Τώρα Γκοντάρ! Με ένα σύνθημα για τίτλο ξεκινάει το αφιέρωμα-μαμούθ στον Ζαν Λικ Γκοντάρ στην Ταινιοθήκη λίγο πριν από τη σέντρα του Μουντιάλ. Το σύνολο σχεδόν του έργου του Ελβετού δημιουργού (31 ταινίες μεγάλου μήκους, 3 μεσαίου μήκους, 7 μικρού μήκους και μια δοκιμιακή σειρά 8 επεισοδίων με τίτλο «Histoire (s) du Cinema») θα προβληθεί 5-8 Ιουνίου στην κλιματιζόμενη αίθουσα αλλά και στην ταράτσα του κινηματογράφου «Λαΐς» στο Γκάζι.
Οι διοργανωτές της ρετροσπεκτίβας, η Ταινιοθήκη και το Γαλλικό Ινστιτούτο, προσπαθούν να συμπεριλάβουν στο πρόγραμμα και την τελευταία ταινία του 83χρονου Γκοντάρ, το τρισδιάστατο «Αντίο γλώσσα», που βραβεύτηκε το προπερασμένο Σάββατο στις Κάννες. Μια ταινία για το τέλος του σινεμά, ή μια σαρδόνια φάρσα για το θέαμα; Κατά τον ίδιο, «η ιστορία ενός άντρα και μιας γυναίκας, που δεν μιλούν πια την ίδια γλώσσα, και ενός σκύλου που αρχίζει να… μιλάει προσπαθώντας να διευκολύνει την επαφή τους».
Το σινεμά του Γκοντάρ ήταν και παραμένει η ελευθερία της έκφρασης που σε συγκινεί για να σε παρασύρει σε γρίφους. Το σφράγισε η αυθάδικη αρρενωπότητα του Ζαν Πολ Μπελμοντό, αλλά και η ομορφιά των γυναικών του: Τζιν Σίμπεργκ, Αννα Καρίνα, Μαρίνα Βλαντί, Μπριζίτ Μπαρντό (που ήταν ήδη ένα sex symbol όταν έπαιξε στην «Περιφρόνηση»).
Το σινεμά του Γκοντάρ ήταν το ασπρόμαυρο Παρίσι του διευθυντή φωτογραφίας Ραούλ Κουτάρ, αλλά και η χρωματική του παλέτα που έχει κάτι από την ένταση του Ματίς. Ηταν βλέμμα αγάπης ενός Ευρωπαίου σινεφίλ σε Αμερικανούς ήρωες, σαν κι αυτούς στα νουάρ του Χάουαρντ Χοκς ή στις σκληρές ιστορίες του Σάμιουελ Φούλερ. Ηταν ένα παράδοξο σινεμά, γοητευμένο από τα βιβλία του Κόνραντ και από τα ταξίδια του Στίβενσον, με πυκνό προφορικό λόγο (πολιτικό και φιλοσοφικό) σαν λιμπρέτο όπερας.
Ο παλιός Γκοντάρ είναι το μοντέρνο που έγινε πια κλασικό. Ο πιο πρόσφατος, αντικομφορμιστής και ανήσυχος όπως πάντα, συνεχίζει να βλέπει τη ζωή και το σινεμά σαν εφαπτόμενες καμπύλες.
10+1 σταθμοί
«Mε κομμένη την ανάσα» (1960). Σήμα κατατεθέν της νουβέλ βαγκ. Ο Μισέλ Πουκάρ (Μπελμοντό) σκοτώνει χωρίς λόγο έναν αστυνομικό και στη συνέχεια ζει μια σύντομη περιπέτεια στο Παρίσι στο πλευρό μιας νεαρής Aμερικανίδας (Σίμπεργκ). Ο Γκοντάρ εισάγει έναν χαρακτήρα αποστασιοποιημένο από τον έξω κόσμο που θα γίνει πρότυπο αντι-ήρωα στο μετέπειτα σινεμά της περιπλάνησης.
«Ζούσε τη ζωή της» (1962). Η ελευθερία γυμνή από ψευδαισθήσεις. Μια όμορφη πωλήτρια (Καρίνα) επιλέγει με τον πιο ακραίο τρόπο να διαθέσει τον εαυτό της όπως αυτή θέλει: γίνεται πόρνη.
«H περιφρόνηση» (1963). Η πιο προσεγμένη εικαστικά ταινία του. Κατά τον ίδιο, «η ιστορία των ναυαγών του δυτικού κόσμου, που αποβιβάζονται σ’ ένα έρημο και μυστηριώδες νησί όπως οι ήρωες του Bερν και του Στίβενσον». Με Mπριζίτ Mπαρντό, Mισέλ Πικολί, Tζακ Πάλανς.
«Ο τρελός Πιερό» (1965). To αριστούργημά του. Ο Μπελμοντό, τρελός από έρωτα για την Αννα Καρίνα, περιπλανιέται μαζί της σε έναν κόσμο όπου το βλέμμα είναι πιο άμεσο και ειλικρινές από τις διφορούμενες λέξεις – γραπτές και προφορικές.
«Δυο ή τρία πράγματα που ξέρω γι’ αυτήν» (1966). Κινηματογραφικό κολάζ με άξονα το βασικό θέμα του «Ζούσε τη ζωή της». Το «γι’ αυτήν» του τίτλου αναφέρεται στην πόλη του Παρισιού και το «δύο, ή τρία πράγματα» σε μια δημοσιογραφική έρευνα για την πορνεία. Με τη Μαρίνα Βλαντί.
«Γουίκ εντ» (1968). Η πιο πολιτική, «ασύντακτη» και κλειστή στον εαυτό της ταινία του. Ο κόσμος στο μικροσκόπιο (ο φακός της κινηματογραφικής μηχανής) παρουσιάζει μια εικόνα αποσύνθεσης και θανάτου.
«Αλφαβίλ» (1965). Στο μακρινό μέλλον, σε μια πόλη όπου κυριαρχούν ο ολοκληρωτισμός και η απόλυτη γεωμετρία στην αρχιτεκτονική της, οι λέξεις έρωτας και συνείδηση δεν υπάρχουν ούτε στα λεξικά. Με τον Εντι Κονσταντίν.
«Αρσενικό θηλυκό» (1966). Κατά τον Γκοντάρ, «μια έρευνα για τη νεολαία και το σεξ στη Γαλλία τον Δεκέμβριο του 1965». Με τον Ζαν Πιέρ Λεό και τη Σαντάλ Γκογιά.
«Ο σώζων εαυτόν σωθήτω» (1979). Η επιστροφή του Γκοντάρ στο σινεμά ύστερα από πολύχρονη απουσία. Κυνικός και απαισιόδοξος επαναλαμβάνει ένα μοτίβο σαν και αυτό που συναντάμε στον «Τρελό Πιερό».
«Ντετέκτιβ» (1985). Δοκίμιο για τη ζωή, την τέχνη και την πολιτιστική κληρονομιά με πρόσχημα μια αστυνομική έρευνα.
«Histoire (s) du cinema» (1998). Οκτώ τηλεοπτικά επεισόδια-αφηγήσεις. Νοεροί διάλογοι του Γκοντάρ με τον Αϊζενστάιν, τον Κασαβέτη, τον Ντράγιερ, τον Παζολίνι, τον Μουρνάου, τις μεγάλες βαμπ του Χόλιγουντ. Η ιστορία του σινεμά αλλά και του 20ού αιώνα κατακερματισμένη σε εκατοντάδες οπτικά και ηχητικά ντοκουμέντα.
H ρετροσπεκτίβα «Τώρα Γκοντάρ!» θα λάβει χώρα στην Ταινιοθήκη από 5 έως 18/6. Στις 12/6 διοργανώνονται δύο στρογγυλά τραπέζια (17.00-18.30, 19-20.30) με ελεύθερη είσοδο. Στο δεύτερο θα συμμετάσχει και ο Φαμπρίς Αρανιό, διευθυντής φωτογραφίας στο πρόσφατο «Αντίο γλώσσα». Πληροφορίες για το πρόγραμμα στο www.godard.tainiothiki.gr