Ενα ανατρεπτικό έργο στο θέατρο «Πόρτα»

Ενα ανατρεπτικό έργο στο θέατρο «Πόρτα»

4' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος ήταν φοιτητής Αγγλικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ τη δεκαετία του 1980, όταν μια καθηγήτρια του σύστησε το «Top girls». Το έργο της πολυβραβευμένης Κάριλ Τσέρτσιλ,  κείμενο εναντίον του θατσερισμού και σύμβολο φεμινισμού εκείνη την εποχή, του έκανε τρομερή εντύπωση. «Ηταν ανατρεπτικό όσον αφορά τη φόρμα του, παρότι τώρα το ύφος του μας είναι πιο γνώριμο. Πέρα από τη θεματολογία του, ήταν ριζοσπαστική και η γραφή του».

Το έργο της Τσέρτσιλ –από τις σπουδαιότερες συγγραφείς του μεταπολεμικού βρετανικού θεάτρου–, αυτή την περίοδο παρουσιάζεται στο Εθνικό Θέατρο του Λονδίνου και σε λίγες ημέρες ανεβαίνει από τον Θωμά Μοσχόπουλο στο θέατρο Πόρτα, με τις Μαρία Καβογιάννη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Βίκυ Βολιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Ειρήνη Μακρή και Αλκηστη Πολυχρόνη.

«Το έργο με απασχολούσε καιρό», λέει ο σκηνοθέτης στην «Κ». «Ταυτόχρονα, έβλεπα ότι το γυναικείο ζήτημα αφορά τη ζωή μου πολύ πιο έντονα από όσο φανταζόμουν και με κάποιο τρόπο έπρεπε να αναγνώσω τι συμβαίνει, είχα ανάγκη να ανοίξω το θέμα. Σαν μια συζήτηση σε ένα γυναικείο περιβάλλον. Γι’ αυτό διάλεξα ηθοποιούς που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές οπτικές θεατρικού παρόντος ή παρελθόντος, με αποτέλεσμα οι πρόβες μας να έχουν μια μορφή αναζήτησης για το ποια είναι τα θέματα που μας απασχολούν τώρα, παρά να ερμηνεύσουμε το έργο». Για τον Θ. Μοσχόπουλο, το έργο αποτελεί «νηφάλια οπτική στο γυναικείο ζήτημα, που αρνείται τις χρωματισμένες υπερπλουστεύσεις και τη διαρκή συνθηματολογία, η οποία δικαιολογείται μόνον ως θυμός και αμηχανία μπρος σε έναν κόσμο που αλλάζει βίαια και δραματικά».

Η δομή, η κριτική ματιά, το χιούμορ και η ποιητικότητά του, τον γοήτευσαν. Διέπεται από μια βασική φεμινιστική προβληματική και γίνεται αφορμή για ουσιαστικό διάλογο. Ξεκαθαρίζει όμως ότι «το “Top girls” δεν είναι ένα έργο για τον φεμινισμό, αλλά για τη γυναίκα, την πολιτική και κοινωνική θέση της». Η κριτική στον θατσερισμό είναι η αφορμή. Εξετάζει βαθύτερες έννοιες: τι σημαίνει χειραφέτηση, τι σημαίνει δικαίωμα και ταυτόχρονα ποιο είναι το τίμημα που οφείλει να πληρωθεί για να αναληφθούν οι νέοι ρόλοι σε κοινωνικό, προσωπικό και πολιτικό επίπεδο. «Ενα κοινό μοτίβο των έργων της Τσέρτσιλ είναι οι αποτυχίες των πιο άκαμπτων ιδεολογικών σχημάτων».

Με επίκεντρο μια φιλόδοξη γυναίκα καριέρας, που ανέρχεται θυσιάζοντας συνεργάτες αλλά και τη δική της ανθρώπινη πλευρά, κάνει μια σχεδόν παραβολική αναγωγή στην ίδια τη Μάργκαρετ Θάτσερ και στην ίδια τη στάση της, η οποία καταργεί όλα τα μητριαρχικά χαρακτηριστικά στην κοινωνική συμπεριφορά μιας γυναίκας. Και βλέπει ότι η πατριαρχία έχει βαθύτερη ρίζα – κάτω από όλα αυτά. Βλέπει, επίσης, τις γυναίκες να υιοθετούν πατριαρχικούς ρόλους από τους οποίους έχουν καταπιεστεί και υποφέρει. «Οι σημερινές γυναίκες, όταν παίρνουν εξουσία, διοικούν με προκαταλήψεις και με τον φόβο ότι θα ανατραπούν από ένα σύστημα που οι ίδιες έχουν ανατρέψει. Για εμένα, αυτό που πρέπει να ανατραπεί είναι ο διαχωρισμός». Θεωρεί ότι οι γυναίκες αυτές είναι σκληρές πρωτίστως με τον εαυτό τους. «Νομίζω ότι η παραποίηση του φεμινισμού από την επέμβαση του πολιτικώς ορθού, μέσα από το φαινομένο του #MeToo, σχεδόν προϋπάρχει στο έργο. Εχει εντοπίσει τα ζητήματα η συγγραφέας, βλέποντας την άρνηση της γυναικείας φύσης ως μια μεγάλη θυσία για τη γυναίκα του τότε και του σήμερα. Η ίδια η γυναίκα απαιτεί από τον εαυτό της πολύ περισσότερα από όσα έχουν απαιτηθεί ποτέ από οποιονδήποτε: να είναι καλή μητέρα, επιτυχημένη επαγγελματίας, να διεκδικεί θέσεις που της έχουν στερηθεί, αλλά υπερβάλλοντας στους ρόλους».

Ενα ανατρεπτικό έργο στο θέατρο «Πόρτα»-1

«Ενα κοινό μοτίβο της Τσέρτσιλ είναι οι αποτυχίες των πιο άκαμπτων ιδεολογικών σχημάτων», λέει ο Θ. Μοσχόπουλος.

Oxι όπως Αμερική

Αναφέρει την άποψή του για το #MeToo, τονίζοντας ότι υπάρχει τεράστια διαφοροποίηση ανάμεσα στην αμερικανική και στην ευρωπαϊκή σχολή του φεμινισμού. «Από την εμπειρία μου στον Καναδά, βλέπω μια σχεδόν φανατική προσήλωση στο γράμμα του νέου νόμου και μια θυσία της σκέψης. Για να δουλέψω στον Καναδά, πρέπει να υπογράψω ένα σωρό χαρτιά που λένε ότι δεν θα παρενοχλήσω σεξουαλικά συνάδελφο, χωρίς ποτέ να ορίζεται ποιο είναι το όριο. Αυτό, με κάποιον τρόπο, δημιουργεί έναν τρόμο που ναι μεν ξεκινάει από μια ανάγκη, αλλά δεν μπορεί να καταργείται η ανθρώπινη σκέψη προς χάριν ενός κανόνα. Υπάρχει μια υπερβολή σε σχέση με αυτό το ζήτημα. Συχνά αγγίζουν τα όρια της φαιδρότητας. Είναι σχεδόν φασιστικά όσα συμβαίνουν στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα υπάρχει μια πιο ανεκτική και ανοιχτή στάση στα πράγματα».

Η συζήτηση στρέφεται στο θέατρο Πόρτα. Από το 2014 επιχείρησε ένα νέο ξεκίνημα. «Οι απογοητεύσεις ήταν πιο πολύ προσγειώσεις, που με κάνουν και αισθάνομαι καλύτερα από ό,τι στο ξεκίνημα. Τότε, είχα την εικόνα ενός πιο πολυσυλλεκτικού πράγματος, ίσως, και λόγω της κληρονομιάς του Αμόρε. Συνειδητοποίησα ότι η αίσθηση του θεατρικού πλουραλισμού, σήμερα, είναι τεράστια παγίδα. Οδηγεί σε μια φλυαρία και μας βάζει όλους στη διδικασία να ανεβάζουμε πολλές παραστάσεις, στερώντας και από τους εαυτούς μας και από τον θεατή μια πιο συγκεντρωμένη και στοχευμένη δουλειά. Δημιουργείται μια αγορά υπερπληθωριστική, η οποία δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα».

Εκτός από το «Top girls», ο Θωμάς Μοσχόπουλος επαναλαμβάνει το «Σκλαβί» της Ξένιας Καλογεροπούλου. «Η Πόρτα δεν είναι ένα θέατρο multiplex», εξηγεί. Εχοντας αναθεωρήσει πλέον πολλά, ξεκαθαρίζει: «Δεν θέλω να δείξω πόσα πολλά κάνω στο θέατρο, αλλά πόσα καλά μπορώ να κάνω».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή