Γαλλικό ροκοκό και ίντριγκες

Γαλλικό ροκοκό και ίντριγκες

3' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Π. Κ. ΝΤΕ ΣΑΜΠΛΕΝ ΝΤΕ ΜΑΡΙΒΟ

Ψευδοεξομολογήσεις

σκηνοθ: Λικ Μποντί

θέατρο: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (Φεστιβάλ Αθηνών)

«Πώς γίνεται να είμαστε σε όλα μας τόσο περιορισμένοι εκτός από την ικανότητά μας να υποφέρουμε;» αναρωτιόταν ο Μαριβό και δεν αναφερόταν βέβαια σε πολέμους, φυσικές καταστροφές ή φτώχεια (ο ίδιος πτώχευσε σε κραχ) αλλά σε οδύνες που προκαλεί ο έρωτας και η «μεταφυσική της καρδιάς». Σ’ αυτά τα πεδία περιορίζει άλλωστε τη λεπταίσθητη δραματουργία του, «καρδιά» της οποίας είναι η θαυμαστή λεπτουργία των διαλόγων του. Το μεταξοϋφασμένο αυτό στυλ της αβρής, χαριτολογούσας γλώσσας ονομάστηκε –χλευαστικά ή εγκωμιαστικά– «μαριβοντάζ». Πρόκειται (κατά τον Τάσο Λιγνάδη) για το «νευρικό σύστημα» που δίνει ζωή στον αφελή σκελετό της πλοκής της τυπικής κωμωδίας και μαεστρικά στιλβώνει τους ρόλους των ιταλογενών κωμωδιών του. Οι ρόλοι αυτοί δεν φορούν μάσκες, φέρουν σημάδια της τυπολογίας της Κομέντια ντελ Αρτε αλλά φωτίζονται για πρώτη φορά στο εσωτερικό τους. Το οποίο ο Μαριβό δεν βρήκε κούφιο αλλά παλλόμενο από τους πιο σύνθετους ψυχικούς μηχανισμούς.

Την πάλλουσα καρδιά του πτωχευμένου πλουσιόπαιδου Δοράντη, αγιάτρευτα ερωτευμένου με την πλούσια και όμορφη χήρα Αραμίντα, βάζει ο Μαριβό ως δραματουργική αφετηρία στις Ψευδοεξομολογήσεις του (Les fausses Confidences, 1737). Ο πρώην υπηρέτης του και πλέον καμαριέρης της Αραμίντα, θέλοντας να ζεστάνει την τσέπη παρά την καρδιά του νεαρού (άρα και τη δική του) αποφασίζει να παντρέψει τον πρώην αφέντη του με την νυν κυρά του. Κινεί τα νήματα της ίντριγκας φέρνοντας τον Δοράντη ως διαχειριστή στο σπίτι της χήρας, της οποίας πυροδοτεί τον έρωτα με κάθε κόλπο και μέσο. Συγκινητικά χαμένος και τίμιος ο ερωτευμένος νεαρός ομολογεί τελικά τον έρωτα αλλά και τη συμπαιγνία στην Αραμίντα, που ανταποκρινόμενη, τον συγχωρεί κι αποφασίζει να τον παντρευτεί ενάντια στη θέληση της μητέρας της, η οποία ετοιμάζει για γαμπρό γείτονα σιτεμένο αλλά με τίτλους ευγενείας.

Το έργο δεν συγκαταλέγεται στα πιο γνωστά του Μαριβό κι αν θυμηθούμε τον Λέσινγκ που το είδε το 1767, πρόκειται για αντιπροσωπευτικό, στερεοτυπικό έργο του συγγραφέα, με τις γνωστές δόσεις περιπλοκών και παραψαγμένων αστείων.

Προβολή στο σήμερα

Ο Λικ Μποντί, διανοούμενος, ευρηματικός, διεισδυτικός σκηνοθέτης κλάσεως κούρδισε μιαν εξαιρετικά διαυγή, πονηρή και λειτουργική παράσταση όπου κινούνται, φανερά ή κρυφά, τα πρόσωπα του έργου μαζί με τα συναισθήματα, τις διακυμάνσεις και τις περιπλοκές τους. Λες και διάλεξε το συγκεκριμένο έργο ως άσκηση απαλλαγής του από το βάρος του στερεότυπου. Σημερινό σε όψη (σκηνικά Johannes Schuetz, κοστούμια Moidele Bickel), συμπεριφορές, σχόλια με σύγχρονες αναφορές. Δεν περιορίστηκε μόνο στα μαθήματα Τάι Τσι της νεάζουσας χήρας ή στον εμφανή φετιχισμό της με τα παπούτσια. Η διδασκαλία των ρόλων (του Δοράντη, της Αραμίντα, της φαντασμένης βοηθού της, της ακατάδεχτης, συντηρητικής και αυταρχικής μητέρας με τον έγχρωμο υπηρέτη – σοφέρ ως άλλη κυρία Ντέζι, των υπηρετών, ιδίως του παραϋπηρέτη Αρλεκίνου), στόχευε κατευθείαν στον φωτισμό συναισθημάτων χωρίς να παραμελεί το κοινωνικό σχόλιο, τις προεκτάσεις και την προβολή του στο σήμερα.

Η Αραμίντα της Isabelle Huppert, αεικίνητη μέσα στη φινετσάτη πλήξη της αργόσχολης μοναξιάς της, έπαιζε με μια κωμική αστάθεια του βηματισμού της, δηλωτικής των εσωτερικών της κυματισμών. Η καλή ηθοποιός επιδίωξε –τις περισσότερες φορές μ’ επιτυχία– να σωματοποιήσει τον λόγο του Μαριβό με τρόπο πολύ προσωπικό, ανάλαφρο κι αποτελεσματικό. Ο ωραίος Δοράντης του Louis Garrel με την αμηχανία της ενοχής να συναγωνίζεται την παραζάλη του έρωτά του, την ακολούθησε πιστά.

Η μητέρα της, Bulle Ogier, απολαυστική. Η κωμική εκδοχή της για τον συντηρητισμό και τις «ορθολογικές» αντιλήψεις περί γάμου, εκτίναξε 277 χρόνια μακριά την επικαιρότητα του ρόλου της. Οι κυκλωτικές κινήσεις, η αστεία μυστικότητα, οι θεατρινίστικες προσπάθειες πειθούς και παραπλάνησης χαρακτήρισαν τον δαιμόνιο υπηρέτη του Yves Jaques. Εξαιρετικός ο ηθοποιός που έπαιξε τον Αρλεκίνο και αγνοώ το όνομά του (στο μικρό πρόγραμμα του φεστιβάλ τα ονόματα αναγράφονται δίχως διανομή), έδωσε την ολοζώντανη εκδοχή ενός σύγχρονου ροκοκό που υπηρετούσε οριζόμενου από υπερσυναισθηματισμό και ιδιώτευση. Κάτι, που επιδίωξε και η καλή παράσταση στο σύνολό της.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή