Η ανάγκη μιας νέας ταυτότητας είχε τεθεί προ πενταετίας. Τα «Δημήτρια», ο μακροβιότερος πολιτιστικός θεσμός του Δήμου Θεσσαλονίκης, έπρεπε να αποκτήσουν παλμό, εξωστρέφεια, κοινωνική συναίνεση και εμπλοκή. Η αλλαγή πλεύσης με όρους οικονομικούς και καλλιτεχνικούς, εναρμονισμένους στους ρυθμούς της σύνθετης εποχής και σε χώρους εναλλακτικούς, έγινε εμφανής από πέρυσι.
Στη φετινή διοργάνωση, ένα χρόνο πριν από την επετειακή 50ή, η αναζήτηση της νέας ταυτότητας μπαίνει σε διερευνητικές βάσεις. Τι «Δημήτρια» θέλει αυτή η πόλη και πώς αυτά θα μπουν στον χάρτη πετυχημένων φεστιβάλ του κόσμου; Το ερώτημα δεν απασχόλησε μόνο τη νέα καλλιτεχνική επιτροπή στον σχεδιασμό των φετινών εκδηλώσεων. Απευθύνθηκε και στο κοινό σε ημερίδα, το περασμένο Σάββατο, που πήρε τη σκυτάλη μιας εξωστρεφούς εναρκτήριας εκδήλωσης με έναν πολιτιστικό βραδινό περίπατο ήχου και εικόνας. Μουσική, εικαστικές παρεμβάσεις με πρωτότυπα video projects ανέδειξαν κτίρια και αρχαιότητες σ’ ένα δημόσιο εύθυμο δρώμενο που ζωντάνεψε στην καρδιά της πόλης, από την πλατεία Εμπορίου ώς τη Ρωμαϊκή Αγορά.
«Η πρόταση του καλλιτεχνικού προγράμματος, συμπαγούς και πυκνού, δεν αλλάζει αλλά εντείνει την εμπειρία του ίδιου του Φεστιβάλ. Αξιοποιεί την ιστορία του θεσμού, ισχυροποιεί τις δομές, ευθυγραμμίζεται με τις ανησυχίες της σύγχρονης εποχής, μιας εποχής υβριδικής, νομαδικής, κοσμοπολίτικης και εξόχως πλουραλιστικής για να ενισχύει την ταυτότητά του», διευκρινίζει η συντονίστρια του καλλιτεχνικού προγράμματος, ιστορικός Τέχνης, Θούλη Μυσιρλόγλου.
Με συνειδητή στόχευση τη διαδραστικότητα όλων των τεχνών, παραστάσεις όπου εμπλέκονται όλες οι τέχνες, το πρόγραμμα, ποικίλο σε κατηγορίες και αισθητικές προσεγγίσεις, σφυγμομετρεί την υποδοχή-αποδοχή του κοινού ως θεατών και μετόχων σ’ ένα πολιτιστικό γεγονός μεγάλης κλίμακας. Τα ερευνητικά δεδομένα θα καταγράψουν το προφίλ του θεσμού για να δώσουν τη δυναμική του στο μέλλον, με μια «αναγνώριση μεγαλύτερη όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», όπως επισημαίνει η αντιδήμαρχος Πολιτισμού Ελλη Χρυσίδου.
Σε αυτήν τη διερευνητική καλλιτεχνική αναζήτηση, μια πρώτη απόπειρα καταγραφής απόψεων για τον φεστιβαλικό χαρακτήρα του θεσμού κατέθεσε στην ημερίδα η δραστήρια Parallaxi, φέρνοντας στην επιφάνεια τάσεις και ιδέες. Η αποδοχή και η αναγνωρισιμότητα των «Δημητρίων» (88,6%), η ανάγκη για περισσότερη δημοσιότητα (86,7%) και ενίσχυση των πολιτιστικών θεσμών (93,5%), η ικανοποίηση από την πολιτιστική πολιτική του δήμου (40,9%), η διάθεση των πολιτών για εθελοντική συμμετοχή (71,7%), η ενημέρωση για τα πολιτιστικά από το Ιντερνετ 57,2%) είναι μερικά από τα χρήσιμα συμπεράσματα της έρευνας στην προσπάθεια του δήμου να χαρτογραφήσει τον θεσμό και να φωτίσει εναλλακτικές εκδοχές του για το άμεσο μέλλον.
«Η ταυτότητα που είχε ώς πρόσφατα -ένα συνονθύλευμα διαφόρων εκδηλώσεων-δεν αντιστοιχεί ούτε στη λογική ούτε στη νοοτροπία μας», λέει ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης. Τα «Δημήτρια» που οραματίζεται, όπως εξηγεί, είναι ένα «φεστιβάλ σύγχρονης καλλιτεχνικής αντίληψης με συστηματική και συνεχή συμμετοχή του κοινού, ανταποδοτικού για την πόλη και τον πολιτισμό».
Στη λογική της ανανέωσης και με το σύνθημα «αναδείξτε τη συνέχειά του» δούλεψε και η τριμελής καλλιτεχνική επιτροπή (Θούλη Μυσιρλόγου, Σάββας Πατσαλίδης, καθηγητής θεατρολογίας του ΑΠΘ και ο μουσικός Σάκης Παπαδημητρίου) προτείνοντας φρέσκες ιδέες, μια ελκυστική παιχνιδιάρικη ιντερνετική σελίδα (Φεστιβάλ Δημητρίων) και νέους χώρους: Το Maison Crystal, το κτίριο της νέας παραλίας που παραδόθηκε στην πόλη τα περασμένα Χριστούγεννα, τη Βίλα Πετρίδη, και το πρόσφατα ανακαινισμένο κτίριο των Σφαγείων που εγκαινίασε χθες η ομάδα Klokworks/Μαριάννα Καβαλλιεράτου με τη διαδραστική παράσταση «Stations». «Αναζητήσαμε λύσεις που ανοίγουν καλλιτεχνικούς, ιδεολογικούς και αισθητικούς ορίζοντες», εξηγεί ο Σάββας Πατσαλίδης. «Οι προτάσεις καθρεφτίζουν τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις στη σημερινή Ευρώπη, έχουν νεανική ενέργεια, ταιριάζουν σε μια πόλη τόσο ζωντανή όσο η Θεσσαλονίκη. Ενα φεστιβάλ γερασμένο αδικεί τους φοιτητές της, αδικεί τους χιλιάδες της νέους».