Είναι κάπως περίεργο για όσους έχουν γνωρίσει τον Ιαν Μακ Κέλεν μέσα από τους δημοφιλείς κινηματογραφικούς ρόλους του, να ανακαλύπτουν πως ο σπουδαίος Βρετανός ηθοποιός είναι κατά βάση θεατρικός.
Και όχι μόνον αυτό, αλλά να χαρακτηρίζει ο ίδιος τον ρόλο του Γκάνταλφ από τον «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών» απλώς «επιδεικτικό». Ε, αυτό πάει πολύ…
Φυσικά ο Μακ Κέλεν δεν είναι ηθοποιός της γενιάς των μιλένιαλς, οι οποίοι τον αγάπησαν ως μάγο στο σύμπαν του Τόλκιν ή μεταλλαγμένο Μαγκνίτο από τους Χ-Men. Για την ακρίβεια, το σύνολο της κινηματογραφικής καριέρας του είναι μάλλον υποδεέστερο σε σχέση με την αντίστοιχη θεατρική, η οποία μετράει πάνω από 70 έργα και πάμπολλες τιμητικές βραβεύσεις.
Αυτά και αρκετά ακόμα, θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ιαν Μακ Κέλεν: Ρόλος ζωής», το οποίο θα προβληθεί στην 24η διοργάνωση των Νυχτών Πρεμιέρας, που ξεκινούν στις 19 Σεπτεμβρίου.
Το ντοκιμαντέρ του Τζο Στίβενσον είναι ξεχωριστό, διότι απλώς περιέχει τα πάντα. Για χάρη του συμπατριώτη του κινηματογραφιστή, ο σερ Ιαν «υπέμεινε» 14 ώρες συνεντεύξεων, μέσα από τις οποίες προέκυψε το χρονικό μιας ολόκληρης ζωής. Από τα παιδικά χρόνια, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο και το ρεπερτόριο που ανέπτυξε στο Γουέστ Εντ, όπου εξελίχθηκε σε πρωταγωνιστή ολκής, μέχρι την παγίωσή του ως mainstream ήρωα με τους κινηματογραφικούς ρόλους του.
Και βέβαια ενδιάμεσα όλα τα υπόλοιπα για τα οποία είναι σημαντικός: η δημόσια δήλωση για τη σεξουαλικότητά του το 1988, σε μια εποχή πολύ πιο περιορισμένης… ανεκτικότητας· η συνακόλουθη συνεπέστατη και θαρραλέα ακτιβιστική δράση του για την ισότητα σε όλα τα επίπεδα· η πηγή έμπνευσης που αποτέλεσε για χιλιάδες νέους ανθρώπους, καλλιτέχνες και μη.
Και δεν είναι μόνον οι συνεντεύξεις. Το ντοκιμαντέρ παρέχει παράλληλα πρόσβαση σε προσωπικά φωτογραφικά άλμπουμ, πλούσιο ανέκδοτο αρχειακό υλικό που δεν έχει δει κανείς πριν (π.χ. προσωπικά ημερολόγια από την ηλικία των 12 ετών), καθώς και παρασκηνιακά ενσταντανέ από ταινίες και θεατρικές παραστάσεις, επίσης για πρώτη φορά δημοσιευμένα. Πάνω από όλα έχουμε την έκφραση των προσωπικών σκέψεων και του στοχασμού του Μακ Κέλεν για όλη του τη ζωή. Ο ίδιος φυσικά, με γνήσιο βρετανικό σαρκασμό, επισημαίνει πως η ταινία είναι τόσο πλήρης που αποτελεί ιδανικό… επικήδειο. Παρεμπιπτόντως, μαθαίνουμε, το έχει κανονίσει ήδη και αυτό –τα της κηδείας του δηλαδή– σε «ένα τρομερά διασκεδαστικό απόγευμα», όπως τον ακούμε να λέει μισογελώντας. Το ντοκιμαντέρ που αφορά τον Ιαν Μακ Κέλεν δεν είναι το μοναδικό για κάποια μεγάλη προσωπικότητα που θα παρακολουθήσουμε στο φετινό φεστιβάλ. Αντιθέτως, οι Νύχτες Πρεμιέρας το εντάσσουν στην ενότητα «Ιcons», η οποία περιλαμβάνει τέσσερα ακόμα φιλμ, όλα αφιερωμένα σε ξεχωριστούς ανθρώπους που κατά καιρούς πήραν τη θέση προτύπου στη συλλογική συνείδηση. Από μια τέτοια λίστα δεν θα μπορούσε βέβαια να λείπει ένας αθλητής. Τον Τζον Μάκενρο τον είδαμε πρόσφατα, ενσαρκωμένο από τον ηθοποιό Σάια Λεμπέφ, στο μυθοπλαστικό «Ολα για τη δόξα», όπου εξιστορούνταν η θρυλική κόντρα του με τον Σουηδό Μπγιορν Μποργκ. Κι αν εκείνη η ταινία επικέντρωνε περισσότερο στον τελευταίο, το «Ο Τζον Μάκενρο στον αστερισμό της τελειότητας» ρίχνει το βάρος του αποκλειστικά στον Αμερικανό τενίστα. Ξεκινώντας από τη διάσημη ρήση του Ζαν Λικ Γκοντάρ «Το σινεμά ψεύδεται, τα σπορ ποτέ», το φιλμ του Ζιλιέν Φαρό σκιαγραφεί ένα αντισυμβατικό πορτρέτο για έναν από τους πιο σημαντικούς και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενους αστέρες στην ιστορία του τένις. Αφορμή αποτελεί –και εδώ– ένας από τους πιο κρίσιμους αγώνες της καριέρας του.
«Αναρχικοί» της πασαρέλας
Ο Αλεξάντερ Μακ Κουίν επί το έργον, σε στιγμιότυπο από την ταινία που περιγράφει τη ζωή και την καριέρα του.
Από τους «αναρχικούς» των κορτ σε εκείνους της πασαρέλας, και συγκεκριμένα τη μοναδική Βίβιεν Γουέστγουντ, παγκόσμιο σύμβολο της πανκ κουλτούρας της δεκαετίας του 1970 και ακούραστη ακτιβίστρια μέχρι σήμερα. Εκκεντρική όσο και πρωτοπόρος σχεδιάστρια μόδας, η Γουέστγουντ ήταν εκείνη που δημιούργησε τα ρούχα που έκαναν την μπουτίκ του Μάλκολμ Μακλάρεν δημοφιλή και έντυσαν (ανατρεπτικά) μια ολόκληρη γενιά νεαρών ανθρώπων. Το ντοκιμαντέρ της Λόρνα Τάκερ ψάχνει τις πολλές και ταραχώδεις ζωές της, όπως τις αφηγείται για πρώτη φορά η ίδια. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τον Αλεξάντερ Μακ Κουίν, άλλο τρομερό παιδί της σύγχρονης μόδας, που βιογραφείται σε ένα ντοκιμαντέρ, ντυμένο μουσικά από τον σπουδαίο Μάικλ Νάιμαν. Από τα πιο εμβληματικά ντεφιλέ μέχρι τις αθέατες στιγμές της προσωπικής διαδρομής του, σχηματίζεται η προσωπικότητα ενός γνήσιου καλλιτέχνη που χρησιμοποίησε την αισθητική για να υπερβεί τα όρια της τέχνης του.
Η Βίβιεν Γουέστγουντ διηγείται με τη συνηθισμένη τόλμη της τις λεπτομέρειες του ταραχώδους βίου της.
Για τον Ορσον Ουέλς, τέλος, δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις. Για τον κορυφαίο κινηματογραφιστή μπορεί εύκολα να «μιλήσει» το έργο του, ωστόσο «Το βλέμμα του Ορσον Ουέλς» του Μαρκ Κάζινς, επιχειρεί να πάει και παραπέρα. Βαδίζοντας στον δρόμο που χάραξε ο ίδιος με την τηλεοπτική «Οδύσσεια του κινηματογράφου», ο σκηνοθέτης ανοίγει το άγνωστο μέχρι σήμερα αρχείο με τους πίνακες, τα σκίτσα, αλλά και τα απραγματοποίητα όνειρα του Ουέλς. Επιπλέον, δεν διστάζει να συνομιλήσει απευθείας μαζί του, καταφέρνοντας να αποκαλύψει στο βλέμμα του, μια νέα διάσταση στην αναντικατάστατη φιλμογραφία του.
Από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς δημιουργούς όλων των εποχών, ο Ορσον Ουέλς υπήρξε επίσης συναρπαστική προσωπικότητα.
Οι φετινές Νύχτες Πρεμιέρας ξεκινούν στις 19/9 και διαρκούν μέχρι τις 30/9. Περισσότερα για το αναλυτικό πρόγραμμα και τις προβολές των ντοκιμαντέρ θα γίνουν γνωστά μετά τη συνέντευξη Τύπου της προσεχούς Τρίτης.