Πολιτικά οράματα και μουσικές χίμαιρες

Πολιτικά οράματα και μουσικές χίμαιρες

1' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίστηκε στην Ελλάδα ο Αμερικανός συνθέτης και πιανίστας Φρέντερικ Ρζέφσκι. Το 2014 είχε φιλοξενηθεί στον χώρο τέχνης about στου Ψυρρή. Αυτή τη φορά ερμήνευσε το διασημότερο έργο του με τίτλο «Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος» στις 4 Μαΐου στην Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών στο πλαίσιο της documenta 14.

Στο πρώτο μέρος της βραδιάς, ο Ρζέφσκι απέδωσε δύο συνθέσεις του ιδεολογικού συνοδοιπόρου του, Βρετανού συνθέτη Κορνίλιους Κάρντου, τις «Παραλλαγές Τέλμαν» –ο Ερνστ Τέλμαν υπήρξε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας– και τη σύνθεση «Τραγουδάμε για την τέχνη». Αρχικά θαυμαστής του Στοκχάουζεν, ο Κάρντου κατηγόρησε αργότερα (1974) τον Γερμανό συνθέτη ότι με τη μουσική του «υπηρετεί τον ιμπεριαλισμό». Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 αρκετοί Βρετανοί συνάδελφοί του θεωρούσαν τον Κάρντου τον σημαντικότερο συνθέτη της γενιάς του, εκείνον που θα έδινε νέα ώθηση στη βρετανική μουσική. Ο ίδιος ενδιαφερόταν για τον «εκδημοκρατισμό» της μουσικής και τη σύνθεση έργων που θα απευθύνονταν και θα αφορούσαν τις μάζες. Θα είχε ενδιαφέρον, συνεπώς, στο πλαίσιο μιας έκθεσης σαν την documenta 14, εάν οι δύο πιανιστικές συνθέσεις του Κάρντου, καθεμιά σχεδόν ημίωρης διάρκειας, δεν παίζονταν στην υπόγεια αίθουσα του Μεγάρου μπροστά σε μερικές εκατοντάδες ακροατές και συνειδητούς επισκέπτες της έκθεσης, αλλά σε μεγάλη πλατεία μιας λαϊκής συνοικίας, με ελεύθερη είσοδο.

Στο δικό του, απολύτως ανάλογο έργο ο Ρζέφσκι επέλεξε να «μνημειοποιήσει» ένα «επανασταστικό» τραγούδι από τη Χιλή, μια μελωδία κοινότοπη ακόμα και ανάμεσα στις πιο κοινότοπες. Συνέθεσε 36 παραλλαγές με συνολική διάρκεια που άγγιζε τη μία ώρα και είκοσι λεπτά και προφανές πρότυπο τις «Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ» του Μπαχ. Στην περίπτωση του Ρζέφσκι, όμως, κάθε παραλλαγή διέθετε διαφορετικό ύφος, το οποίο αντλούσε απ’ όλο το φάσμα της ιστορίας του πιάνου, από τον Μπαχ και τον Μπραμς ώς τον Λιστ, τον Σκριάμπιν, τον Στραβίνσκι και τον Μπάρτοκ, τους μινιμαλιστές, την τζαζ και τον Ρίτσαρντ Κλάιντερμαν. Ενας χείμαρρος από ετερόκλητες ενότητες μιας εξαιρετικά δεξιοτεχνικής γραφής, την οποία ο 79χρονος Ρζέφσκι απέδωσε εντυπωσιακά, χωρίς το παραμικρό δείγμα κόπωσης.

Το ζήτημα με τη στρατευμένη μουσική και τα πολιτικά έργα, είτε αυτά γράφτηκαν για να υμνήσουν έναν άρχοντα της εποχής του μπαρόκ είτε για να υπηρετήσουν τους σκοπούς της Γαλλικής ή της Οκτωβριανής Επανάστασης, είναι ότι κάποια στιγμή τα συμφραζόμενα παύουν να λειτουργούν και απομένει η μουσική με την όποια αξία της.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή