Στις 11 Δεκεμβρίου είχε δημοσιευθεί μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση στον New Yorker από τον Βίνσον Κάνιγκχαμ, με τον τίτλο «Γιατί αλλάζουμε τα άβατάρ μας έπειτα από μία τραγωδία;», που γράφτηκε με αφορμή τα δολοφονικά γεγονότα στο Παρίσι. Το κείμενο συνόψιζε με πολλή ακρίβεια αυτό το φαινόμενο, λέγοντας ότι αυτό συμβαίνει διότι προσπαθούμε να συγκεράσουμε το κανονικό (χρήση των social media) με το άλεκτο, το ανείπωτο (το τραγικό του θανάτου).
Προχθές, έχασε τη μάχη με τον καρκίνο ο frontman των Motorhead, Ian «Lemmy» Kilmister, στα 70 του, θρύλος της μέταλ μουσικής. Ξάφνου, τα social media εξερράγησαν εξαιτίας της είδησης του θανάτου του· μας αρέσει δεν μας αρέσει, ο «Lemmy» είναι προφανώς case study. Ετσι, δεκάδες αναρτήσεις αφορούσαν το γεγονός του θανάτου, ούτε λίγο ούτε πολύ εκθειάζοντας τη συμβολή του, την προσφορά του, τι είπε και τι τραγούδησε. Αναρωτήθηκα πού βρέθηκαν όλοι αυτοί οι χεβιμεταλάδες που αποτίουν φόρο μνήμης στον «Lemmy»· πώς στο καλό δεν είχαν αναρτήσει (σχεδόν) ποτέ ένα τραγούδι των Motorhead. Υπάρχει, όμως, απάντηση – και χωρίζεται, νομίζω, σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη έχει ευθέως να κάνει με το άρθρο στον New Yorker, που αναφέρθηκε στην αρχή. Οι χρήστες θέλουν να συμμετέχουν στον θρήνο, ακόμη κι αν ο αποθανών δεν τους ήταν, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, οικείος. Η συμμετοχή στην ανάδειξη του αποθανόντος είναι κοινωνική συμμετοχή (κάπως μεταμοντέρνα) και επιβάλλεται σ’ ένα μεγάλο μέρος της κοινότητας των κοινωνικών δικτύων.
Η δεύτερη κατηγορία έχει να κάνει με τον «θρύλο». Ο «Lemmy» υπήρξε κομμάτι μιας κάποιας χειραφέτησης περασμένων ετών, αρωγός στη ματαιότητα και στη ματαίωση, σύμβολο, τελικά, μιας εποχής. Η ταύτιση με τις επιμνημόσυνες αναρτήσεις είναι ταύτιση με ό,τι αποτελεί κομμάτι του πολιτισμού μας, ακόμη κι αν ήμασταν γαλαξίες μακριά από αυτό. Και, τελικά, δεν θα σταματήσουμε ποτέ να επιλέγουμε τους θρήνους μας· όπως δεν θα σταματήσουμε ποτέ να θρηνούμε με όποιον τρόπο έχουμε, προσπαθώντας να γεφυρώσουμε το κανονικό με το άλεκτο, το ανείπωτο.