ΚΡΙΤΙΚΗ. Γιατί όχι, θα αναρωτηθείτε. Οπως και εγώ, οπότε ανατρέχοντας σε πηγές πληροφορούμαι εν συντομία ότι «μπορεί η Μαύρη Νότιος Αφρική να διέθετε πάντα πλούσιες γηγενείς χορευτικές παραδόσεις, όμως οι Ευρωπαίοι άποικοι άργησαν να οργανώσουν τις δικές τους»… περιεκτικά: δημιουργήθηκαν 3 «Αγγλικής Σχολής» Μπαλέτα – στο Γιοχάνεσμπουργκ (1963), στο Κέιπ Τάουν (1965) και στο Ντέρμπαν (1969). (Οι Αγγλοι, πολύ σωστά, πρώτα έστειλαν σχολές και κατόπιν ίδρυαν συγκροτήματα. Από τις σχολές ξεπήδησαν εξαιρετικοί χορευτές και χορογράφοι που όμως θα έφευγαν για την Αγγλία.) Αργότερα δημιουργήθηκαν πολλές ακόμη κρατικά ενισχυόμενες ομάδες μπαλέτου που ακολούθησαν την πορεία μιας πενιχρής πολιτικής, διαλύονταν, επαναλειτουργούσαν με άλλο τίτλο σε άλλες πόλεις ή περιοχές. Προβλήματα με το Απαρτχάιντ και με την εμφάνιση του «νέου» ή «μοντέρνου» χορού αλλά και αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος. (Λεξικά Οξφόρδης: Μπαλέτου-1987, Χορού-2010). Και να αναλογιστούμε ότι οι «Ζουλού (Νατάλ, περ. 7.000.000)… το 1879 απώθησαν τα αγγλικά στρατεύματα, αλλά το 1887 η περιοχή τους έγινε αγγλικό προτεκτοράτο, το 1890 προσαρτήθηκε στο Βρετανικό Στέμμα και το 1910 στη Νοτιοαφρικανική Ενωση. Από το 1972 η περιοχή τους αποτελούσε εθνικό έδαφος επί Απαρτχάιντ που καταργήθηκε το 1994». (Πάπυρος, Larousse, 2003). Εξαιρετικός λαός με γνήσιες παραδόσεις.
Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα σε αυτό το σημείωμα και στο επόμενο είναι να θεωρηθώ politically incorrect ή, πολύ περισσότερο, ρατσιστής. Οπωσδήποτε ήδη το 2012 στην Μπιενάλε της Λυών έφτανε η άγνωστή μου μαύρη χορογράφος Dada Masilo με τον μαύρο θίασο της εκ Νοτίου Αφρικής The Dance Factory και με τη «Λίμνη των Κύκνων» της. Εφευγα την επομένη και παρακολούθησα μόνο τη συνέντευξη Τύπου όπου πολλοί ομόλογοι την… στρίμωξαν για την επιλογή της. Δόθηκαν εξηγήσεις περί… «ανατροπών των στερεοτύπων του πιο διάσημου ρομαντικού μπαλέτου αλλά και των ομοφοβικών προκαταλήψεων του κοινού… ότι είναι ένα έργο που δεν παίρνει τον εαυτό του όλη την ώρα στα σοβαρά… ότι (η χορογράφος) διεκδίκησε την ελευθερία του παιχνιδιού… ανασυνθέτοντας με τον δικό της τρόπο την αφήγηση, τη μουσική και την κίνηση». (Αυτά καταγράφονται και στην πάντα πολύτιμη Εφημερίδα του Φεστιβάλ, δωρεάν!) Η συνέχεια στο επόμενο.