Είναι γενικώς σημαντικό οι μεγάλοι δημιουργοί να ξέρουν να κάνουν τις «παρεμβάσεις» τους ακόμη και εν θερμώ· να καταργούν δηλαδή το κλισέ που υποστηρίζει πως η τέχνη σχολιάζει πιο αποτελεσματικά την Ιστορία παρά τις τρέχουσες εξελίξεις. Αυτό προφανώς και ισχύει για τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Ο σπουδαίος Αμερικανός κινηματογραφιστής, πάνω στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου (1964), παραδίδει ένα από τα αριστουργήματά του, σατιρίζοντας με ιδανικό τρόπο την τότε παράνοια των δύο υπερδυνάμεων. Το «SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα», που βλέπουμε αυτή την εβδομάδα σε επανέκδοση, αποτελεί ίσως την κορυφαία καλλιτεχνική «χειρονομία» –και ήταν πάμπολλες– ενάντια στον εφιάλτη ενός πυρηνικού πολέμου.
Ο ελληνικός τίτλος της ταινίας είναι σχεδόν εξίσου ευρηματικός με τον ορίτζιναλ: «Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb». Ενας παλαβός στρατηγός των Αμερικανών, ονόματι Τζακ Ρίπερ (Τζακ ο Αντεροβγάλτης), αποφασίζει να δώσει εντολή σε ένα εν πτήσει βομβαρδιστικό Β-52 να επιτεθεί με πυρηνικά σε ρωσικούς στόχους. Αδυνατώντας να έρθουν σε επαφή με το αεροσκάφος, ο πρόεδρος και οι επιτελείς του ψάχνουν απεγνωσμένα λύση, καθώς η απειλή του πυρηνικού ολοκαυτώματος είναι πιο κοντά από ποτέ. Ο Κιούμπρικ χτίζει εκπληκτικούς μονολόγους και διαλόγους, εικονίζοντας μια σειρά από απολαυστικούς χαρακτήρες-καρικατούρες, με τον μεγάλο Πίτερ Σέλερς να ερμηνεύει τρεις από αυτούς.
Το κωμικό έπος, διανθισμένο με ανελέητο σατιρικό χιούμορ, εξελίσσεται σε όλη τη διάρκεια της ταινίας: ο στρατηγός «Βuck» Τάρτζισον σαχλαμαρίζει με την ερωμένη του στο τηλέφωνο, μέσα στο Δωμάτιο Πολέμου, ενώ επιμένει να εξαπολύσουν όλη τους τη δύναμη εναντίον των «κομουνιστών». Από την άλλη, ο διαταραγμένος Ρίπερ, με το πούρο στο στόμα και ένα πελώριο πολυβόλο ανά χείρας, είναι έτοιμος να τινάξει τον κόσμο στον αέρα. Τέλος ο διεστραμμένος Dr. Strangelove (μοναδικός Πίτερ Σέλερς) μιλάει με πάθος για τη βόμβα, σαν να είναι παιδί του, ενώ προσπαθεί να συγκρατήσει το χέρι του που χαιρετά από μόνο του ναζιστικά. Με λίγα λόγια, η τρέλα του πολέμου παρουσιάζεται σε όλο της το μεγαλείο από έναν Κιούμπρικ, ο οποίος ολοφάνερα βλέπει το τέρας να ορθώνεται και με τον τρόπο του απευθύνει την (διαχρονική) προειδοποίηση: «Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως τα απίστευτα καταστρεπτικά όπλα μας δεν θα πέσουν σε χέρια παρανοϊκών;».
Το «SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» δεν είναι απλώς μια τρομερά καλογραμμένη κωμωδία. Αποτελεί ακόμη εύστοχο πολιτικό σχόλιο και κριτική σε στερεότυπα που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή και στις δύο πλευρές. Καταγγέλλει τον σεξισμό (στο πυρηνικό καταφύγιο κάθε άνδρας θα έχει από 10 γυναίκες) και την ελλειμματική απόδοση δικαιοσύνης στους ναζί εγκληματίες πολέμου. Κυρίως αποδεικνύει ότι η κωμωδία μπορεί, αν γίνει σωστά, να υψωθεί σε κορυφαίο κινηματογραφικό είδος.
Το βαρομετρο της εβδομαδας
Στην «Οργή ενός υπομονετικού ανθρώπου» βλέπουμε ένα πολύ καλογυρισμένο θρίλερ από τον πρωτοεμφανιζόμενο στη σκηνοθεσία Ραούλ Αρέβαλο. Ο ντροπαλός και λιγομίλητος Χοσέ –εξαιρετικός Αντόνιο ντε λα Τόρε– γνωρίζει και συνάπτει ερωτική σχέση με την Ανα. Πίσω από την προσέγγισή του ωστόσο (αρχικά) κρύβεται η άσβεστη επιθυμία του για εκδίκηση, από τους ανθρώπους που ευθύνονται για τον τραγικό θάνατο της γυναίκας του. Ο Αρέβαλο χειρίζεται αριστοτεχνικά τον δραματικό βρασμό της ιστορίας του, συγχρονίζοντας τις κλιμακώσεις και αποδίδοντας άρτια την έκρηξη του «υπομονετικού ανθρώπου». Αντλώντας στοιχεία από το εξαιρετικό προ ετών «Μικρό Νησί», όπου πρωταγωνιστούσε, αλλά και από τα κόμικς και τον Ταραντίνο, κατασκευάζει έναν ρεαλιστικό εκδικητή που αναδύεται από το βάθος των σκοτεινών ενστίκτων. Η ταινία τιμήθηκε με 4 Βραβεία Γκόγια και με το Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας για την Ρουθ Ντίαζ.
Στις ταινίες που αφηγούνται αληθινά, αλλά λιγότερο φωτισμένα, περιστατικά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έρχεται να προστεθεί το «Zookeeper’s Wife», συμπαραγωγή Βρετανίας, Τσεχίας και ΗΠΑ, γυρισμένη από τη Νίκι Κάρο. Το φιλμ πραγματεύεται την ιστορία της οικογένειας Ζαμπίνσκι, υπεύθυνης του Ζωολογικού Κήπου της Βαρσοβίας, η οποία κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής πρόσφερε καταφύγιο σε εκατοντάδες Εβραίους φυγάδες, ενώ παράλληλα έσωσε και πολλά ζώα από τη σφαγή. Η Τζέσικα Τσαστέιν πρωταγωνιστεί σε ένα τυπικό ιστορικό δράμα, συγκινητικό και ηρωικό (αρκούντως), στο οποίο ξεχωρίζει η καλαίσθητη φωτογραφία και οι αυθεντικές σκηνές με τα άγρια ζώα του Κήπου.