Τον είδα ξαπλωμένο μπρούμυτα στο χώμα και τρόμαξα. Η προχωρημένη του ηλικία, τα χέρια απλωμένα γύρω από το κεφάλι και τα πόδια ανοιχτά, η στάση που ενεργοποιεί μέσα σου έναν συναγερμό ότι κάτι κακό συμβαίνει. Αντιθέτως. Οταν ακούστηκε «να γίνετε ένα με τη γη», ο ηλικιωμένος με την κόκκινη ζακέτα ξάπλωσε κάτω και μόλις έκανα να πάω κοντά του τον είδα να γυρίζει και να σηκώνεται. «Κοίτα πόσο απελευθερωμένοι είναι οι ηλικιωμένοι», μου είπε μια φίλη που στεκόταν δίπλα μου.
Πράγματι. Αν και ήμουν ενθουσιασμένος στην ιδέα να ζήσω από μέσα την ολονύχτια χορευτική περφόρμανς «From darkness to light», το περασμένο Σάββατο, της αναγνωρισμένης χορογράφου Αποστολίας Παπαδαμάκη στον ναό του Επικούριου Απόλλωνα, όταν έφθασε η στιγμή σχεδόν πανικοβλήθηκα. Η εικόνα των περίπου 800 ατόμων, που κατέκλυσαν τον δυσπρόσιτο αλλά εντυπωσιακό αρχαιολογικό χώρο στην Πελοπόννησο, με πήγε πίσω αρκετά χρόνια και επανέφερε τη φοβία μου για την έκθεση. Πόσο θα προτιμούσα να είμαι και εγώ στη θέση του παρατηρητή, όπως συμβαίνει συνήθως. Το άγχος όμως και η συστολή έδωσαν γρήγορα τη θέση τους σε κάτι άλλο και ρόλος μας, που αν δεν είχαμε τον αποκτήσαμε, έγινε φανερός.
Κοινό και χορευτές σε σύμπραξη.
Η Αποστολία Παπαδαμάκη ανακάτεψε τους επαγγελματίες χορευτές της ομάδας της με ερασιτέχνες –που πέρασαν μαζί της μια εβδομάδα σεμιναρίων– και εμάς, τους 40 διανυκτερεύοντες θεατές (με λίστα αναμονής που ξεπερνούσε τις 500 αιτήσεις), που έπρεπε να γίνουμε μέρος του θεάματος για να φτιάξει ένα σύνολο, άνισο αλλά ταυτόχρονα ανοιχτό. Ολοι χωρούσαν, ήθελε να πει η χορογράφος, σε αυτή τη βιωματική παράσταση και πολύ γρήγορα –ίσως πιο γρήγορα απ’ ό,τι θα περιμέναμε ως θεατές– κάλεσε το κοινό να συμμετάσχει σε μια συλλογική εμπειρία κίνησης, τέχνης και επαφής με τη φύση και τον ιστορικό τόπο και εκείνο ανταποκρίθηκε με τον καλύτερο τρόπο. Χέρια στον αέρα, μάτια κλειστά, το σώμα λυτό να ακολουθεί τους χορευτές με τα λευκά, καθένας από τους οποίους παρουσίαζε μια προσωπική χορογραφία στον ρυθμό της πρωτότυπης, θεματικής, μουσικής του Τρύφωνα Κουτσουρέλη: φωτιά, αέρας, νερό, γη και αιθέρας, σε μια γραμμή σύνδεσης με τους αρχαίους Ελληνες και τις τελετουργικές «εγκοιμήσεις» τους. «Μιμηθείτε τις κινήσεις», καλούσε η χορογράφος και μοιραία οι αντιστάσεις του καθενός τσακίζονταν πάνω στα αρχαία μέλη του ναού που ήταν ολόγυρά μας.
Οι διανυκτερεύοντες θεατές την ώρα της ανατολής του ηλίου.
Τα φώτα έσβησαν και κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή, με την ευχή να βγουν από το σκοτάδι του πένθους όσοι θρηνούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα και τις οικογένειες τους που πήρε μαζί της η φωτιά. Το φεγγάρι ανέτειλε και όσοι θα συνεχίζαμε την ολονύχτια εμπειρία μπήκαμε μέσα στους υπνόσακους. Η Αποστολία Παπαδαμάκη διάβαζε τα όνειρα που έγραψαν σε ένα φύλλο χαρτιού οι θεατές και το απόκοσμο φως του φεγγαριού κάλυψε τον ανοιχτό χώρο. Οσοι άντεξαν μέχρι το πρωί είδαν την ανατολή του ηλίου ολοκληρώνοντας συμβολικά τη μετάβαση από το σκοτάδι στο φως. Στην επιστροφή, το βράδυ της περασμένης Κυριακής, η μυρωδιά από τα καμένα δεν άφηνε αμφιβολία ότι αυτό το καλοκαίρι το σκοτάδι ήταν νικητής.