Είναι 29 χρόνων και αριστούχος της Σχολής Σκηνοθεσίας του Ρωσικού Πανεπιστημίου Θεατρικής Τέχνης GITIS της Μόσχας.
Η Ιώ Βουλγαράκη θα παρουσιάσει την ερχόμενη εβδομάδα, από τις 9 ώς τις 12 Ιουλίου, την πρώτη της σκηνοθεσία στο Φεστιβάλ Αθηνών – και μάλιστα με ένα έργο που και σπάνιο είναι και ιδιαίτερο. Πρόκειται για το πρώιμο κείμενο του Φρίντριχ Σίλλερ «Οι ληστές», που ο Γερμανός συγγραφέας και ποιητής έγραψε σε ηλικία 19 ετών! Ενα κείμενο που εκδόθηκε το 1781 και πρωτοανέβηκε στη σκηνή το 1782. Μόνο που του στοίχισε πολλά αυτό το κείμενο. Πρώτον, του απαγορεύτηκε να γράφει και, κατόπιν τούτου, ο Σίλλερ αυτοεξορίστηκε.
Μία εκρηκτική περίοδος
Λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα του έργου στο χώρο Ε της Πειραιώς 260 και λίγο προτού ξεκινήσει την πρόβα, μιλήσαμε τηλεφωνικά με την Ιώ Βουλγαράκη. Μου εξηγεί ότι «Οι ληστές» είναι ένα κατεξοχήν έργο του κινήματος «Θύελλα και ορμή». «Δουλεύοντάς το στις πρόβες, ανακάλυψα αυτό το διαφορετικό όσο και συγκλονιστικό κίνημα, το οποίο επειδή υπήρξε τρομερά αντισυστημικό, έζησε όσο μπορεί να ζήσει κάτι αντισυστημικό, και μετά ήρθε ο Ρομαντισμός. Από το κίνημα “Θύελλα και ορμή”, που ήταν μια αντίδραση στον Διαφωτισμό και είχε σαν μότο “να σκεφτόμαστε λιγότερο και να ζούμε περισσότερο” προέκυψαν ήρωες τρομερά παρορμητικοί. Ηταν μια εκρηκτική περίοδος, ανάμεσα στον Διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό. Ο Σίλλερ όταν το έγραψε ήταν νέος, κλεισμένος σε μια στρατιωτική ακαδημία και ανίδεος από το τι σημαίνει ζωή».
Είναι η δεύτερη παράσταση που θα παρουσιάσουν με την ομάδα ΠΥΡ που δημιούργησαν το 2012 με τον Αργύρη Ξάφη και τη Δέσποινα Κούρτη. Η πρώτη ήταν το «Γλέντι στον καιρό της πανούκλας» του Πούσκιν. Η Ιώ Βουλγαράκη όμως ομολογεί ότι ο Σίλλερ είναι «μια καινούργια περιοχή για μένα».
Πολιτική τραγωδία
Το έργο του Σίλλερ πραγματεύεται τη σφοδρή σύγκρουση ανάμεσα σε δύο αδέλφια. Ο δευτερότοκος γιος ενός κόμη αποφασίζει να πάρει εκδίκηση για την αδικία που είχε να είναι δεύτερος, να είναι άσχημος και να μην έχει αγαπηθεί ποτέ από κανέναν. Ετσι, στήνει μια τρομερή απάτη σε βάρος του πρωτότοκου αδελφού του. Ο πρωτότοκος πέφτει θύμα της απάτης και εξαιτίας αυτού περιπλανιέται εξόριστος μαζί με μια ομάδα από άντρες που τον πιστεύουν και τον θαυμάζουν και εκδικείται την κοινωνική αδικία, σκοτώνοντας και ληστεύοντας. «Είναι ένα σπουδαίο έργο, που φαίνεται ότι είναι έργο νιότης, με ό,τι συγκλονιστικό και προβληματικό έχει αυτό. Και βεβαίως είναι ανοικονόμητο. Χρειάστηκε να το συντομεύσουμε αρκετά και να βρούμε τον τρόπο να το αφηγηθούμε σήμερα. Σε αυτό το κείμενο βρήκαμε το θέμα της απάντησης στην αδικία με εκδίκηση και το θέμα της συγχώρεσης. Στην πραγματικότητα, νομίζω ότι μιλάει για τη θηριωδία της ανθρώπινης φύσης. Εχει χαρακτηριστεί πολιτική τραγωδία και μανιφέστο για την ελευθερία. Είναι ένα έργο που βρίσκεται διαρκώς στα άκρα και διαρκώς στην κόψη σε ό,τι αφορά το είδος, αφού συνυπάρχει το τραγικό με το κωμικό».
Η Ιώ Βουλγαράκη φαίνεται όντως παθιασμένη με το κείμενο του Σίλλερ. Μοιάζει να έχει διαβάσει ένα σωρό λεπτομέρειες της εποχής και της ζωής του μεγάλου συγγραφέα. Τη ρωτάω τι την κινητοποίησε στο θέμα του έργου σε σχέση με τη σημερινή εποχή. «Κάθε μέρα στις πρόβες διαπιστώνουμε πώς είναι δυνατόν το 1781 ένας 19χρονος να έχει γράψει ένα έργο τόσο σημερινό! Τι είναι αυτή η εποχή που απαντάμε εκδικούμενοι τα πάντα; Οι άνθρωποι μέσα στο έργο δεν μπορούν να είναι αδέλφια. Κι αυτό αναρωτιέμαι: αν μπορούμε να ζήσουμε αδελφωμένοι και αν δεν είναι στη φύση μας η σύγκρουση…» Και με προειδοποιεί ότι το έργο έχει έναν καταιγιστικό ρυθμό, με χιούμορ αλλά και σκληρότητα. «Η βία δεν είναι εμφανής, υπάρχει όμως στις ανθρώπινες σχέσεις και στις πράξεις των ηρώων. Κι αυτό συμβαίνει διαρκώς και απρόβλεπτα».
Η Ιώ Βουλγαράκη έχει στη διάθεσή της γι’ αυτό το έργο του προρομαντικού κινήματος «Θύελλα και ορμή» μια ομάδα σπουδαίων ηθοποιών. Το σύμπαν των δύο αδελφών και τη συγκρουσιακή τους σχέση θα ζωντανέψουν οι Γιώργος Γάλλος, Δημήτρης Ημελλος, Δέσποινα Κούρτη, Ηλίας Μουλάς, Αργύρης Ξάφης, Βασίλης Σαφός, Μιχάλης Τιτόπουλος, Γιώργος Τσούρμας. Τη μετάφραση υπογράφει ο Γιώργος Δεπάστας.
Η ομάδα ΠΥΡ δουλεύει από τον Φλεβάρη αυτό το πρωτόλειο έργο του Σίλλερ. Η Ιώ Βουλγαράκη εξομολογείται ότι «είναι κάτι που δεν θέλουμε να τελειώσει εδώ και κοιτάμε για το πού μπορεί να πάει εκτός Ελλάδος, γιατί είναι ένα έργο που δεν παίζεται συχνά και ελπίζω η διαδρομή του να μην τελειώσει μετά το Φεστιβάλ».