Χρειάζεται άραγε να πάρεις ο ίδιος τα βουνά για να αντιληφθείς την ουσία ενός βιβλίου που τοποθετεί τη δράση του στις κορυφές και τα λαγκάδια των Αγράφων; Ισως και όχι, όμως αφού περάσαμε ένα διήμερο πάνω στα «Ψηλά Βουνά», το περίφημο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου απέκτησε άλλη διάσταση. Για όσους πάντως, μικρούς και μεγάλους, δεν προβλέπεται σύντομα ένα παρόμοιο ταξίδι, μπορούν να περάσουν μια βόλτα από την παιδική σκηνή του Θεάτρου Ακροπόλ, όπου ο νέος σκηνοθέτης Βασίλης Μαυρογεωργίου ανεβάζει με πρωτότυπο τρόπο «Τα Ψηλά Βουνά» και μας καλεί να εκδράμουμε μαζί του.
«Δουλεύεις τόσο καιρό μια παράσταση και μετά έρχεσαι στη φύση για να διαπιστώσεις πως ό,τι και να κάνεις με την τέχνη, η πραγματικότητα σε ξεπερνάει. Ελπίζω πάντως πως η συγκεκριμένη τεχνοτροπία που χρησιμοποιούμε θα βοηθήσει ώστε να ζωντανέψει ο λόγος του Παπαντωνίου για τους μικρούς και τους μεγάλους θεατές». Αυτά, μεταξύ άλλων, μας είπε ο σκηνοθέτης της παράστασης, στο ζεστό σαλόνι του κεντρικού κτιρίου του «χειροποίητου» χωριού Μοντανέμα που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τη λίμνη Πλαστήρα.
Η πρωτοτυπία της παράστασης έγκειται στον συνδυασμό της υποκριτικής δράσης των ηθοποιών με ένα σκηνικό που αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από βίντεο (3D animation), το οποίο προβάλλεται πίσω τους στη σκηνή. Σχεδιασμένα εν είδει χαρακτικού-κόμικς, τα δέντρα λικνίζονται στον άνεμο, τα σύννεφα ταξιδεύουν, ο ήλιος ανατέλλει και δύει, προσθέτοντας ζωντάνια και ενδιαφέρον ― «ας μην ξεχνάμε πως τα σημερινά παιδιά, εξοικειωμένα με τάμπλετ και κινητά, χρειάζονται έναν πιο ιδιαίτερο κώδικα επικοινωνίας» επισημαίνει ο κ. Μαυρογεωργίου.
Αξίζει να σημειωθεί πως όλα τα κινούμενα γραφικά για την παράσταση βασίζονται στα σχέδια του ίδιου του Ζαχαρία Παπαντωνίου, με τα οποία εκείνος είχε εμπλουτίσει την αρχική έκδοση του βιβλίου. Οπως είναι γνωστό, τα «Ψηλά Βουνά» γράφτηκαν το 1918, επί κυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου, κατά παραγγελία του υπουργείου Παιδείας, ώστε να αποτελέσει το πρώτο αναγνωστικό της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη δημοτική γλώσσα. Το βιβλίο, που αποτελεί σταθμό στην ιστορία της νεοελληνικής σχολικής και παιδικής λογοτεχνίας, προκάλεσε τρομερές αντιδράσεις και κάηκε δημοσίως από κυβερνήσεις μετά το 1920 για να επιστρέψει και πάλι επί Βενιζέλου το 1929.
Μπροστά από την εποχή του
«Πρόκειται για βιβλίο μπροστά από την εποχή του, επαναστατικό. Οι αξίες για τις οποίες μιλά –η συντροφικότητα, η οικολογία, η συμμετοχή και η ευθύνη απέναντι στο κοινό καλό– είναι ζητούμενα που μας απασχολούν το ίδιο και σήμερα» επισημαίνει σχετικά με τα μηνύματα του έργου ο σκηνοθέτης και συμπληρώνει: «Τα "Ψηλά Βουνά" είναι ένα έργο που μιλά ακόμα για την κατάκτηση των κορυφών: όχι με την έννοια της ματαιοδοξίας αλλά τη δυνατότητα που έχουμε ως παιδιά, έφηβοι, ενήλικες και τελικά ως ανθρωπότητα να ξεπερνάμε τα όριά μας. Κι επειδή τα τελευταία χρόνια η βία κινείται μονίμως προς τα κάτω, μια κίνηση "βίας" προς τα πάνω, όπως αυτή η πρωτοβουλία των παιδιών που συμβολίζει το σπάσιμο του φόβου, είναι πάρα πολύ θαυμαστή και παραδειγματική».
Για να μπούμε στο κλίμα του βιβλίου και της παράστασης, η παραγωγή μάς κάλεσε να περάσουμε δύο μέρες στο χωριό Μοντανέμα, το οποίο αποτελεί την ενσάρκωση ενός ονείρου του κ. Χρήστου Αθανασιάδη, πάνω στον ορεινό όγκο των Αγράφων. Εκεί, στο στόμιο ενός καταπράσινου φαραγγιού και υπό τη σκέπη του πυκνού ελατοδάσους, έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, ένα παραμυθένιο χωριό, αποτελούμενο από παραδοσιακές κατοικίες διαφόρων μεγεθών, στις οποίες ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει προσεγμένη διαμονή και ταυτόχρονα να τις χρησιμοποιήσει ως ορμητήριο για να έρθει σε επαφή με το οργιώδες φυσικό περιβάλλον. Αποτελεί δε ιδανικό προορισμό για οικογένειες, ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν με διασκεδαστικό τρόπο –προσφέρονται διάφορες δραστηριότητες– το δάσος και να αποκτήσουν εικόνες που θα μείνουν για πάντα χαραγμένες μέσα τους.
Πόσο σημαντικό είναι τα παιδιά του 2015 να αναπτύξουν την οικολογική συνείδηση και τους δεσμούς με τη φύση που περιγράφονται και στο θεατρικό; Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου ξεκινά και πάλι από το ειδικό για να περιγράψει το γενικότερο. «Είναι λογικό στην εποχή που ζούμε οι γονείς να μην έχουν χρόνο ή χρήμα για εκδρομές στη φύση, όμως πρέπει να θυμόμαστε πως ως παιδιά και άνθρωποι έχουμε μεγαλύτερες και πιο ουσιώδεις ανάγκες από το τελευταίο μοντέλο κινητού. Γενικά ως ανθρώπινα πλάσματα πρέπει να είμαστε πιο απαιτητικοί από αυτό που μας επιτρέπεται».
Τα «Ψηλά Βουνά» παρουσιάζονται κάθε Σάββατο και Κυριακή στο Θέατρο Ακροπόλ. Πληροφορίες στο www.tapsilavouna.gr. Για το χωριό Μοντανέμα στο montanema.gr.