γίνουν ζευγάρι και θα αποκτήσουν παιδί. Καθώς περνούν τα χρόνια η επιθυμία να μάθει τι υπάρχει πίσω από τον ορίζοντα στοιχειώνει όλο και πιο πολύ τον γιο της χελώνας και του ανθρώπου. Ενα στρογγυλό μπουκάλι, που βρήκε στην έρημη παραλία, φαντάζει σαν ένα μαγικό πρίσμα στα χέρια του νεαρού.
Η ιστορία, φαινομενικά γραμμική, είναι σαν αέναος κύκλος για την τρικυμία και τη γαλήνη, τη ζωή και τον θάνατο. Η αισθαντικότητα των εικόνων και η μουσική, που «ενδυναμώνει τη σιωπή» κατά τον εύστοχο Μίκαελ Ντουντόκ ντε Βιτ, μας φέρνουν σε έναν ωκεανό δημιουργικής φαντασίας. Αυτό είναι η «Κόκκινη χελώνα».
Χριστούγεννα με Ντίσνεϊ
Το παραμύθι της Ντίσνεϊ «Βαϊάνα», που απευθύνεται κυρίως σε μικρά παιδιά, εκτυλίσσεται σε μακρινές και εξωτικές θάλασσες. Η ομάδα που δημιούργησε το «Ψυχρά και ανάποδα» και τη «Ζωούπολη» αυτήν τη φορά επέλεξε τον καυτό ήλιο.
Η Βαϊάνα, η έφηβη κόρη του βασιλιά σε ένα νησί της Ωκεανίας, έχει το «μικρόβιο» της εξερευνήτριας και θέλει να φύγει μακριά για να γνωρίσει τον κόσμο του Ειρηνικού. Οι γονείς όμως δεν της επιτρέπουν τέτοια ταξίδια. Το νησί τους υποφέρει από ξηρασία ενώ τα ψάρια έχουν εξαφανιστεί από τον ύφαλο. Για το μαρτύριο που ζει ο φιλήσυχος λαός της, η Βαϊάνα πιστεύει πως φταίνε κακά μάγια. Για να τα λύσει φεύγει από το σπίτι, σαν μικρή θαλασσοπόρος, για να βρει τον ημίθεο Μάουι. Στους θρύλους που άκουγε από τη γιαγιά της η Βαϊάνα, ο Μάουι ήταν το πνεύμα του καλού που ξόρκιζε κάθε δυστυχία.
Το «Βαϊάνα» προβάλλεται με υποτίτλους, αλλά και σε μεταγλώττιση.
Πιρουέτες στο Παρίσι
Η μεγάλη παράδοση του γαλλικού σινεμά γύρω από την παιδική ηλικία βρίσκεται στα θεμέλια του animation «Η μπαλαρίνα και ο μικρός εφευρέτης» των Ερίκ Σαμέρ και Ερίκ Ουαρίν. Την εποχή που ο Γκουστάβ Αϊφελ άρχισε να υψώνει τον σιδερένιο πύργο του στο Παρίσι, κατοπινό σήμα κατατεθέν της πόλης, η Φελίσια και ο Βίκτορ, τρόφιμοι ορφανοτροφείου στη Βρετάνη, το σκάνε από τον μισάνθρωπο φύλακά τους. Θέλουν να φτάσουν στην Πόλη του Φωτός. Η Φελίσια ονειρεύεται να γίνει χορεύτρια του μπαλέτου. Ο Βίκτορ, που έχει φαντασία σαν του Λεονάρντο ντα Βίντσι, θέλει να πετάξει με μηχανικά φτερά. Οταν θα φτάσουν στο Παρίσι θα χωρίσουν οι δρόμοι τους. Η Φελίσια, που είναι και η βασική ηρωίδα της ταινίας, θα καταφέρει να κερδίσει τη συμπάθεια μιας κουτσής καθαρίστριας της Οπερας του Παρισιού, η οποία τής διδάσκει χορό και βοηθάει να πετάξει προς τα άστρα. Το «Μπίλι Ελιοτ» και το «Καράτε Κιντ» λειτούργησαν σαν φάροι για τον παραγωγό της ταινίας, Γιαν Ζενού. Προβάλλεται σε μεταγλώττιση.