Μια διεισδυτική «ακτινογραφία» της μουσικής του Μπετόβεν

Μια διεισδυτική «ακτινογραφία» της μουσικής του Μπετόβεν

2' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι δύσκολο να φανταστούμε την εντύπωση που προκάλεσαν οι Συμφωνίες του Μπετόβεν όταν πρωτακούστηκαν. Τα έργα είναι σήμερα οικεία και επιπλέον η εμπειρία μας έχει εμπλουτιστεί με πλήθος άλλων ακουσμάτων. Για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε τη δυνατότητα να ακούσουμε ολόκληρο το ρεπερτόριο ταυτόχρονα. Ετσι, όχι μόνο γνωρίζουμε θεωρητικά τη θέση των εννέα Συμφωνιών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής μουσικής, αλλά μπορούμε να την εκτιμήσουμε εύκολα και άμεσα.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, χάρη στην ταχύτατη ανάπτυξη των ηχογραφήσεων, η μουσική παλαιότερων αιώνων έγινε σταδιακά προσιτή στον καθένα. Μπορούμε πλέον να εντάξουμε τη μουσική του Μπετόβεν ομαλά ανάμεσα στο πριν και στο μετά, ακούγοντας παράλληλα όλους τους σύγχρονους με αυτόν συνθέτες.

Διαπιστώνουμε τις συγγένειες, όλα όσα οφείλει ο Μπετόβεν σε προγενέστερους δασκάλους όπως ο Μότσαρτ και ο Χάιντν, αλλά εξίσου όλα όσα τον συνδέουν με Ιταλούς και Γάλλους –από τον Κερουμπίνι ώς τον Μεΐλ–, οι οποίοι συνέθεταν επηρεασμένοι από τις αξίες της Γαλλικής Επανάστασης. Προφανώς, δεν μπορούμε να ξανανιώσουμε το στοιχείο της έκπληξης που βίωσαν οι άνθρωποι της εποχής του. Μπορούμε, όμως, να εκτιμήσουμε πολύ καλύτερα τις τομές της μουσικής του Μπετόβεν, όσα αυτή συνεισέφερε.

Την εποχή του Μπετόβεν δεν είχαν όλοι οι πρίγκιπες την άνεση να οργανώνουν βραδιές με μεγάλες ορχήστρες. Μπορούσαν, όμως, να φιλοξενήσουν μικρότερα συμφωνικά σύνολα. Ετσι, οι μεταγραφές συμφωνικών έργων ήταν συνηθισμένες και συχνά πραγματοποιούνταν με την έγκριση του συνθέτη. Αρκεί οι μεταγραφείς να ακολουθούσαν τις βασικές αξίες της αρχικής σύνθεσης. Στην περίπτωση των Συμφωνιών του Μπετόβεν, όφειλαν να διατηρήσουν τον ξεχωριστό και συγκεκριμένο ρόλο των πνευστών οργάνων, καθώς επίσης το πλήθος των ενδείξεων δυναμικής, οι οποίες προσδίδουν έντονα δραματικό χαρακτήρα στη μουσική.

Τι νόημα έχει για εμάς σήμερα να ακούμε αυτές τις μεταγραφές; Στην περίπτωση του Μπετόβεν, είναι κοινός τόπος ότι συχνότατα η μελωδία περιορίζεται σε δευτερεύοντα ρόλο αφήνοντας την πρωτοκαθεδρία στην αρμονία, στη δομή, στον ρυθμό. Αναπόφευκτα, λοιπόν, καθώς οι μεταγραφές περιορίζουν –αριθμητικά, άρα και δραματουργικά και αισθητικά– τον ρόλο των εγχόρδων, αναδεικνύουν εκείνα τα στοιχεία που κάνουν τη διαφορά. Σε μια αίθουσα συναυλιών, η ανισορροπία ανάμεσα σε πνευστά και έγχορδα θα αλλοίωνε αισθητά την εντύπωση υπέρ των ισχυρότερων πρώτων. Στο πλαίσιο μιας ηχογράφησης όμως, το αποτέλεσμα είναι από κάθε άποψη συναρπαστικό, καθώς η ισορροπία αποκαθίσταται τεχνικά, χωρίς να χαθεί η έμφαση στα ουσιαστικά στοιχεία της σύνθεσης.

Ο Καρλ Φρίντριχ Εμπερς υπήρξε σύγχρονος του Μπετόβεν και ο Φέρντιναντ Ρις μαθητής, γραμματέας και φίλος του συνθέτη. Οι μεταγραφές τους εκδόθηκαν το 1809, το 1807 και το 1818 αντίστοιχα, και αφορούν τις τρεις πρώτες Συμφωνίες. Αποτελούν τη βάση για συναρπαστικές ερμηνείες από τα έντεκα μέλη του συνόλου Compagnia di Punto (dhm 19439706502): διεισδυτικές, σβέλτες, γεμάτες ένταση και νεύρο, μοιάζει να δικαιώνουν τις ρηξικέλευθες σκέψεις και τις επαναστατικές ιδέες του Μπετόβεν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή