Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου ****
ΔΡΑΜΑ (2017) Σκηνοθεσία: Λούκα Γκουαντανίνο Παίζουν: Τίμοθι Σαλαμέ, Αρμι Χάμερ, Αμίρα Κασάρ, Εσθερ Γκαρέλ
Σε μια χρονιά όπου η «queer» σεξουαλικότητα έχει, κινηματογραφικά, την τιμητική της («120 χτύποι το λεπτό», «Του Θεού η χώρα» κ.ά.), η ωραιότερη ταινία του είδους (αν υπάρχει τέτοιο) έρχεται από μια ιταλοαμερικανική συνεργασία. Συγκεκριμένα, εκείνη ανάμεσα στον δεξιοτέχνη σκηνοθέτη Λούκα Γκουαντανίνο («Εγώ είμαι ο έρωτας») και τον σπουδαίο Τζέιμς Αϊβορι, ο οποίος διασκευάζει σεναριακά ένα μυθιστόρημα του Αιγύπτιου Αντρέ Ατσιμάν. Το «Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου» είναι μια πολυεπίπεδη ταινία, ύμνος στη χαρά της ζωής, η οποία έχει συγκεντρώσει και 4 οσκαρικές υποψηφιότητες – ανάμεσά τους και αυτή για την καλύτερη ταινία.
Βρισκόμαστε στο 1983, κάπου στην ιταλική εξοχή. Ο 17χρονος Ελιο (Τίμοθι Σαλαμέ) κάνει διακοπές στην αγροτική βίλα της οικογένειάς του, περνώντας τον χρόνο του με διάβασμα και μουσική. Κάποια μέρα, ωστόσο, στο σπίτι θα καταφθάσει ο Αμερικανός Ολιβερ (Αρμι Χάμερ), ένας γοητευτικός διδακτορικός φοιτητής που έρχεται να δουλέψει ως βοηθός του ακαδημαϊκού πατέρα του Ελιο. Σύντομα, οι δύο νέοι θα έρθουν πιο κοντά, παρασυρμένοι από τον έρωτα, την κοινή εβραϊκή τους ταυτότητα αλλά και το υπέροχο ιταλικό καλοκαίρι.
Είναι ελάχιστες οι ταινίες της φετινής κινηματογραφικής παραγωγής στις οποίες η σκηνοθεσία –και γενικότερα η αισθητική– υπηρετεί τόσο άρτια το σενάριο όσο εδώ. Η αγάπη των δύο πρωταγωνιστών, αν και προφανώς «παράνομη», ανθεί κάτω από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου, το οποίο εκμεταλλεύεται άψογα ο Γκουαντανίνο, συνδυάζοντάς το και με μια πατιναρισμένη φωτογραφία εποχής. Επιπλέον, σε επίπεδο κλίματος, η τρυφερότητα και η ελαφράδα με τις οποίες προσεγγίζει το θέμα συνδυάζονται με μια απροσδιόριστη μελαγχολία, η οποία κρατά ευεργετικά τις ισορροπίες – γνωρίζουμε καλά, άλλωστε, πως το καλοκαίρι δεν διαρκεί για πάντα.
Πιο σημαντικοί βέβαια είναι οι δύο χαρακτήρες. Ο έφηβος Ελιο (εξαιρετικός και υποψήφιος για Οσκαρ ο Σαλαμέ) καταβροχθίζει βιβλία και ξέρει να παίζει Μπαχ «με τον τρόπο του Λιστ», όμως μοιάζει τελείως άπειρος ως προς τα ερωτικά. Καθώς η σεξουαλική επιθυμία γίνεται έντονη, οι πειραματισμοί του θα τον οδηγήσουν στο φλερτ με κορίτσια της ηλικίας του αλλά και με τον αγαπητό σε όλους επισκέπτη του σπιτιού. Εκείνος, συν τοις άλλοις, τον βοηθάει να αυτοπροσδιοριστεί και σε άλλα ζητήματα, όπως η εβραϊκή καταγωγή, που φαίνεται να τον τρομάζει.
Ο «εισβολέας»
Ο Ολιβερ, από την άλλη, φέρνει στον νου τον μυστηριώδη «εισβολέα» από το «Θεώρημα» του Παζολίνι, χωρίς όμως το σκοτεινό φορτίο που εκείνος κουβαλούσε. Η είσοδός του στη ζωή του Ελιο είναι ένα δώρο, ο καταλύτης ώστε εκείνος να ξεκινήσει την πορεία του στον κόσμο των ενηλίκων. Ολα αυτά βέβαια παίρνουν τον χρόνο τους. Το φιλμ δίνει ξεχωριστή σημασία στις λεπτομέρειες: την πρώτη επαφή, την πρώτη ερωτική προσέγγιση (σε μια εκπληκτική σκηνή), τον τρόπο με τον οποίο τα «πραξιτέλεια» αγάλματα λειτουργούν σαν απτές ερωτικές φαντασιώσεις κ.ο.κ. Το καλοκαίρι κυλάει αργόσυρτα με συγκινήσεις και ανακαλύψεις, καθώς το όμορφο –και υποψήφιο για Οσκαρ καλύτερου τραγουδιού– «Mystery of love» του Σούφγιαν Στίβενς συνοδεύει την ιστορία.
Ενα τελευταίο στοιχείο που αξίζει να σημειωθεί είναι η διεισδυτική και ταυτόχρονα παιχνιδιάρικη ματιά του Γκουαντανίνο στην απεικόνιση των «ανώτερων» τάξεων, ακόμη και όταν ενίοτε το παρακάνει. Εδώ, φυσικά, σε αντίθεση με το «Εγώ είμαι ο έρωτας», έχουμε περισσότερο μια αριστοκρατία του πνεύματος· η μητέρα της οικογένειας λέει το αμίμητο «αγάπη μου, μήπως έχεις δει το “Επταήμερό” μου;», αναφερόμενη σε μια συλλογή ιστοριών του 16ου αιώνα, ενώ όλοι τους δείχνουν να μιλούν άψογα 4-5 γλώσσες και να διαβάζουν αρχαίους συγγραφείς. Τέλος, η στάση που κρατάει ο πατέρας του Ελιο προς το φινάλε μπορεί να ερμηνευθεί και σαν σχόλιο για τα εφόδια –κι όχι μόνο σε επίπεδο μόρφωσης– που βοηθούν κάποιον, ακόμη και σήμερα, να ξεπεράσει τις προκαταλήψεις.
Ανθρώπινη ροή ***
Σκηνοθεσία: Αϊ Γουέι Γουέι
Εμφανίζονται: Αϊ Γουέι Γουέι, Ισρα Αμπούντ, Χίμπα Αμπέντ
Ακολουθώντας τους ανθρώπους
Ο πολυσυζητημένος Κινέζος καλλιτέχνης και ακτιβιστής παρουσιάζει ένα καλοφτιαγμένο και μεγάλης κλίμακας ντοκιμαντέρ γύρω από τα προσφυγικά ρεύματα ανά τον πλανήτη. Δίνοντας έμφαση προφανώς στην προσφυγική κρίση της Μεσογείου, το πολυπληθές συνεργείο του ακολουθεί τις ροές των ανθρώπων από τα παράλια της Λέσβου ώς την Ειδομένη και τα ουγγρικά σύνορα. Η έρευνά του, ωστόσο, δεν περιορίζεται εκεί, αφού μιλά ακόμη για τους ξεριζωμένους των πολέμων σε Ιράκ, Αφγανιστάν και Μέση Ανατολή, καθώς και τους διωκόμενους του Αφγανιστάν και της Κεντρικής Αμερικής. Κάπως αμήχανο στις διαλογικές στιγμές του, το φιλμ ξεχωρίζει για τις εντυπωσιακές μακρινές λήψεις, αλλά και την πληρότητα της παρουσίασης.
Ημερολόγιο φόνων **½
Σκηνοθεσία: Χουάν Κάρλος Μεδίνα
Ερμηνείες: Μπιλ Νάι, Ντάγκλας Μπουθ, Ολίβια Κουκ
Το «υπόγειο» θεατρικό Λονδίνο
Μια νεαρή γυναίκα βρίσκεται κατηγορούμενη για τον αιφνίδιο θάνατο του συζύγου της, ενώ παράλληλα μια σειρά από αποτρόπαιες δολοφονίες συγκλονίζουν το βικτωριανό Λονδίνο του 1880. Ο βετεράνος ντετέκτιβ Τζον Κιλντέαρ (Μπιλ Νάι) αναλαμβάνει την υπόθεση. Η έρευνά του θα τον οδηγήσει στην υπόγεια λονδρέζικη θεατρική σκηνή καθώς και στο σκοτάδι των ανθρώπινων ενστίκτων. Στα πρότυπα του «Τζακ ο Αντεροβγάλτης», το θρίλερ μυστηρίου βάζει στο μείγμα μια δόση γοτθικού τρόμου, μπόλικο αίμα και λίγο από… Καρλ Μαρξ, με τις «στροφές» και τις ανατροπές του ωστόσο να είναι μάλλον βεβιασμένες. Ο Μπιλ Νάι είναι αναμενόμενα καλός στον ρόλο του αστυνομικού, το ίδιο και η συμπρωταγωνίστριά του Ολίβια Κουκ.
Τα αστέρια δεν πεθαίνουν στο Λίβερπουλ **½
Σκηνοθεσία: Πολ Μακ Γκίκαν
Ερμηνείες: Ανέτ Μπένινγκ, Τζέιμι Μπελ, Τζούλι Γουόλτερς
Αυτοβιογραφία… προκαταλήψεων
Βασισμένη στην αυτοβιογραφία του Πίτερ Τέρνερ (Τζέιμι Μπελ), η ταινία αφηγείται την ιστορία αγάπης ανάμεσα στον ίδιο και στη μεγαλύτερή του ηλικιακά ντίβα του Χόλιγουντ Γκλόρια Γκράχαμ (Ανέτ Μπένινγκ). Με τις μέρες της δόξας της πια στο παρελθόν, η εκκεντρική ηθοποιός γνωρίζει και ερωτεύεται τον νεαρό Τέρνερ, ο οποίος ψάχνει τότε τον δρόμο του στην υποκριτική. Η αγάπη τους θα παραμείνει δυνατή κόντρα σε εμπόδια και προκαταλήψεις. Ο Πολ Μακ Γκίκαν δημιουργεί ένα φιλμ αγνού ρομαντισμού και τρυφερότητας, το οποίο αποτελεί ύμνο στην απελευθερωμένη γυναικεία φύση. Η τελευταία καθρεφτίζεται αβίαστα στο πρόσωπο της Ανέτ Μπένινγκ, η οποία με την ερμηνεία της δίνει ενδιαφέρον σε ένα κάπως επαναλαμβανόμενο φιλμ.
Εμείς…
Καλά νέα για το Φεστιβάλ Ολυμπίας για παιδιά και νέους. Οπως ανακοίνωσε σε ομιλία του την Τρίτη ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο θεσμός αποκτά καινούργια στέγη, στον χώρο των εγκαταλελειμμένων αποθηκών του ΑΣΟ. Το παλιό σταφιδεργοστάσιο, ορόσημο για την πόλη του Πύργου, αποτελείται από συγκρότημα κτιρίων και παραχωρείται από την Περιφέρεια στο Φεστιβάλ, το οποίο ταυτόχρονα λαμβάνει επιπλέον 8 εκατομμύρια ευρώ για τη μετεγκατάσταση και την ανάπτυξή του.
…και οι άλλοι
Ανακοινώθηκε το πλήρες διεθνές διαγωνιστικό πρόγραμμα της 68ης Μπερλινάλε, η οποία ξεκινάει στις 15 Φεβρουαρίου. Περιλαμβάνει συνολικά 24 φιλμ, ανάμεσα στα οποία βρίσκονται και οι νέες δουλειές σπουδαίων ονομάτων όπως ο Γκας Βαν Σαντ («Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot»), ο Γουές Αντερσον («Isle of Dogs») και ο Στίβεν Σόντερμπεργκ («Unsane»). Εγινε γνωστή επίσης η ταινία που συμπληρώνει το τμήμα Berlinale Special· πρόκειται για το «Songwriter», ντοκιμαντέρ του Μάρεϊ Κάμινγκς, το οποίο ακολουθεί τον δημοφιλή καλλιτέχνη Εντ Σίραν κατά τη διάρκεια της παραγωγής του τελευταίου άλμπουμ του.