Από τη «Μισιρλού» στην… «Κακούργα πεθερά»

Από τη «Μισιρλού» στην… «Κακούργα πεθερά»

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Και ξαφνικά η «Μισιρλού» επέστρεψε στην επικαιρότητα. Το διάσημο τραγούδι που έχει αποδοθεί στον Νίκο Ρουμπάνη, πολυτραγουδισμένο στο πέρασμα των δεκαετιών, υπήρξε η μεγαλύτερη επιτυχία του Ντικ Ντέιλ, πρωτοπόρου της κιθάρας σερφ, που πέθανε πρόσφατα στα 81 του.

Αλλά πού γεννήθηκε η «Μισιρλού»; Ξένα δημοσιεύματα αυτές τις ημέρες την απέδωσαν στον ίδιο τον Καλιφορνέζο κιθαρίστα. Ο Guardian αναφέρθηκε σε παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι. Ομως ο μελετητής του λαϊκού μας τραγουδιού Ηλίας Βολιότης – Καπετανάκης στο καινούργιο βιβλίο με τίτλο «Αδέσποτες μελωδίες. Αείζωοι λαϊκοί καημοί» (εκδόσεις Μετρονόμος) εντοπίζει την περίφημη μελωδία σε πολλές χώρες.

Από τη «Μισιρλού» στην… «Κακούργα πεθερά»-1

Η Ούμα Θέρμαν στο διάσημο «Pulp Fiction» του Ταραντίνο με σάουντρακ τη διασκευασμένη «Μισιρλού».

Μισιρλού, γράφει, είναι η κοπέλα από το Μισίρι, από την Αίγυπτο, όπως ονομάζουν παλιά οι Ελληνες τη χώρα. «Παραδοσιακή, ανατολίτικη και βαλκανική μελωδία», παίζεται από τους Εβραίους ως γαμήλιο και γιορτινό άσμα, επίσης στην Τουρκία και στον Λίβανο και έφτασε έως την Αμερική. «Η πρώτη ηχογράφηση γίνεται με τον Τέτο Δημητριάδη (Ν. Υόρκη, Ιούλιος 1927) και ελαφρά ορχήστρα».

«Δεν ξέρουμε πώς ιδιοποιείται την παραδοσιακή μελωδία ο συνθέτης και δάσκαλος της μουσικής Νίκος Ρουμπάνης, ποια είναι η παρέμβασή του», σημειώνει ο συγγραφέας. «Το όνομά του αναγράφεται και στην ετικέτα του δίσκου με τον Τ. Δημητριάδη. Μετά το 1934 ο Ρουμπάνης και ο Δημητριάδης έχουν δικαστική διαμάχη για την πατρότητα του τραγουδιού. Κερδίζει τελεσίδικα ο πρώτος».

Ο Ρουμπάνης στα 25 του πήγε στην Αίγυπτο ως αρχιμουσικός στη βασιλική αυλή. Το 1925 εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, όπου διευθύνει ορχήστρα και χορωδία που είχε το όνομά του. Ηταν διευθυντής της χορωδίας στον ναό Ζωοδόχου Πηγής του Μπρονξ και γύρισε ύστερα από 40 χρόνια στην Ελλάδα, όπου και πέθανε το 1968.

Το τραγούδι διεκδικούν κι άλλοι. Από τον Λίβανο μέχρι την Αίγυπτο, όπου χρεώνουν τη σύνθεση ή την πρώτη διασκευή στον μεγάλο συνθέτη τους Σαγιέντ Νταρβίς. Ο Γ. Θεολογίτης – Κατσαρός θεωρούσε ότι ήταν αραβική μελωδία από την Αίγυπτο, ενώ ο Ρουμπάνης, στον οποίο είναι καταχωρισμένο, τη δισκογράφησε σε τζαζ εκδοχή με ανατολίτικες πινελιές το 1941. Ο ίδιος έδωσε και τη «Μισιρλού τουίστ» το 1961.

Από τη «Μισιρλού» στην… «Κακούργα πεθερά»-2

Η πρώτη ηχογράφηση της «Μισιρλούς» έγινε το 1927 με τον Τέτο Δημητριάδη, ενώ την πατρότητα του τραγουδιού έχει από το 1934 ο Ν. Ρουμπάνης.

Τη λαϊκή εκδοχή της δισκογράφησε ο τραγουδιστής του μπερντέ και μπουζουξής Μ. Πατρινός στη Νέα Υόρκη το 1931. Ο συγγραφέας αναφέρεται και στην εκδοχή με την Τζένη Καστρούνη στη Φλόριντα το 1939, όπου χαρακτηρίζεται «ως ελληνοαραβικό λαϊκό τραγούδι». Στην Ελλάδα από το 1949 έχουμε εκτελέσεις με τους Σοφία Βέμπο, Δανάη, Νίκο Γούναρη και Μανώλη Αγγελόπουλο, ενώ από το 1974 και έπειτα τραγουδιέται στα πάλκα από τους: Γιώργο Ξηντάρη, Μπάμπη Τσέρτο, Μπάμπη Γκολέ κ.ά. Οσο για τη διεθνή του καριέρα, περιλαμβάνει τους Γούντι Χέρμαν, Χαβιέ Κουγκάτ, Μπιτς Μπόις, Πολ Ανκα, Ρασίντ Ταχά, μέχρι το Κρόνος Κουαρτέτ. Και βέβαια την εκτέλεση του Ντικ Ντέιλ, που ο Ταραντίνο έβαλε στην επιτυχία του «Pulp fiction».

Ομως η «Μισιρλού» είναι ένα μόνον από τα πολυταξιδεμένα τραγούδια. Το νέο βιβλίο του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη, με το οποίο ολοκληρώνεται η «Τριλογία των Ασμάτων και παιχνιδιατόρων», περιλαμβάνει πλήθος πληροφοριών. Αναλύει πώς το ρεμπέτικο ακτινογραφεί τόσο εύστοχα την κοινωνία, ποιες θεωρίες έχουν διατυπωθεί για το όνομά του, τη δράση και το έργο του Βαμβακάρη. Επιπλέον αποθησαυρίζει «αδέσποτες μελωδίες, κληρονομιά των λαών της Βαλκανικής» («Θα σπάσω κούπες», «Σαράντα Παλικάρια», «Το λαγιαρνί», «Σάλα σάλα», «Το κάστρο της Ωριάς» κ.ά.), δίνει λεπτομέρειες για τους αμανέδες της Σμύρνης, της Πόλης και του Πειραιά, ενώ στο τέταρτο μέρος του βιβλίου εστιάζει στα τραγούδια που γράφτηκαν για γεγονότα που απασχόλησαν την επικαιρότητα. Το λαϊκό τραγούδι πάντα κατέγραφε την πνοή της κοινωνίας.

Η «Κακούργα πεθερά» του Ιάκωβου Μοντανάρη, τραγούδι εμπνευσμένο από το ειδεχθέστερο έγκλημα που συγκλόνισε το πανελλήνιο στον Μεσοπόλεμο, είναι ένα απ’ αυτά. Αλλά και η «Κούλα» και η σπείρα που δολοφονούσε ταξιτζήδες το 1929. Το τραγούδι «Μις Ελλάς» είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία…

Το 1929, η εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» γράφει: «Οσαι δεσποινίδες συγκεντρώνουν τα φυσικά χαρίσματα ώστε να έχουν την πιθανότητα επιλογής των ως της ωραιοτέρας Ελληνίδος: Παρακαλούνται να μην διστάσουν να στείλουν την φωτογραφίαν των εις την Ενωσιν Συντακτών, Καραγεώργη της Σερβίας 8». Δήλωσαν συμμετοχή 200 κορίτσια και επιλέχθηκαν 13 για την τελική φάση. Με επτά ψήφους το στέμμα δόθηκε στην Ασπασία Καρατζά από την Πάτρα, απόγονο του αγωνιστή Παναγιώτη Καρατζά. Ευκαιρία βρήκε ο Παναγιώτης Βαϊνδιρλής να γράψει το συρτό «Μις Ελλάς» με τον Αντώνη Νταλγκά.

Ο «Βορονώφ» των Κώστα Σκαρβέλη – Γιώργου Καμβύση γράφτηκε με αφορμή τον θόρυβο που προκάλεσε στην Ευρώπη ο Ρώσος χειρουργός Σεργκέι Βορονώφ. Πειραματιζόταν πάνω «στην ανανέωση του οργανισμού με τη μεταμόσχευση τεμαχίων όρχεως πιθήκου στο όσχεο του άνδρα. Θεωρούσε ότι το κέντρο ζωής είναι οι αδένες». Με τον Βορονώφ ασχολήθηκαν πολλοί: Ρόζα Εσκενάζυ, Δημήτρης Σέμσης, Κωστας Μασσέλος – Νούρος, Γιάννης Ντάβος κ.ά. Υπήρχε όμως και η υπόσχεση της πικραγγουριάς. Το 1950 κομπογιαννίτες θησαύριζαν διαλαλώντας πως γιατρεύει «κάθε αρρώστια, ιδίως καρκίνους και ίκτερο…».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή