«Παρακαλούνται όσοι γνωρίζουν διά τα εξής πρόσωπα να ενημερώσουν την Υπηρεσία Αναζητήσεων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, οδός 3ης Σεπτεμβρίου, αριθμός 21. Τον Φεβρουάριο του 1951, βρέθηκε στην οδό… ένα αγοράκι. Εφερε σημείωμα “είμαι απροστάτευτο”».
Δεν ξέρω πόσοι θυμούνται εκείνα τα μηνύματα του Ερυθρού Σταυρού στο τέλος της δεκαετίας του ’60, που σταματούσαν ακόμη και τα ανέμελα παιδικά παιχνίδια, και ας μην καταλαβαίναμε τότε γιατί, όταν αναφέρονταν σε γονείς που αναζητούσαν τα παιδιά τους, αδελφός τον αδελφό στον πόλεμο, συγγενείς που έγιναν πρόσφυγες. Και εκείνη τη δυσοίωνη φράση που ακολουθούσε: «Εκτοτε τα ίχνη του χάνονται».
Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά θα μας θυμίσει κάτι από εκείνα τα μεσημέρια που οι οικογένειες μοιράζονταν αυτές τις ανθρώπινες ιστορίες, ακόμη κι αν δεν αφορούσαν κάποιον δικό τους. Ολα αυτά, μέσα από μια σπονδυλωτή παράσταση μνήμης. Η ιστορία της Ελλάδας μέσα από τις ραδιοφωνικές αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού θα παρουσιάζεται από τις 24 του μηνός στην κεντρική σκηνή του ΔΘΠ, μέσα από τις «7 αναζητήσεις». Επτά σημαντικοί θεατρικοί συγγραφείς, επτά σκηνοθέτες, επτά ηθοποιοί, μία συνάντηση γύρω από μια σελίδα της ελληνικής πραγματικότητας.
«Που κοιτάζει όμως, με αναπάντεχο τρόπο, το θέμα της μνήμης, της Ελλάδας, της μοναξιάς, διαφόρων τόπων στους οποίους άνθρωποι χάθηκαν», λέει στην «Κ» ο Νίκος Διαμαντής, διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. «Θέλουμε, μέσα από ένα μωσαϊκό, να συνθέσουμε θραύσματα μιας Ελλάδας ζωντανής, όπως είναι μέσα μας». Είναι η δεύτερη φορά που το ΔΘΠ ανατρέχει σε μια δεξαμενή πραγμάτων που μας έχουν χαρακτηρίσει. Προηγήθηκε, στο πλαίσιο της κοινωνικής ευθύνης του, η θεατρική δράση «Η Θεία Λένα πάει όπου υπάρχουν παιδιά», βασισμένη στο βιβλίο της Αντιγόνης Μεταξά «Η ώρα του παιδιού», που εδώ και δύο χρόνια παρουσιάζεται σε νοσοκομεία και σε δομές.
«Κινδυνεύουμε να χάσουμε τη μνήμη μας, αλλά πώς θα δημιουργήσουμε ένα υγιές μέλλον αν δεν αξιολογήσουμε τα όποια υγιή στοιχεία του παρελθόντος; Εναν αναστοχασμό, που δυστυχώς δεν έγινε την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Οταν, μιλώντας με τους συνεργάτες μου, έπεσε η ιδέα στο τραπέζι, σκέφτηκα να απευθυνθούμε σε συγγραφείς με δυναμική φωνή, διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας, διαφορετικούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς, και να παντρέψουμε αυτό το μείγμα. Ωστε να έχουμε μιαν άλλη πλευρά του ελληνικού θεάτρου, που θα τολμήσει να ακουμπήσει και το θέμα των θεατρικών αναθέσεων, ζήτημα που με απασχολεί ως σκηνοθέτη αλλά και ως πρόεδρο της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Συγγραφής Θεατρικού Εργου. Θα δώσει κίνητρα για τη δημιουργία κειμένων πάνω στο σύγχρονο γίγνεσθαι, αλλά και φωνή σε διαφορετικούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα συχνής παρουσίας στα δημόσια θέατρα».
Επτά μονόλογοι διάρκειας 10 έως 20 λεπτών ο καθένας συνθέτουν την παράσταση «7 αναζητήσεις», που ξεκινά με την «Erasmia Dolores» του Ακη Δήμου, με σκηνοθέτη τον Χάρη Πεχλιβανίδη και την Αννα Φόνσου στον ρόλο μιας γυναίκας που έζησε το 1920 στο Χαλέπι της Συρίας και αναζητεί τον εραστή της. Ακολουθούν, η «Ειρήνη» του Γιάννη Τσίρου, σε σκηνοθεσία Ηλέκτρας Ελληνικιώτη, με τον Λεωνίδα Κακούρη και θέμα όσους χάθηκαν στον Εμφύλιο· επίσης το κείμενο «Τρίτη βράδυ στην άκρη του κόσμου», του Στέφανου Δάνδολου, το οποίο θίγει το κυπριακό ζήτημα, με σκηνοθέτιδα τη Μαρία Σάββα και ηθοποιό την Κατερίνα Διδασκάλου. Στο «Ούτε μέρα», ο Μάκης Τσίτας καταπιάνεται με τη μετανάστευση του 1960 στη Γερμανία, με ηθοποιό την Ηρώ Μπέζου και σκηνοθέτη τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο, ενώ ο «Στοργικός πατέρας» του Θανάση Χειμωνά, τον οποίο ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Μυλωνάς σε σκηνοθεσία της Νάνσυς Μπούκλη, είναι μια σκληρή ιστορία για την ενδοοικογενειακή βία. Αντίθετα, «Η προβοσκίδα» της Ρούλας Γεωργακοπούλου είναι ένα ποιητικό κείμενο υψηλής θερμοκρασίας, για τη σύγχρονη απομόνωση στην Αθήνα. Ερμηνεύει η Ρηνιώ Κυριαζή, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη. Η παράσταση ολοκληρώνεται με τον «Ιατροδικαστή» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, που ερμηνεύει ο Μάνος Βακούσης και σκηνοθετεί ο Θανάσης Χαλκιάς. Ενας ιατροδικαστής στον Εβρο αντιμετωπίζει καθημερινά την απώλεια μέσα από τα πτώματα που ξεβράζει ο ποταμός.
«Η αρχική σκέψη ήταν να χρησιμοποιηθεί υλικό ανθρώπινων ιστοριών από τα αρχεία του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, αλλά προτιμήσαμε να λειτουργήσουμε λίγο πιο λοξά. Ο θεατής θα ακούει το γνωστό μήνυμα αναζήτησης, θα αναγνωρίζει την εποχή μέσα από επίκαιρα και, ακολούθως, θα βλέπει στη σκηνή επτά διαφορετικά πρόσωπα να αναζητούν τον εαυτό τους και από ένα ακόμη πρόσωπο που έχασε ο καθένας τους».
Αντίδοτα στη μοναξιά
Οι αναζητήσεις εκείνες, οι ραδιοφωνικές, για τον Νίκο Διαμαντή είχαν βαρύνουσα σημασία. «Ηταν ο μοναδικός συνδετικός κρίκος με έναν ολόκληρο κόσμο. Εκείνη η χαρακτηριστική φωνή μάς συνέδεε με το πρόσωπο που κάποιος κάποτε αναζητούσε και όλοι γύρω από ένα ραδιόφωνο άκουγαν. Οπως η φωνή του Διακογιάννη μάς μετέφερε ραδιοφωνικά στον κόσμο του ποδοσφαίρου, της Αντιγόνης Μεταξά στον κόσμο των παιδιών. Ολα ήταν ένα αντίδοτο στη μοναξιά. Αυτά μας ένωναν σε μια κοινή εστία. Μαζευόμασταν γύρω από ένα ραδιόφωνο. Τώρα, έχουμε μια προσωπική μοναξιά, μέσα από το κινητό του ή το κομπιούτερ του ο καθένας, με αναζητήσεις που χάνονται στον καταιγισμό των σόσιαλ μίντια».