Συναρπάζει και μόνο η σκέψη ότι ένα από τα πιο παλιά κλασικά όργανα, το μαντολίνο, έχει επανακάμψει διεθνώς τα τελευταία 20-25 χρόνια και γνωρίζει νέα άνθηση. Για μαντολίνο έχουν γράψει όλοι οι κορυφαίοι συνθέτες, από τον Βιβάλντι και τον Μότσαρτ ώς τον Στραβίνσκι, αλλά μεταπολεμικά ατόνησε το ενδιαφέρον και οι πολλές, ρωμαλέες και διάσπαρτες Μαντολινάτες, που υπήρχαν και στην Ελλάδα, εξασθένησαν ώσπου ορισμένες εξέλιπαν εντελώς.
Ο Γιώργος Γουμενάκης είναι ένας νέος μουσικός που ασχολείται μεθοδικά με τη διάδοση του ρεπερτορίου για το μαντολίνο και την αποκατάσταση της φήμης του. Πέραν αυτού, το 2010 επανασύστησε με τους συνεργάτες του (και υπό την αιγίδα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός») τη θρυλική Αθηναϊκή Μαντολινάτα «Νικόλαος Λάβδας» με τη συνδρομή του Αλέξανδρου Λάβδα, ο οποίος είχε διασώσει το οικογενειακό, ιστορικό αρχείο. Είναι μία δαιδαλώδης διαδρομή που σήμερα έχει συσπειρώσει τον ενθουσιασμό νέων μουσικών. Αύριο το μεσημέρι, στον «Παρνασσό», μπορεί ο καθένας να πάρει μια γεύση στη συναυλία που δίνει η Αθηναϊκή Μαντολινάτα μαζί με σημαντικούς σολίστ υπό τη διεύθυνση του Γιάννη Γιαννόπουλου.
Ο Γιώργος Γουμενάκης εξυφαίνει σταδιακά ένα δίκτυο μουσικών παθιασμένων γι’ αυτό το ρεπερτόριο. Οπως τονίζει, με τον μεθοδικό, νηφάλιο και απόλυτα συγκροτημένο τρόπο του, είναι άλλο πράγμα το μαντολίνο ως κλασικό όργανο και άλλο μια Μαντολινάτα, που περιλαμβάνει και όλες τις οικογένειες του οργάνου. «Παγκοσμίως υπάρχει ένα τεράστιο ρεπερτόριο για σύνολα νυκτών εγχόρδων», λέει. «Το ρεπερτόριο της Μαντολινάτας απηχεί αυτόν ακριβώς τον πλούτο από την αναγεννησιακή ώς τη σύγχρονη μουσική». Σημαντική ήταν η συμμετοχή της Αθηναϊκής Μαντολινάτας στο Φεστιβάλ της Κρεμόνα, όπου έχει αναβιώσει το ενδιαφέρον για το μαντολίνο, όπως και σε ολόκληρη την Ιταλία. Αλλωστε, ο Γιώργος Γουμενάκης, που συνεργάζεται στενά και με τον δάσκαλο Ugo Orlandi, είναι ενήμερος για όλη τη διεθνή διάσταση της αναβίωσης του μαντολίνου. Στην Ιαπωνία, όπως λέει, υπάρχουν τα μεγαλύτερα αρχεία για το ρεπερτόριο του μαντολίνου (Nakano Collection). Eκεί, υπάρχουν και τα έργα Ελλήνων συνθετών.
Αυτό όμως που δείχνει να απασχολεί ιδιαίτερα τον Γιώργο Γουμενάκη είναι η γενικότερη αποκατάσταση του οργάνου ακόμη και σε επίπεδο θεσμικής και εκπαιδευτικής αναγνώρισης. «Πέρα από τα προγράμματα των συναυλιών μας, η Μαντολινάτα κάνει βήματα για να ενδιαφερθούν τα παιδιά να σπουδάσουν το όργανο αυτό. Στην Ελλάδα, τα Ωδεία δεν έχουν ακόμη αναγνωρίσει το μαντολίνο ως όργανο κλασικής προέλευσης παρότι είναι ένα από τα παλαιότερα όργανα». Σε άλλες χώρες, όπως την Ιταλία (που υπήρξε πρωτοπόρος στην αναβίωση του μαντολίνου ήδη από το 1990), τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Βέλγιο, το μαντολίνο έχει κατακτήσει ισότιμη θέση και έχει αναγνωριστεί ως κλασικό όργανο σε εκπαιδευτικό επίπεδο. «Απέχουμε από αυτήν την κατάσταση», σχολιάζει ο Γιώργος Γουμενάκης. Για τη διάδοση και κατανόηση αυτής της ιδέας, η Μαντολινάτα οργανώνει ακόμη και σεμινάρια σε συνεργασία με την αυθεντία στο είδος Ugo Orlandi.
Ταιριάζει στους Ελληνες
Ο ήχος του μαντολίνου, «ταυτόχρονα λαμπερός και μελαγχολικός», ταιριάζει ιδιαίτερα στους Ελληνες, όπως τονίζει ο Γιώργος Γουμενάκης. «Ο Χατζιδάκις δεν το χρησιμοποίησε τυχαία στα έργα του». Το περασμένο καλοκαίρι, ο Γιώργος Γουμενάκης παρουσίασε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής της Ερμούπολης τη συναυλία «Από τον Βιβάλντι στον Χατζιδάκι» μαζί με το κουιντέτο «Δημήτρης Δούνης», το οποίο δημιούργησε προς τιμήν του σπουδαίου συνθέτη και δασκάλου, ιατρού και βιολονίστα που στη διάρκεια του Μεσοπολέμου είχε διεθνή φήμη και ως μαντολινίστας. «Η γνώση του παρελθόντος είναι αναγκαία για να προχωρήσεις το ρεπερτόριο», λέει ο Γιώργος Γουμενάκης. Η πρώτη ηχογράφηση για ένα πρώτο άλμπουμ έχει γίνει και τώρα, «είμαστε έτοιμοι για εκτύπωση». Η ιστορία της μουσικής ακολουθεί και αυτή τις δικές της διακυμάνσεις.
«2 Sinfonie – 4 Concerti». Αθηναϊκή Μαντολινάτα «Ν. Λάβδας». Tolga Alpay, φαγκότο. Αγγελος Λιακάκης, βιολοντσέλο. Μαρία Σιφναίου, όμποε. Μουσική διεύθυνση: Γιάννης Γιαννόπουλος, Κυριακή 16/11, ώρα 12 μ., «Παρνασσός» (Πλ. Αγ. Γεωργίου Καρύτση).