Μια επίσκεψη στην πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση που παρουσιάστηκε πέρσι στο μουσείο Ορσέ στο Παρίσι με τίτλο «Βαν Γκογκ, ο αυτόχειρας της κοινωνίας» έδωσε το έναυσμα στην ταλαντούχα σκηνοθέτιδα Ιόλη Ανδρεάδη να δημιουργήσει ένα θεατρικό έργο. Ο λόγος για την παράσταση που ανέβηκε αρχικά ως αναλόγιο και σε λίγες ημέρες (31/1) κάνει πρεμιέρα στην ολοκληρωμένη του μορφή στο θέατρο «Σημείο» με τίτλο «Αρτό/Βαν Γκογκ, avec un pistolet».
Παρίσι 1947. Ενα αληθινό γεγονός. Ο Γάλλος ηθοποιός και σκηνοθέτης Αντονέν Αρτό ύστερα από εννέα χρόνια ψυχιατρικού εγκλεισμού δίνει διάλεξη με τίτλο «Βαν Γκογκ, ο αυτόχειρας της κοινωνίας» σε ένα αμφιθέατρο γεμάτο με διάσημους διανοούμενους και ψυχίατρους της εποχής. Αναζητώντας στους πίνακες, τις σημειώσεις και την αλληλογραφία του μεγάλου ζωγράφου τα αίτια της αυτοχειρίας του, υποπτεύεται πως οι πραγματικοί αυτουργοί βρίσκονται ανάμεσα στο ακροατήριό του.
«Επέλεξα να ανεβάσω το κείμενο αυτό γιατί με ενδιαφέρει το πώς ένας χαρακτήρας, ο Αρτό, μιλάει για τη ζωή ενός άλλου, του Βαν Γκογκ: τον υπερασπίζεται, τον αθωώνει και παίρνει δύναμη από το φως που υπάρχει μέσα στο σκοτάδι του ζωγράφου», λέει σε συνομιλία της με την «Κ» η Ιόλη Ανδρεάδη. «Ο Βαν Γκογκ ζωγράφιζε με τρελούς ρυθμούς ενώ ταυτόχρονα πονούσε ψυχικά. Αυτή η δύναμη που αντλεί ο Αρτό τον κάνει να σκεφτεί ο ίδιος φωτεινά και να αντιμετωπίσει, έστω και μόνο για τη διάρκεια μιας διάλεξης, το δικό του σκοτάδι».
Στο έργο που θα δούμε στο «Σημείο» το σημαντικό ήταν να ανακαλυφθεί ο τρόπος σκέψης του χαρακτήρα, να ακουστεί το κείμενο, να μη χρησιμοποιηθεί κάποιο φτιασίδι, κάποιο τέχνασμα. Σε μια παράσταση «γυμνή» ο θεατής θα παρακολουθήσει έναν άνθρωπο επί σκηνής, τον Αρτό, να μιλάει για έναν άλλο άνθρωπο, τον Βαν Γκογκ, τον οποίο θαυμάζει και με τον οποίο ταυτίζεται.
«Γενικότερα με ενδιαφέρει η δημιουργία συνόλων, όπου δεν υπάρχει πρώτος ρόλος και δεύτερος, αλλά όλοι οι χαρακτήρες έχουν την ίδια αξία», τονίζει η Ιόλη Ανδρεάδη και προσθέτει ότι το θέμα που της αρέσει είναι «ο άνθρωπος που δεν ανήκει στο περιβάλλον του, που δεν νιώθει άνετα μέσα στην κοινωνία του, ο διαφορετικός».
Αφού ολοκληρώθηκε το κείμενο ακολούθησαν αναγνώσεις και συζητήσεις, ασκήσεις και αυτοσχεδιασμοί με τον ηθοποιό Ιωάννη Παπαζήση που ερμηνεύει. Η παράσταση στήνεται στον όμορφο επάνω χώρο του θεάτρου «Σημείο». «Για μένα είναι σημαντικό να αναδειχθεί η ανθρωποκεντρική διάσταση του κειμένου, η δύναμη ενός και μόνο ανθρώπου να αποκαταστήσει τη ζωή κάποιου άλλου», επισημαίνει η Ιόλη Ανδρεάδη.
Οπως έλεγε και ο Αρτό: «Ο ηθοποιός είναι ο μάρτυρας που φλέγεται και μέσα από τις φλόγες του μας κάνει σινιάλο».