Μακόι Τάινερ, ο τελευταίος των μεγάλων «τζάζμεν»

Μακόι Τάινερ, ο τελευταίος των μεγάλων «τζάζμεν»

4' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 6 Μαρτίου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών ο θρυλικός πιανίστας Μακόι Τάινερ. Ενας πραγματικός τιτάνας, του οποίου η μουσική συνέβαλε καθοριστικά στην εξέλιξη της τζαζ του περασμένου αιώνα. Είναι πραγματικά δύσκολο να αποτυπώσεις μέσα σε λίγες γραμμές το σπουδαίο έργο και τη βαθιά επιρροή που άσκησε σε όλους τους πιανίστες της τζαζ τα τελευταία 60 χρόνια.

Ο Αλφρεντ Μακόι Τάινερ γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια και σε ηλικία 13 ετών ξεκίνησε μαθήματα πιάνου έπειτα από παρότρυνση της μητέρας του. O ίδιος είχε δηλώσει: «Η μητέρα μου μου έδωσε δύο επιλογές. Να κάνω μαθήματα φωνητικής ή πιάνου. Χαίρομαι που διάλεξα το πιάνο. Θυμάμαι να γυρνάω απ’ το σχολείο και να ανυπομονώ να παίξω και να εξασκηθώ». Στα πρώτα του βήματα, καθοριστικό ρόλο έπαιξαν τα διάσημα αδέρφια –Μπαντ και Ρίτσι– Πάουελ που έμεναν στην ίδια γειτονιά. Ειδικότερα, ο πιανίστας Μπαντ Πάουελ είχε επαναπροσδιορίσει τη γλώσσα της σύγχρονης τζαζ στη δεκαετία του 1940 και υπήρξε η πρώτη βασική επιρροή για τον Τάινερ.

Επειτα από τρία χρόνια, ο Τάινερ σχημάτισε μια εφηβική τζαζ μπάντα και βγήκε στις γύρω περιοχές για τις πρώτες ζωντανές εμφανίσεις του. Την εποχή εκείνη, η Φιλαδέλφεια ήταν από τις πιο δραστήριες μουσικές σκηνές της τζαζ σε ολόκληρη τη χώρα. Το 1957, ο Τάινερ έπαιζε στο κλαμπ Red Rooster με την μπάντα του Cal Massey, όταν συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον μεγάλο σαξοφωνίστα Τζον Κολτρέιν. Μεταξύ τους θα αναπτυχθεί μια δυνατή φιλία και ένας αμοιβαίος σεβασμός, με τον Κολτρέιν να του υπόσχεται πως θα τον προσλάβει ως πιανίστα όταν δημιουργήσει τη δική του μπάντα.

Ο Κολτρέιν θα τηρήσει την υπόσχεσή του και το καλοκαίρι του 1960 ο Μακόι Τάινερ γίνεται μέλος του πιο επιδραστικού κουαρτέτου στην ιστορία της τζαζ μουσικής. Στα επόμενα πέντε χρόνια, μέσα από τα κλασικά άλμπουμ «Africa/Brass» (1961), «Coltrane» (1962), «Ballads» (1963), «Live at Birdland» (1964), «Crescent» (1964), «A Love Supreme» (1965), «The John Coltrane Quartet Plays» (1965), o Τάινερ θα αναπτύξει ένα μοναδικό στυλ παιξίματος όπου κινείται σε modal μελωδικούς δρόμους με δυνατές μπασογραμμές και συχνή χρήση διαστημάτων, δημιουργώντας χώρο για τους αυτοσχεδιασμούς του Κολτρέιν. Ο κορυφαίος σαξοφωνίστας είχε δηλώσει: «Είναι αυτός που δίνει φτερά και με αφήνει να απογειωθώ από το έδαφος». Ωστόσο, στα μέσα της δεκαετίας του ’60 προέκυψαν έντονες διαφωνίες για τη μουσική κατεύθυνση της μπάντας και ο Μακόι Τάινερ αποφάσισε να αποχωρήσει, δηλώνοντας: «Δεν είχα να συνεισφέρω σε αυτή τη μουσική. Το μόνο που μπορούσα να ακούσω ήταν πολύς θόρυβος. Δεν είχα κανένα συναίσθημα για τη μουσική, και όταν δεν έχω συναισθήματα, δεν παίζω».

Η δουλειά-σταθμός

Εχοντας αποκτήσει τεράστια εμπειρία και φήμη συνοδεύοντας τον Τζον Κολτρέιν, ο Τάινερ δημιουργεί τη δική του μπάντα στη Νέα Υόρκη και συνεργάζεται με μουσικούς όπως οι Αϊκ Τέρνερ, Τζίμι Γουίδερσπουν και άλλοι. To 1967 είναι μια χρoνιά-σταθμός για την καριέρα του, καθώς υπογράφει στη θρυλική σήμερα δισκογραφική εταιρεία Blue Note και κυκλοφορεί το άλμπουμ «The Real McCoy». Ενα αριστούργημα της post-bop μουσικής που αποκρυσταλλώνει το μουσικό του όραμα και αναδεικνύει τη συνθετική του δεινότητα μέσα από διαχρονικά κομμάτια όπως τα «Passion Dance», «Four By Five» και «Search For Peach». Μέχρι τo 1970, και με τις κυκλοφορίες σπουδαίων άλμπουμ όπως τα «Tender Moments», «Expansions» και «Extensions», ο Μακόι Τάινερ αναδεικνύεται ο κορυφαίος πιανίστας της δεκαετίας του ’60.

Το 1972, υπογράφει συμβόλαιο με τη Milestone Records και κυκλοφορεί το άλμπουμ «Sahara», το οποίο αναδεικνύεται ο καλύτερος δίσκος της χρονιάς από τους κριτικούς του έγκυρου μουσικού περιοδικού Down Beat. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, ο Μακόι Τάινερ συνέχισε να δημιουργεί εξαιρετικά άλμπουμ «Enlightment» (1973), «Revelations» (1988) και να συνεργάζεται με σπουδαίους μουσικούς όπως με τον «κολοσσό» του σαξοφώνου Σόνι Ρόλινς και τον μπασίστα Στάνλεϊ Κλαρκ. Η μελωδική του παλέτα ήταν τόσο πλούσια που εκτεινόταν από τα μπλουζ μέχρι τις πολύπλοκες πεντατονικές κλίμακες. Μέσω μιας εξαιρετικά ανεπτυγμένης αίσθησης της μουσικής φόρμας δημιούργησε τον δικό του ξεχωριστό ήχο, αγγίζοντας μουσικούς απ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης.

«Ο πρώτος ήρωάς μου»

Η επιρροή του ήταν εμφανής και σε μουσικούς της ελληνικής τζαζ σκηνής και στον σπουδαιότερο πιανίστα της εποχής μας, Γιώργο Κοντραφούρη, ο οποίος το 2012 κυκλοφόρησε το κομμάτι «The Messenger – For McCoy Tyner» και μας έκανε την τιμή να πει δυο λόγια για τον Τάινερ: «Ο Μακόι Τάινερ ήταν ο πρώτος ήρωάς μου στο πιάνο. Ειδικά τον δίσκο “Reaching Fourth” (που μου τον είχε γράψει σε κασέτα τότε ο Γιώργος Τρανταλίδης) και τον δίσκο “Inception” τα άκουγα καθημερινά όλη την περίοδο της εφηβείας μου. Η αυθόρμητη ενέργειά του και ο πηγαίος λυρισμός του ήταν η ιδανική έμπνευση για να ασχολούμαι με τη μουσική και ειδικότερα για να παίζω πιάνο. Τον έχω δει όλες τις φορές που έχει έρθει στην Ελλάδα και τον έχω δει στη Νέα Υόρκη και στο Ελσίνκι. Με την απώλειά του μια ολόκληρη εποχή της ιστορίας του jazz piano έφυγε, όμως θα παραμείνει η προσφορά του και το πνεύμα του που θα επηρεάζει τις επόμενες γενιές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή