«Ζούμε σαν ζόμπι ελπίζοντας»

«Ζούμε σαν ζόμπι ελπίζοντας»

Στην πρόβα του «Αίαντα» με τον Ξάφη και τους συνεργάτες του

4' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τροία. Ένα στρατιωτικό τολ δεσπόζει στη σκηνή, γύρω ο χώρος χιονισμένος. Χειμώνας ανελέητος, μία εποχή που οι στρατιώτες δεν πολεμούν (σκηνικά της Μαρίας Πανουργιά). Μια εποχή περισυλλογής. «Ως πότε, για πάντα;» αναρωτιούνται οι ήρωες του Σοφοκλή, καθηλωμένοι σ’ αυτό το παγωμένο και αφιλόξενο περιβάλλον όπου ο χρόνος μοιάζει να μην κυλάει. Ο Οδυσσέας πλησιάζει τη σκηνή του Αίαντα, του θρυλικού βασιλιά της Σαλαμίνας και ήρωα που θεωρείται δεύτερος μετά τον Αχιλλέα. Όταν οι συμπολεμιστές του τού στερούν με δόλο τα όπλα του Αχιλλέα, την πιο μεγάλη αναγνώριση της πολεμικής του αρετής, ο Αίας δεν μπορεί να το δεχτεί, ούτε να το κατανοήσει. Ο Οδυσσέας πληροφορείται από την Αθηνά ότι ο Αίαντας είναι αποφασισμένος να εκδικηθεί. «Το έργο είναι πολύ συγκινητικό, διότι μας αφηγείται μία ιστορία που ένας άνθρωπος πρέπει να πεθάνει για να κλείσει μία εποχή. Ο Αίας, ένας από τους γοητευτικότερους τραγικούς ήρωες, πεθαίνει και μαζί του πεθαίνει μια ολόκληρη εποχή για την ανθρωπότητα» λέει στην «Κ» η Δέσποινα Κούρτη – Αθηνά στον «Αίαντα» που παρουσιάζει φέτος το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία του Αργύρη Ξάφη, μετάφραση Νίκου Α. Παναγιωτόπουλου και στον ομώνυμο ρόλο τον Στάθη Σταμουλακάτο. 

Η ηρωϊκή εποχή πεθαίνει, και ο θάνατος του Αίαντα σαν να σηματοδοτεί ο τέλος της. Ο Αργύρης Ξάφης με το σκηνοθετικό εύρημα του για τη δομή παρουσίασης του έργου – για μεγάλο μέρος του ο κεντρικός ήρωας δεν βρίσκεται ζωντανός στην σκηνή αλλά είναι το λείψανό του, όπως στις Τραχίνιες – θα ξαφνιάσει τους θεατές. «Είδωλα είμαστε και κούφιοι ίσκιοι» λέει ο Οδυσσέας, ο οποίος αντιπροσωπεύει το νέο κόσμο. Ο κόσμος αυτός τιμά τη διαλλακτικότητα και την ευστροφία του Οδυσσέα, αλλά αδιαφορεί για τις αξίες με τις οποίες γαλουχήθηκε ο Αίας. «Περνάμε από μία εποχή ηρωική σε μία αντιηρωϊκή. Ο Αίας ήταν ήρωας πριν την αυτοκτονία του. Δεν έχει ηρωϊκή αξία η πράξη του, Εάν συμβιβαζόταν δεν θα ήταν ο ίδιος» εκτιμά ο Αργύρης Ξάφης. «Τα έργα της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας είναι σαν να έρχονται από το μέλλον, τόσο ανοιχτά και πυκνά κείμενα»  παρατηρεί ο σκηνοθέτης και ηθοποιός, στρέφοντας την οπτική του στο σήμερα: «Έχουμε ζήσει το τέλος εποχής. Ζούμε σαν ζόμπι ελπίζοντας ότι θα έλθει η ζωή. Αλλά δεν ξέρω πόση δύναμη θα έχουμε όταν θα έλθει» τονίζει χαμογελώντας.

«Όμως έτσι δεν γίνεται δουλειά και κανένας νόμος να σταθεί δεν γίνεται, αν όσους δίκαια νικούν τους παραγκωνίζουμε και εκείνους που είναι πίσω τους φέρνουμε μπροστά» λέει ο Αγαμέμνων. Ο βασιλιάς του Άργους είναι ο φορέας της εξουσίας που τον ενδιαφέρει να διατηρήσει το κύρος του. Δεν δέχεται ανυπακοή, αρνείται να δεχθεί ότι ο νόμος δεν θα εφαρμοστεί» παρατηρεί στην «Κ» ο Νίκος Χατζόπουλος που τον ερμηνεύει. «Έχουμε φύγει από την εποχή του ήρωα που αποκτά κύρος με τη ρώμη και την ανδραγαθία και είμαστε στην φάση της κοινωνικής οργάνωση, στην οποία απαιτείται αυστηρή τήρηση των νόμων» συμπληρώνει. 

«Ζούμε σαν ζόμπι ελπίζοντας»-1
ΑΙΑΣ. Φωτ. KAROL JAREK

Στην ίδια πλευρά και ο Μενέλαος, που είναι εχθρός του Αίαντα. «Ο Αίαντας δεν υποτάχθηκε πότε στις διαταγές του Μενέλαου. Αμφισβητούσε την ιεραρχία. Ο Μενέλαος δεν ήθελε κριτική και αιχμές» παρατηρεί ο Γιάννης Νταλιάνης (Μενάλος), ο οποίος εστιάζει στην απόφαση του βασιλιά της Σπάρτης να μην ταφεί ο Αίαντας «και αυτό για να αποτελέσει παράδειγμα για το μέλλον. Θέλει να διατηρηθεί η διχόνοια, η έχθρα του πολέμου» όπως λέει ο κ. Νταλιάνης.

Η ηρωική εποχή πεθαίνει, και ο θάνατος του Αίαντα σαν να σηματοδοτεί το τέλος της.

Σε αυτή την στιγμή θα αντιπαρατεθεί με τον Τεύκρο, τον ετεροθαλή αδελφό του Αίαντα. «Το συγκινητικό είναι ότι ο Τεύκρος παλεύει μέχρις εσχάτων για να ταφεί ο αδελφός του. Στην αρχή προσπαθεί μνα μιλήσει στο θυμικό του Αγαμέμνονα αλλά μετά τον υβρίζει, καθώς εκείνος του λέει πως είναι δούλος» παρατηρεί ο Χρίστος Στυλιανού που τον ερμηνεύει, φορώντας ένα υπέροχο κοστούμι στο οποίο ξεχωρίζει η λεπτομέρεια του βόστρυχου (κοστούμια Ιωάννα Τσάμη). «Ο Τεύκρος είναι από τους λίγους άνδρες που κλαίνε σε αρχαία τραγωδία» υπογραμμίζει ο κ. Στυλιανού

Τελικά υπερισχύει ο Οδυσσέας. «“Η αρετή για μένα βαραίνει πιο πολύ απ’ την έχθρα” λέει στο έργο ο Οδυσσέας. Ζούμε την αρχή της εποχής της επιβίωσης και της προσαρμοστικότητας. Έχουμε ανάγκη για πεθαμένους ήρωες, που μας γοητεύουν αλλά από μακριά» παρατηρεί στην «Κ» ο Δημήτρης Ημέλλος που ερμηνεύει τον βασιλιά της Ιθάκης, και κάνει αναγωγή στην σύγχρονη εποχή. «Σήμερα έχουν χαθεί οι ασφαλιστικές δικλείδες και ο αδικημένος νιώθει εντονότερα πως αδικείται και έτσι ξεκινά η τοξικότητα στην κοινωνία» τονίζει. 

«Ζούμε σαν ζόμπι ελπίζοντας»-2
«ΑΙΑΣ», Φωτ. KAROL JAREK

«Το ήθος και το φως που εξέπεμψε ο Αίαντας πρέπει να αποτελέσουν μία φλόγα που χρειάζεται για την νέα εποχή. Πρέπει να ζήσουμε την εποχή του συνετού Οδυσσέα έχοντας ως φάρο τις αρχές του Αίαντα» παρατηρεί η Δέσποινα Κούρτη.

Η πρόβα σε λίγο θα αρχίσει, και ο Κορνήλιος Σελαμσής (μουσική) και η Χαρά Κότσαλη (χορογραφία) δουλεύουν με τον Χορό. «Χωρίς τους δυό τους δεν θα μπορούσα να κάνω μόνο την παράσταση» λέει ο Αργύρης Ξάφης. Και τονίζει: «Στο τέλος χρειαζόμαστε τον Οδυσσέα για να τα καταφέρουμε μέρα με τη μέρα. Αλλά έχουμε ανάγκη και τον Αίαντα, όπως η πυξίδα χρειάζεται τη σταθερότητα του βορά, έχουμε ανάγκη και τις αρχές του Αίαντα για να κατευθυνθούμε όταν έχουμε χάσει το δρόμο και ψάχνουμε να ξαναβρούμε τον εαυτό μας». 

Ο «Αίας» θα παρουσιαστεί σήμερα και αύριο Σάββατο 30/7 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή