Αυτές τις μέρες των κινηματογραφικών ανασκοπήσεων συνηθίζεται να θυμόμαστε τα καλύτερα της χρονιάς – στην προκειμένη περίπτωση τις ταινίες εκείνες που μας συγκίνησαν ή μας διασκέδασαν περισσότερο. Επειδή όμως το θέμα είναι ούτως ή άλλως κάπως υποκειμενικό, ίσως είναι καλύτερα να θυμηθούμε απλώς σκηνές· στιγμές δηλαδή από εκείνες που μετά την προβολή επανέρχονται και συχνά αποτυπώνονται στη μνήμη ως μοναδικές εικόνες της ταινίας για τα επόμενα χρόνια.
«Δουνκέρκη»
Στη «Δουνκέρκη» του Κρίστοφερ Νόλαν, την καλύτερη ίσως ταινία που είδαμε μέσα στο 2017, υπάρχουν πολλές σκηνές υποδειγματικής κινηματογραφικής έντασης, οι οποίες περιγράφουν εξαιρετικά την αγωνία για επιβίωση που κυριεύει τον απλό στρατιώτη. Ξεχωρίζει ωστόσο εκείνη στην οποία ένα απόσπασμα Βρετανών βρίσκει καταφύγιο σε κάποιο πλοιάριο, περιμένοντας την παλίρροια να το οδηγήσει στα ανοιχτά. Καθώς οι γερμανικές σφαίρες αρχίζουν να τρυπούν το περίβλημα, η κάμερα παραμένει στο εσωτερικό του σκάφους, όπου ξεσπά άγρια διαμάχη: κάποιοι πρέπει να κατέβουν ώστε το πλοίο να ελαφρύνει και οι υπόλοιποι να ξεκολλήσουν από την άμμο.
«Happy End»
Το «Happy End» του Μίκαελ Χάνεκε πιθανότατα δεν θα βρει θέση ανάμεσα στα κορυφαία φιλμ του σπουδαίου Γερμανού auter, ωστόσο η τελευταία σκηνή του είναι απλώς ιδιοφυής: σε ένα πολυτελές παραλιακό εστιατόριο του Καλαί, μια ομάδα προσφύγων γίνεται δεκτή, αν και απρόσκλητη, από τους παρευρισκόμενους. Την ίδια στιγμή, ο πλούσιος υπερήλικας Ζορζ παρακαλεί την εγγονή του να σπρώξει το αναπηρικό του καροτσάκι στην κατηφόρα προς τη θάλασσα· θέλει να δώσει το δικό του τέλος. Σε μια στιγμή μισοτραγική-μισοαστεία, εκείνη πραγματοποιεί την επιθυμία του, καταγράφοντας μάλιστα τη σκηνή (ειρωνικά) με το κινητό της τηλέφωνο.
«Blade Runner 2049»
Καλλιτεχνικά αριστουργηματικό, το «Blade Runner 2049» του Ντενί Βιλνέβ κατάφερε να σταθεί στο ύψος της σπουδαίας κληρονομιάς του. Στην πορεία μάς χάρισε και μια αξέχαστη σεκάνς, όπου ο νέος πράκτορας (Ράιαν Γκόσλινγκ) συναντά τον παλιό (Χάρισον Φορντ) με τους δυο τους να μονομαχούν στην αχανή σάλα κάποιου καζίνο του Λας Βέγκας. Οσο οι μπουνιές πέφτουν βροχή, ένα ψηφιακό ολόγραμμα του Ελβις αρχίζει να τραγουδά το «Can’t Help Falling in Love». Ο Φορντ λέει: «Μπορούμε να το συνεχίσουμε αυτό αν θες ή να πάμε απλώς για ένα ποτό…»
«Mother»
Είναι αλήθεια πως στο «Mother» ο Ντάρεν Αρονόφσκι προκάλεσε την ανοχή του κοινού, όσο σε καμιά άλλη από τις προηγούμενες ταινίες του. Το σκοτεινό παραμύθι του ωστόσο ενσωμάτωσε ένα από τα καλύτερα παραδείγματα κινηματογραφικής κλιμάκωσης που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια: με το ειρηνικό, όμορφο σπίτι της να έχει μετατραπεί σε μύλο της καταστροφής, η ετοιμόγεννη Τζένιφερ Λόρενς περιφέρεται ζαλισμένη ανάμεσα σε συντρίμμια, προσπαθώντας να ξεφύγει από τους επιδρομείς. Καθώς η παράνοια κορυφώνεται, εκείνη φέρνει τελικά τη νέα ζωή σε έναν κόσμο που διψάει (ήδη) για αίμα.
«Αtomic Blonde»
Μια από τις πιο διασκεδαστικές ταινίες της χρονιάς που πέρασε ήταν το κομίστικο «Αtomic Blonde», το οποίο κυκλοφόρησε σαν ανάσα δροσιάς στα τέλη του Αυγούστου. Οι εκπληκτικά χορογραφημένες σκηνές δράσης, το χιούμορ και η μουσική του το ξεχώρισαν, ωστόσο η σκηνή της αρχής –και του τέλους– είναι η πρώτη που έρχεται στον νου. Η μοναδική Σαρλίζ Θέρον, με το κορμί γεμάτο τραύματα και μώλωπες –γιατί οι αληθινές σούπερ ηρωίδες ματώνουν–, αναζητά ανακούφιση σε μια μπανιέρα γεμάτη με νερό και πάγο. Στο χέρι κρατάει ένα ποτήρι σκέτη βότκα. Καίει μια παλιά φωτογραφία. Από πίσω ακούγονται οι πρώτες νότες του «Cat people» του Μπόουι.
«Τελευταίο Σημείωμα»
Οσο για την ελληνική παραγωγή, ο Παντελής Βούλγαρης με το «Τελευταίο Σημείωμα» απέδωσε φόρο τιμής στους 200 εκτελεσθέντες της Καισαριανής και γενικότερα στα θύματα της ναζιστικής κατοχής. Η ταινία δεν απέφυγε αρκετά από τα κλισέ και τις συμβάσεις του είδους, παρ’ όλα αυτά μας χάρισε και μια σκηνή ενδεικτική της τέχνης του δημιουργού της. Το βράδυ πριν από την εκτέλεση και γνωρίζοντας τι τους περιμένει, οι κρατούμενοι του Χαϊδαρίου οργανώνουν ένα «γλέντι» μέσα στον θάλαμο. Χορεύουν και τραγουδούν μουσικές από διάφορα μέρη της Ελλάδας, ετοιμάζονται για το τέλος με τη συνείδησή τους ήσυχη. Το ομαδικό ξέσπασμα τους δίνει κουράγιο. Την ίδια στιγμή, στην άλλη άκρη του στρατοπέδου, ο Γερμανός διοικητής που τους στέλνει στον θάνατο κάθεται κι εκείνος στο γραφείο του άυπνος και πίνει. Ενας Θεός ξέρει τι συλλογίζεται…