Το τελευταίο διάστημα, με δημοσιεύματα στον Τύπο και σχετικές αναφορές σε συνεντεύξεις, έχει δημιουργηθεί η αίσθηση ότι η Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ), έχοντας συμπληρώσει μόλις ενάμιση χρόνο στο νέο κτίριό της, αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας. Συγκεκριμένα, η μεταστέγασή της από το θέατρο Ολύμπια της οδού Ακαδημίας στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) φαίνεται ότι δημιουργεί δυσβάστακτες οικονομικές υποχρεώσεις και γίνεται αντικείμενο προστριβών, ενώ συνεχίζονται οι συζητήσεις με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) και το υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) για το ζήτημα της επιχορήγησής της.
«Αποστολή της ΕΛΣ είναι να παράγει καλλιτεχνικό έργο. Αν υποχρεωθούμε, ελλείψει στήριξης από το κράτος, να δίνουμε για τις λειτουργικές δαπάνες αυτά που προορίζουμε για καλλιτεχνικό μας έργο, τότε σταματούμε να υπηρετούμε την αποστολή μας», λέει μεταξύ άλλων στην «Κ» ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης, απαντώντας στις ερωτήσεις που του θέσαμε σχετικά με τη λειτουργία του οργανισμού.
– H μετακίνηση της ΕΛΣ από το «Ολύμπια» στο ΚΠΙΣΝ την επιβάρυνε με υψηλά λειτουργικά έξοδα. Θεωρείτε οτι το κόστος είναι υπερβολικό, και πώς θα αντεπεξέλθετε σε αυτό;
– Πράγματι η ΕΛΣ, πριν μετεγκατασταθεί στο ΚΠΙΣΝ, είχε περίπου 600.000 ευρώ λειτουργικά έξοδα ετησίως για τις κτιριακές εγκαταστάσεις της, οι οποίες φυσικά δεν συγκρίνονται με τις υπερσύγχρονες υποδομές στο ΚΠΙΣΝ. Στις νέες εγκαταστάσεις της είναι υποχρεωμένη να καταβάλλει για λειτουργικές δαπάνες προς την ΚΠΙΣΝ Α.Ε. 4.600.000 ευρώ + ΦΠΑ ετησίως (με τις προσαυξήσεις, 5.070.000 ευρώ + ΦΠΑ).
Το ποσό είναι υπερβολικό, δεδομένων των περιορισμένων δυνατοτήτων της ΕΛΣ, οι οποίες καθορίζονται από την κρατική ενίσχυση που λαμβάνουμε. Η ΕΛΣ, όπως γνωρίζετε, λαμβάνει ετησίως 12,5 εκατ. ευρώ από το ΥΠΠΟΑ ως τακτική επιχορήγηση. Με το ποσό καλύπτουμε τις ανελαστικές μας δαπάνες (μισθοδοσία κ.λπ.), ενώ το κόστος των καλλιτεχνικών μας παραγωγών καλύπτεται από τις πωλήσεις των εισιτηρίων και τις χορηγίες/δωρεές. Μέχρι στιγμής, από τον Μάρτιο του 2017, που ήρθαμε στο ΚΠΙΣΝ, έως σήμερα, οι λειτουργικές δαπάνες προς την ΚΠΙΣΝ Α.Ε. καλύπτονται εν μέρει από έκτακτες επιχορηγήσεις που λαμβάνουμε από το ΥΠΟΙΚ και εν μέρει από δικά μας έσοδα.
Για να το πούμε ξεκάθαρα: η αποστολή της ΕΛΣ είναι να παράγει καλλιτεχνικό έργο. Αν υποχρεωθούμε, ελλείψει στήριξης από το κράτος, να δίνουμε για τις λειτουργικές δαπάνες αυτά που προορίζουμε για καλλιτεχνικό μας έργο, τότε σταματούμε να υπηρετούμε την αποστολή για την οποία υπάρχουμε. Καθώς αυτήν την περίοδο βρισκόμαστε σε συζητήσεις με τις ηγεσίες του ΥΠΠΟΑ και του ΥΠΟΙΚ για την οριστική επίλυση του ζητήματος, δεν έχω παρά μόνο να ευχηθώ το ποσό των λειτουργικών δαπανών να συμπεριληφθεί στην ετήσια τακτική μας επιχορήγηση.
«Εχω ζητήσει επισταμένως τη δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας για την οριστική λύση του προβλήματος», λέει ο Γιώργος Κουμεντάκης.
– Οταν αποφασίστηκε η μετακίνηση, αυτή η επιπλέον επιβάρυνση σας ήταν γνωστή. Γιατί δεν έγιναν εγκαίρως οι απαραίτητες ενέργειες;
– Η μεταστέγαση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις νέες εγκαταστάσεις αποφασίστηκε το 2009, όταν υπογράφηκε η σύμβαση 3785/2009 μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και του ΙΣΝ για τη δημιουργία του ΚΠΙΣΝ, στην οποία αναφέρεται ότι η ΕΛΣ και η ΕΒΕ υποχρεούνται να καταβάλλουν λειτουργικές δαπάνες στην ΚΠΙΣΝ Α.Ε. Το ύψος των λειτουργικών δαπανών αποφασίστηκε αρκετά αργότερα, λίγο πριν από την έναρξη λειτουργίας του ΚΠΙΣΝ. Στο εύλογο ερώτημά σας γιατί δεν έγιναν έγκαιρα οι ενέργειες ώστε να εξασφαλιστεί το ποσό, δεν μπορεί να σας απαντήσει η ΕΛΣ, αλλά τα εμπλεκόμενα υπουργεία. Η ΕΛΣ και με την παρούσα, αλλά και με την προηγούμενη διοίκηση, είχε θέσει το ζήτημα επανειλημμένως. Και για να μιλήσω και πιο προσωπικά, όταν μου έγινε η πρόταση από το ΥΠΠΟΑ να αναλάβω τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ, έθεσα με σαφήνεια τον προβληματισμό μου για το θέμα αυτό και ζήτησα επισταμένως τη δέσμευση της πολιτικής ηγεσίας για την οριστική λύση του προβλήματος.
Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι για τον άλλο κρατικό φορέα που εγκαταστάθηκε στο ΚΠΙΣΝ, την Εθνική Βιβλιοθήκη, έχει δοθεί οριστική λύση, καθώς οι λειτουργικές δαπάνες της έχουν ενταχθεί στην ετήσια τακτική της επιχορήγηση. Πώς, λοιπόν, στη μια περίπτωση μπορεί να γίνει και στην άλλη όχι;
– Σε μια χώρα που αντιμετωπίζει ακόμη σοβαρότατη ύφεση, πιστεύετε ότι μια συμπληρωματική κρατική επιχορήγηση είναι ο μόνος τρόπος να συνεχιστεί η προσπάθειά σας για την εδραίωση της ΕΛΣ ως ισάξιου συνομιλητή των λυρικών σκηνών της Ευρώπης;
– Στη σοβαρότατη ύφεση που πράγματι αντιμετωπίζουμε, θα ήθελα να αναφέρω κάποια επιτεύγματά μας: Ο οργανισμός μας έχει καταφέρει να αυξήσει στις νέες του εγκαταστάσεις τα έσοδα κατά 96%, καθώς και τις χορηγίες που λαμβάνει. Tο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος εξακολουθεί να στηρίζει με δωρεά την Εναλλακτική Σκηνή και τις εκπαιδευτικές/κοινωνικές μας δράσεις και επιπλέον βρισκόμαστε σε συζητήσεις για περαιτέρω στήριξη. Εκτός από το ελληνικό κοινό που μας έχει αγκαλιάσει, οι προσπάθειές μας να επικοινωνήσουμε το νέο μας καλλιτεχνικό στίγμα εκτός Ελλάδος έχουν αποδώσει με ένα αυξανόμενο ρεύμα φίλων της όπερας που έρχονται για τις παραστάσεις μας από όλη την Ευρώπη.
Την ίδια στιγμή, η ΕΛΣ, παρά το γεγονός ότι πλέον έχει πλήρη καλλιτεχνική δραστηριότητα σε δύο σκηνές με δεκάδες παραγωγές, εκατοντάδες παραστάσεις και προγράμματα ετησίως, δεν έχει ζητήσει αύξηση της επιχορήγησής της για τη δική της λειτουργία. Αντιθέτως, έχουμε μειώσει τα έξοδά μας και έχουμε προχωρήσει σε εξορθολογισμό δαπανών.
Θα πρέπει, τέλος, να μην ξεχνάμε πως το ΚΠΙΣΝ είναι ένα αναπτυξιακό έργο, το οποίο ωφελεί πολλαπλώς τη χώρα μας. Επομένως, θα πρέπει να δούμε την κρατική ενίσχυση (ας μη γελιόμαστε, για τέτοια ποσά μόνο το κράτος μπορεί να είναι εγγυητής της καλής λειτουργίας) ως μία επένδυση σε ένα οραματικό σχέδιο. Η ύφεση, που είναι τόσο οικονομική όσο και κοινωνική, αντιμετωπίζεται με ανάπτυξη, όχι με εσωστρέφεια. Πεποίθησή μου είναι πως η σωστή λειτουργία του ΚΠΙΣΝ και των φορέων του είναι μια επένδυση στο μέλλον, άρα μια επένδυση που αξίζει να γίνει.