Επίδαυρος, εν αρχή ην οι νέοι σκηνοθέτες

Επίδαυρος, εν αρχή ην οι νέοι σκηνοθέτες

4' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Εδώ και 60 χρόνια, για ενάμιση μήνα κάθε καλοκαίρι, η κατεύθυνση για πολύ κόσμο είναι ίδια στο τέλος της εβδομάδας: το αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, το ωραιότερο αρχαίο θέατρο του κόσμου. Τόσα χρόνια μετράει το Φεστιβάλ Επιδαύρου και η ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου έχει φιλοξενήσει πολλές μεγάλες μορφές του σύγχρονου θεάτρου, πολλές ιστορικές ερμηνείες, πολλές καθηλωτικές παραστάσεις. Αρκετοί έχουν αντιδράσει, κάποιες φορές έντονα, για τη νέα ματιά με την οποία σύγχρονοι σκηνοθέτες «διάβασαν» τις αρχαίες τραγωδίες. Και υπήρξαν και ορισμένοι που δεν είδαν με καλό μάτι το άνοιγμα της Επιδαύρου σε μεγάλα ξένα ονόματα του διεθνούς θεάτρου, επί των ημερών Γιώργου Λούκου.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών τολμάει και φέτος.

Και δίνει τις τρεις πρώτες παραστάσεις των Επιδαυρίων σε ισάριθμες νέες φωνές του νεοελληνικού θεάτρου. Η αρχή θα γίνει με τον νεότερο, τον 26χρονο Δημήτρη Καραντζά, ο οποίος θα παρουσιάσει το Σάββατο 5 Ιουλίου την «Ελένη» του Ευριπίδη. Ακολουθεί, το επόμενο Σάββατο, 12 Ιουλίου, ο Εκτορας Λυγίζος με τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου και την τριάδα των εγκαινίων για τα 60ά γενέθλια των Επιδαυρίων θα κλείσει ο Κώστας Φιλίππογλου με τον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή, στις 18 και 19 Ιουλίου. Λίγο πριν από την εκκίνηση των φετινών Επιδαυρίων μιλήσαμε και με τους τρεις αυτούς σκηνοθέτες, από τις πλέον ελπιδοφόρες δυνάμεις του ελληνικού θεάτρου. Ηταν και οι τρεις ειλικρινείς, προσγειωμένοι και, κυρίως, ψύχραιμοι.

«Απαγορεύεται το δέος»

Ο Δημήτρης Καραντζάς ήταν ξεκάθαρος: «Το δέος για μένα είναι κάτι απαγορευτικό και μπορεί να σε κάνει να μην προχωρήσεις καν». Και προσθέτει πως «αν το ηλικιακό είναι το ζήτημα, τερατούργημα ή αριστούργημα μπορεί να κάνει ένας 26χρονος και ένας 86χρονος. Είναι λίγο άσχημο να κρίνεται κάτι βάσει ηλικίας και όχι βάσει του τελικού αποτελέσματος». Ο Δημήτρης Καραντζάς έχει ασχοληθεί ξανά με την «Ελένη» του Ευριπίδη, σε πολύ μικρότερη κλίμακα, με τέσσερα άτομα, όταν καλλιτεχνικός διευθυντής ήταν ο Γιάννης Χουβαρδάς. «Ο Γιώργος Λούκος μου πρότεινε να το δουλέψω με περισσότερα, καθώς και την Επίδαυρο». Και προτιμά που θα δοθεί μία παράσταση, γιατί γνωρίζει καλά ότι πολύς κόσμος δυσκολεύεται να ξοδέψει όσα απαιτούνται για μια κάθοδο στο αρχαίο θέατρο. Και όταν αρχίζει να μιλάει για το κείμενο του Ευριπίδη, ξεχνιέται: «Μου αρέσει πολύ αυτή η τραγωδία. Μου φάνηκε συγκλονιστική, κυρίως γιατί ο Ευριπίδης αλλάζει τρεις φορές το ύφος του και το κάνει με απόλυτη συνέπεια» (μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη).

Ο Εκτορας Λυγίζος έχει καταπιαστεί με αρχαίες τραγωδίες, αλλά σε κλειστό χώρο: τις «Βάκχες» και τις «Χοηφόρες», και είχε αρχίσει να σκέφτεται ότι θα του άρεσε να δοκιμάσει και στην Επίδαυρο, όταν ήρθε η πρόταση του Γιώργου Λούκου για τον «Προμηθέα Δεσμώτη». «Σε κάθε νέο χώρο υπάρχει το κομμάτι της εκπαίδευσης του εαυτού μας κάθε φορά. Εγώ βασίστηκα στην ιδέα της ομαδικότητας και της συνεκφώνησης και θέλω να το δω αυτό σε μεγαλύτερο χώρο, και δη της Επιδαύρου». Και πιστεύει ότι «το πρόγραμμα του Φεστιβάλ βασίζεται στην ποικιλία. Το θέμα είναι το πώς “βλέπει” κάθε έργο ένας άνθρωπος ή μία ομάδα δημιουργών. Το ζητούμενο όλων είναι να γίνει μια παράσταση που να έχει δύναμη. Να μη σε καταπιεί ο χώρος και να μη συγκρουστείς με τον χώρο. Είναι μια παράσταση διαφορετική από τις άλλες και θέλουμε να τη χαρούμε». (Μετάφραση Παναγιώτη Μουλλά. Προμηθέας, η Στεφανία Γουλιώτη.)

Καλλιτεχνικό ρίσκο

Ο Κώστας Φιλίππογλου συναντιέται κάθε βράδυ με την ομάδα του Εκτορα Λυγίζου αφού κάνουν πολύ κοντά πρόβα, σε σχεδόν κοινό εξωτερικό χώρο, και ομολογεί ότι δεν είναι καθόλου εύκολο κάτι τέτοιο. «Δεν έχεις την προστασία του περίκλειστου και συχνά το βλέμμα μου αποσπάται, π.χ. από το φεγγάρι». Θεωρεί ότι είναι πολύ γενναίο εκ μέρους του Γιώργου Λούκου που δεν έδωσε μία, αλλά τρεις παραστάσεις στην Επίδαυρο σε μη αναμενόμενους σκηνοθέτες. «Αλλά δεν έχει να ρισκάρει και πολλά. Τα παιδιά (σ.σ. Δ. Καραντζάς, Εκτ. Λυγίζος) είναι σκηνοθέτες που ο κόσμος περιμένει με ενδιαφέρον. Λόγω της κρίσης η Επίδαυρος παίζει άδεια. Αρα δεν έχει οικονομικό ρίσκο. Το καλλιτεχνικό ρίσκο είναι απαραίτητο και πρέπει να το παίρνει κανείς. Ακόμη και αν δείτε τρεις άθλιες δουλειές», λέει με τη γνωστή ψυχραιμία του. Βέβαια, δεν κρύβει ότι «στην αρχή με έπιασε και μένα το δέος και ο φόβος. Σε τρομάζει όχι το θέατρο, αλλά η ιστορία του. Αλλά μας παραχωρείται ένας υπέροχος χώρος. Γιατί να μη δοκιμάσουμε; Και νομίζω ότι προχωράμε και οι τρεις με γενναιότητα, με διαφορετικό τρόπο. Οσο γενναίος ήταν ο Λούκος που μας παραχώρησε την Επίδαυρο, με την ίδια γενναιότητα ο καθένας από εμάς προσπαθεί να πει μια ιστορία». Και απαντά, χωρίς να το θέσω, με γενναιοδωρία, σε όσους αντιδρούν για το νεαρόν της ηλικίας του Δημήτρη Καραντζά: «Ξέρετε, πριν από κάποια χρόνια, στα 26 του κάποιος είχε κάνει πράγματα. Σήμερα μέχρι τα 35 κάνεις μεταπτυχιακά. Ο Καραντζάς με το πάθος του είναι 46, όχι 26 χρόνων»! (Μετάφραση Γιώργου Μπλάνα. Μιχαήλ Μαρμαρινός, Αιμίλιος Χειλάκης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης.)

Το Φεστιβάλ Επιδαύρου συμπληρώνει φέτος 60 χρόνια ζωής. Κάποιοι μιλούν για ανανέωση του θεσμού, για άνοιγμα σε διαφορετικούς καλλιτέχνες. Το έχουμε δοκιμάσει με καλλιτέχνες από το εξωτερικό. Αυτή τη φορά, το διαφορετικό και το καινούργιο προέρχονται από το εσωτερικό.

Αναμένουμε με ενδιαφέρον.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή