Μια εκρηκτική «Πέμπτη» του Μπετόβεν και οι καταβολές της

Μια εκρηκτική «Πέμπτη» του Μπετόβεν και οι καταβολές της

2' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Συχνή είναι η αναφορά στη σημασία που είχαν για τον Μπετόβεν τα ουμανιστικά ιδανικά της Γαλλικής Επανάστασης, πόσο ενέπνευσε το δημιουργικό του έργο ο Ναπολέων Βοναπάρτης, τουλάχιστον πριν ο «σωτήρας της επανάστασης» στεφθεί αυτοκράτορας. Πολλά έχουν γραφτεί σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα επαναστατικά ιδεώδη εκφράστηκαν μέσα από τη μουσική και ειδικότερα μέσα από το συμφωνικό έργο του Μπετόβεν, όπως επίσης μέσα από τη μοναδική του όπερα, τον «Φιντέλιο». 

Λιγότερο μνημονεύονται όσα οφείλει ο διασημότατος Γερμανός συνθέτης στους Γάλλους συναδέλφους του, ίσως επειδή οι περισσότεροι από αυτούς σήμερα έχουν ξεχαστεί. Ανάμεσά τους, εξαιρετικά δημοφιλής εκείνα τα επαναστατικά χρόνια υπήρξε ο Φρανσουά-Ζοζέφ Γκοσέκ, σήμερα γνωστός μόνο στους φιλέρευνους λάτρεις της κλασικής μουσικής. Υπήρξε, ίσως, ο σημαντικότερος Γάλλος συμφωνιστής της εποχής και ένας από τους πλέον πρωτοποριακούς. Στη «Συμφωνία σε 17 μέρη», που γράφτηκε την ίδια εποχή με την «Πέμπτη» του Μπετόβεν, ο Γκοσέκ έχει επεξεργαστεί με αξιοσημείωτο τρόπο τη γραφή για καθεμία από τις ομάδες των οργάνων της ορχήστρας, ιδιαίτερα δε αυτές των πνευστών και των τυμπάνων. Υπήρχε παράδοση πνευστών στη Γαλλία και ο τρόπος με τον οποίον αξιοποιούνται στα έργα συνθετών της εποχής δεν άφησε αδιάφορο τον Μπετόβεν.

Ο Γάλλος αρχιμουσικός Φρανσουά Ξαβιέ Ροτ πέρασε από τη θεωρία στην πράξη. Γενικός μουσικός διευθυντής της Κολωνίας, βασικός επισκέπτης αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας του Λονδίνου, συνεργάτης καλλιτέχνης της Φιλαρμονικής του Παρισιού και ένας από τους πιο ενδιαφέροντες αρχιμουσικούς σήμερα, ο Ροτ τοποθετεί πλάι πλάι τα δύο έργα: σε νέα ηχογράφηση που κυκλοφόρησε πρόσφατα (harmonia mundi HMM 902423) τα διευθύνει με το σύνολο «Οι αιώνες» –«Les Siècles»– που ίδρυσε ο ίδιος το 2003, όργανα εποχής ή αντίγραφά τους, των οποίων η ταυτότητα αναφέρεται λεπτομερώς στο συνοδευτικό φυλλάδιο. Πιο σημαντικό από την ταυτότητα είναι το πώς παίζουν οι μουσικοί, το πώς διευθύνει ο Ροτ. 

Τα νέα είναι καλά. Μετά τον Ισπανό Σαβάλ, τώρα ο Γάλλος Ροτ προσφέρει μια υποδειγματική ανάγνωση της «Πέμπτης», γεμάτη ένταση και νεύρο, αλλά κυρίως με εξαιρετικά δουλεμένες λεπτομέρειες. Είναι μία από τις φορές που αντιλαμβάνεται κανείς πόσο συναρπαστική μπορεί να είναι η συμβολή των χάλκινων, ενώ και ο χειρισμός των εγχόρδων, οι τονισμοί και οι στίξεις συνεισφέρουν στο θυελλώδες αποτέλεσμα. 

Με ανάλογη αισθητική ερμηνεύει ο Ροτ τη Συμφωνία του Γκοσέκ, βασιζόμενος σε νέα κριτική έκδοση του έργου. Προφανής στόχος είναι η ανάδειξη της συγγένειας ανάμεσα στη γραφή των δύο συνθετών, στοιχείο που ενισχύεται από την υπογράμμιση των αντιθέσεων δυναμικής με αποτέλεσμα τις έντονα δραματικές φωτοσκιάσεις, δηλαδή ένα παιχνίδι ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, στην ένταση και στη σιωπή. Προφανώς, ό,τι και να κάνει ο Ροτ, ο Γκοσέκ Μπετόβεν δεν γίνεται. Oμως ούτε ο στόχος είναι αυτός. 

Απλά, αποκαλύπτοντας με σαφήνεια την πλήρη εικόνα της εποχής, εκτιμά κανείς ακόμη περισσότερο το μέγεθος της τομής που έκανε ο Γερμανός και το πού οδήγησε τη μουσική τέχνη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή