Τα πρώτα λόγια ήταν, ασφαλώς, εκτός του κειμένου του Τόμας Μπέρνχαρντ. Ο ηθοποιός Γιάννης Καπελέρης εμφανίστηκε πρώτος και φρόντισε, με τρόπο σαρκαστικό και αυτοσαρκαστικό, να συστήσει με πάσα λεπτομέρεια το νέο έργο που από την περασμένη Κυριακή φιλοξενείται στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού. Πότε γράφτηκε «Ο αδαής και ο παράφρων», τι ήθελε να θίξει ο Τόμας Μπέρνχαρντ μ' αυτό το έργο, τι επρόκειτο να δούμε επί σκηνής.
Ακόμα και τι ακριβώς είναι η κολορατούρα μας εξήγησε… Εμμέσως και με χιούμορ, οι συντελεστές της παράστασης έθιγαν όσα είχαν συμβεί στην προηγούμενη παραγωγή της Πειραματικής Σκηνής. Κι αμέσως μετά η απολαυστική Κυρία Φάργκο κινήθηκε με επιτηδευμένη χάρη πάνω στα ανισόπεδα ορθογώνια παραλληλόγραμμα που κάλυπταν όλη τη σκηνή: μικρότερα ή μεγαλύτερα ορθογώνια παραλληλόγραμμα, χαμηλότερα ή ψηλότερα, αλλά απολύτως τακτοποιημένα, όπως ακριβώς τα κουτάκια του καθήκοντος, των ψυχανασμών, της επιβολής, της αδυσώπητης λογικής (σκηνικά Λουκία Χουλιάρα). Ολα αυτά που χαρακτήριζαν ή βασάνιζαν τους ήρωες αυτού του έργου.
Ο αλκοολικός πατέρας (Χρήστος Μαλάκης), πιέζει την ταλαντούχα κόρη του, την καλύτερη ερμηνεύτρια κολορατούρας (Ανθή Ευστρατιάδου) να συνεχίζει να τραγουδά τον “Μαγικό Αυλό” του Μότσαρτ, να εκτίθεται, να υποφέρει τελικά, και ο νεαρός επιστήμονας, παθιασμένος με την ανατομία, δίνει μεγαλύτερη σημασία στις κινήσεις του ανατόμου, τις οποίες αναλύει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, παρά στα πάθη των ζωντανών ανθρώπων (Γιάννος Περλέγκας). Δίπλα τους η Κυρία Φάργκο και ο σερβιτόρος Βίντερ (Γιάννης Καπελέρης) είναι τελικά ο παρατηρητής, ο κοινός νους, αυτός που υπομένει αλλά και συνδράμει, αυτός που μαζεύει τα σπασμένα των άλλων, και εξυπηρετεί τα καπρίτσια των επηρμένων και όσων δεν έχουν καμία σχέση με την καθημερινότητα του βίου.
Παρακολουθήσαμε για τρεις σχεδόν ώρες θαυμάσιες και απαιτητικές ερμηνείες και από τους τέσσερις ηθοποιούς της παράστασης. Ακούσαμε την εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα και χαρήκαμε το δύσκολο αλλά διεισδυτικό κείμενο του Αυστριακού συγγραφέα. Είδαμε να ξετυλίγεται το ψυχογράφημα του ναρκισσισμού, των εξαρτημένων σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους, των εξαρτημένων ανθρώπων (από τα πάθη τους ή τις εμμονές τους)∙ είδαμε ευφυή σκηνικά ευρήματα που υπογράμμιζαν τις πτυχές του κειμένου (όπως το μικρόφωνο που παραπέμπει στην ηχώ της συνείδησης).
Ο Γιάννος Περλέγκας καταπιάνεται για δεύτερη φορά με κείμενο του Τόμας Μπέρνχαρντ (πέρυσι είχε παρουσιάσει στο Θέατρο Τέχνης το έργο «Ιμμάνουελ Καντ»). Θα μπορούσε να πεις κανείς ότι υπάρχει κι εδώ ένα είδος εμμονής: που όμως εμπεριέχει αφοσίωση, αγάπη, μελέτη και πολλή δουλειά. Και γι' αυτό συγκινεί τους αποδέκτες, τους θεατές δηλαδή, που στο τέλος ξέχασαν τη μεγάλη διάρκεια της παράστασης και την ανάγκη για ένα χρονικό συμμάζεμα ιδίως στο πρώτο μέρος της.
Η ιστορία του έργου και της παράστασης, πάντως, έχει πολύ ενδιαφέρον: ο Τόμας Μπέρνχαρντ έγραψε το έργο για τον Μπρούνο Γκαντς που ήταν ο πρώτος ηθοποιός που έπαιξε τον γιατρό, τον ιατροδικαστή, σε ηλικία 29 ετών. Οσο για την ελληνική ιστορία του έργου, ο Γιώργος Δεπάστας το είχε μεταφράσει πριν από 15 χρόνια και επρόκειτο να το παίξει ο Δημήτρης Καταλειφός στο «Εμπρός». Οσο για τις ακριβείς ανατομικές λεπτομέρειες, ο Γιάννος Περλέγκας μας ενημέρωσε ότι ο μεταφραστής του έργου, ο Γιώργος Δεπάστας είχε ασκήσει το επάγγελμα του ιατροδικαστή στη Βιέννη τη δεκαετία του ’90!
Info: «Ο αδαής και ο παράφρων» παρουσιάζεται στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (Πανεπιστημίου 48). Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο 9.00 μ.μ. Κυριακή 6μ.μ.