Η ταινία ενηλικίωσης προσεγγίζεται συχνά στο σινεμά με όρους κομεντί, κωμωδίας και βέβαια δράματος, το οποίο κατά κανόνα εμβαθύνει και περισσότερο σε αυτό το πολυαναλυμένο κινηματογραφικό θέμα. Τα πράγματα, ωστόσο, γίνονται ίσως ακόμα πιο ενδιαφέροντα όταν στο παιχνίδι μπαίνουν το θρίλερ και η επιστημονική φαντασία. Κάτι τέτοιο γίνεται στη «Thelma» του Γιοακίμ Τρίερ («Ο ήχος της σιωπής»), που κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα στις ελληνικές αίθουσες, φέροντας στον πυρήνα της μια έξυπνη ιδέα.
Η Θέλμα είναι μια νεαρή κοπέλα, η οποία μπαίνει στο πανεπιστήμιο, φεύγοντας για πρώτη φορά από την πατρική εστία. Εκεί θα γνωρίσει και θα ερωτευθεί μια συμφοιτήτριά της, όμως οι τύψεις –που σχετίζονται με τους γονείς και τη θρησκεία της– και το άγχος θα πυροδοτήσουν τις υπερφυσικές δυνάμεις που κρύβει μέσα της, με ολέθρια αποτελέσματα. Η ταινία λειτουργεί ως κλασικό θρίλερ –στα όρια του τρόμου– εξαρχής: η απειλή μοιάζει να ελλοχεύει παντού στη ζωή του μοναχικού κοριτσιού που λαχταρά να απελευθερωθεί, αλλά ταυτόχρονα νιώθει και δυνατό τον δεσμό και με τους αυστηρούς θρησκόληπτους γονείς της. Ωσπου έρχεται η έκρηξη.
Ο Τρίερ χρησιμοποιεί τη μεταφυσική αλληγορία προκειμένου να περιγράψει την ερωτική αφύπνιση (την «απαγορευμένη» μάλιστα) αλλά και την ενηλικίωση εν γένει, η οποία φέρνει συχνά τρομακτικές αλλαγές στη ζωή του νέου ανθρώπου. Από εκεί και έπειτα στην ιστορία εισάγεται και το μυστήριο, γεγονός που δεν βοηθά ιδιαίτερα στη συνοχή και μάλλον αποσπά την προσοχή από το κυρίως θέμα. Κάπως έτσι, πάντως, οδηγούμαστε στην κλιμάκωση και σ’ ένα (ευπρόσδεκτα) εντυπωσιακό φινάλε.
Η ταινία του Τρίερ, αφαιρουμένου του μυστηρίου, έχει πολλές ομοιότητες με ένα άλλο ακόμα πιο τολμηρό φιλμ που είδαμε περίπου πριν από έναν χρόνο. Το «Raw» της Γαλλίδας Ζουλιά Ντικουρνό είχε επίσης για πρωταγωνίστριά του μια κοπέλα, η οποία αφυπνίζει το «τέρας» μέσα της μπαίνοντας στο πανεπιστήμιο. Εκεί, βέβαια, η εικονογραφία είναι πολύ σκληρότερη αλλά και απαραίτητη για να εξυπηρετηθεί αισθητικά το φιλμ.
Στο «Thelma», αντιθέτως, στο επίκεντρο βρίσκονται η οικογένεια, η θρησκεία και η προτεσταντική ηθική γενικότερα. Η ηρωίδα του καλείται να κόψει τους δεσμούς με τη μέχρι τότε ταυτότητά της, ενώ ταυτόχρονα κάνει και σημαντικές ανακαλύψεις σχετικά με το παρελθόν. Και η συνακόλουθη αντίδρασή της παίρνει παραμυθική, εξωπραγματική διάσταση.
Ο ίδιος ο σκηνοθέτης μιλά για το σκεπτικό του ως εξής: «Είμαι μεγάλος οπαδός του τρόπου που ο Χίτσκοκ χρησιμοποιούσε ένα ψυχολογικό δίλημμα ως εναρκτήριο σημείο μιας αφήγησης. Το παιδικό τραύμα στη “Μάρνι”, η ανησυχία και η ενοχή στον “Δεσμώτη του ιλίγγου”: υπάρχει κάτι παιγνιώδες στον τρόπο που το κάνει κι αυτό είναι κάτι που με ενέπνευσε […] από την άλλη βρήκα στις ταινίες τρόμου κάτι πολύ ανθρώπινο, ασχολούνται τελικά με την ανησυχία, τη θνητότητα και τις υπαρξιακές αναζητήσεις».
Το βαρόμετρο της εβδομαδας
Στο «Νησί των σκύλων», ο Γουές Αντερσον σκαρώνει άλλη μια παραμυθική, αλληγορική ιστορία προκειμένου να σχολιάσει τη σύγχρονη –και όχι μόνο– πραγματικότητα. Σε μια εναλλακτική… Ιαπωνία ένα προεδρικό διάταγμα επιτάσσει τη μεταφορά όλων των σκύλων της πόλης Μεγκασάκι σε μια πελώρια χωματερή με το όνομα «Νησί των σκουπιδιών». Ο 12χρονος Ατάρι, ωστόσο, αποφασίζει, με κίνδυνο της ζωής του, να αναζητήσει τον πιστό σκύλο του. Ο Αντερσον δίνει φωνή στους τετράποδους πρωταγωνιστές, δημιουργώντας ένα κομψό animation γύρω από την περιθωριοποίηση, την αγάπη για τα ζώα αλλά και το κλασικό ιαπωνικό σινεμά.
Στον «Οικογενειακό φίλο» ο τριαντάρης Ματιέ μαθαίνει πως ο πατέρας του, τον οποίο δεν γνώρισε ποτέ, μόλις έχει πεθάνει στον Καναδά. Αμέσως αποφασίζει να ταξιδέψει ώστε να παραστεί στην κηδεία αλλά και να γνωρίσει τα ετεροθαλή του αδέλφια. Εκεί, ωστόσο, θα ανακαλύψει πολλά περισσότερα…
Στην «Μποέμικη ψυχή» η νεαρή Ελληνογαλλίδα Τζαμ ταξιδεύει από τη Λέσβο στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να βρει ένα σπάνιο ανταλλακτικό για το πλεούμενο του θείου της, του Κακούργου (Σάιμον Αμπκάριαν). Γλυκόπικρη ταινία δρόμου του Τόνι Κατλίφ, γεμάτη από τη μουσική του ρεμπέτικου, το οποίο λατρεύει η Τζαμ. Πνεύμα αναρχικό και αδάμαστο, η πρωταγωνίστρια (την ερμηνεύει με ζωντάνια η Δάφνη Πατακιά) βρίσκεται στο επίκεντρο ενός επικού ταξιδιού σημαδεμένου από απρόοπτα, νέες φιλίες αλλά και ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον, από αυτές που οι νέοι άνθρωποι ξέρουν με ενθουσιασμό να τρέφουν.