Η παράσταση ξεκινά με τους οκτώ ηθοποιούς να φέρουν το σκηνικό στον ώμο τους. Πρόκειται για ένα μεγάλο μπλε τόπι, το οποίο μέσα από τις κινήσεις των ηθοποιών θα αποσπασθεί σε τρία κομμάτια. Οι ίδιοι αρχικά φορούν ένα κοστούμι που τους περιορίζει στην κίνηση και την αναπνοή. Είναι σαν σκευή που ενισχύει τις άμυνες τους. Κατόπιν μπαίνουν σε μια διαδικασία έκθεσης που συμπεριλαμβάνει στοιχεία ιεροτελεστίας. Τελικά μένουν με ένα κοστούμι που φέρει την ποιότητα ενός εσωρούχου – σύμβολο της προσέγγισης των ηρώων στην πηγή των πραγμάτων. Η Κλειώ Μπομπότη περιγράφει στην «Κ», σε αδρές γραμμές, τα σκηνικά και τα κοστούμια των «Βακχών», φωτίζοντας έναν από τους αρμούς της ανάγνωσης της εμβληματικής τραγωδίας του Ευριπίδη από τον Εκτορα Λυγίζο.
«Κάπου λέει ο χορός πως “επεράσαμε τους ρύακες του ποταμού και πάνω στους βράχους του βουνού επροχωρήσαμε”. Μας δείχνει πόσο δύσκολο είναι να αφήσουμε πίσω τα δεδομένα και να ανοίξουμε την πόρτα στο άγνωστο, να συναρμόσουμε εκ νέου το σώμα μας», τονίζει η Ανέζα Παπαδοπούλου, μία εκ των οκτώ ηθοποιών-αφηγητών του μύθου.
Ο θεός Διόνυσος φτάνει στην πόλη με ανθρώπινη μορφή και ο βασιλιάς Πενθέας παλεύει να οχυρώσει εαυτόν και το άστυ απέναντι στην έλευση μιας θρησκείας που εξισώνει τους πάντες –νυν και πρώην βασιλιάδες, θεούς και δούλους, μάντεις και αγγελιοφόρους, γυναίκες και άνδρες– σε έναν κόσμο συμφιλίωσης του ανθρώπου με τα πιο ζωώδη αλλά και αγνά του ένστικτά. «Ολοι ξεκινούν ως Πενθείς και καταλήγουν Διόνυσοι. Ο Πενθέας προσωποποιεί την έννοια του ορίου και του κανόνα. Ο Διόνυσος από την άλλη είναι ο ορισμός του ακαθόριστου, του υγρού στοιχείου», παρατηρεί ο Εκτορας Λυγίζος.
«Για τις σοφιστείες, σου αξίζει τιμωρία», απειλεί ο Πενθέας τον Διόνυσο.
«Και σένα, για την ασέβεια και την αμάθειά σου», ανταποδίδει ο Διόνυσος και όλοι γνωρίζουμε πως τελικά θα είναι ο ηττημένος.
«Κάθε φορά που μπαίνει στη δράση ένας νέος ηθοποιός, τότε η ομάδα στέκεται για να σκεφτεί, να συλλογισθεί την αμηχανία του νέου, προτού προχωρήσει η δράση. Την ιστορία ξετυλίγουμε προσπαθώντας να οργανώσουμε μία κοινή ροή των ηθοποιών, την ίδια στιγμή που θέλουμε να φωτίσουμε στο θεατή όλες τις πληροφορίες για να δώσει και εκείνος τις απαντήσεις του στα ερωτήματα που θέτει ο Ευριπίδης», προσθέτει ο Εκτορας Λυγίζος.
Η παράσταση αξιοποίησε τη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, ο οποίος υιοθετεί τη συλλαβική αύξηση στα ρήματα που χρησιμοποιούσε η καθαρεύουσα στα ρήματα. Ενδεικτικά, «εκρυφτήκαμε», «επαραπονεύαμε», «επιάσαμε το άγριο θηρίο», «ετραυμάτιζαν», «αλλιώς τα επερίμενα». Είναι η δεύτερη φορά που ο Λυγίζος παρουσιάζει αρχαία τραγωδία στην Επίδαυρο, υιοθετώντας την ίδια μεταφραστική επιλογή (η πρώτη στον «Προμηθέα Δεσμώτη» το 2014 σε μετάφραση του Παναγιώτη Μουλλά). «Το “ε” δίνει μία μεικτή ώθηση στον θεατή για να πάει σε μία περιοχή πιο αγνής παρακολούθησης της ιστορίας, σε ένα πεδίο μύθου», εξηγεί ο σκηνοθέτης.
Οι «οκτώ»
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πρόβας των οκτώ ηθοποιών –οι Ανθή Ευστρατιάδου, Βασίλης Μαγουλιώτης, Αρης Μπαλής, Αργύρης Πανταζάρας, Μαρία Πρωτόπαπα, Χρήστος Στέργιογλου, μαζί με τους Λυγίζο, Παπαδοπούλου– σε μία γωνιά στέκει η Βίκυ Παναγιωτάκη, δασκάλα της τεχνικής Alexander. Η συμμετοχή της συνιστά ένα ακόμη ιδιαίτερο στοιχείο της παράστασης (συμπαραγωγή Φεστιβάλ Αθηνών- Επιδαύρου και ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας), καθώς καιρό πριν έχει ξεκινήσει μια εργαστηριακού-σεμιναριακού τύπου δουλειά με τους ηθοποιούς, ενώ η παράσταση γίνεται με τη συνοδεία της τεχνικής Alexander, που πήρε το όνομά της από τον Αυστραλό Φρέντερικ Ματίας Αλεξάντερ. «Μέσω της τεχνικής, επιχειρείται ο επαναπροσδιορισμός της λειτουργίας του νευρικού και μυϊκού συστήματος. Καθώς διευρύνεται η συνειδητότητα σε ό,τι κάνουμε, επανέρχονται οι φυσικοί ρυθμοί της κίνησης του σώματός μας. Η τεχνική Alexander ξεκινά ως σκηνική προετοιμασία και στοχεύει στη συνειδητοποίηση του σώματός μας», αναφέρει η κ. Παναγιωτάκη.
Κάτι που σχετίζεται με τον βασικό άξονα των «Βακχών». Οπως ορίζει ο Εκτορας Λυγίζος: «Προτείνω να συνειδητοποιήσουμε πόσο δύσκολο είναι να κάνουμε ένα απλό πέρασμα και να είμαστε δεκτικοί στο καινούργιο, καταρρίπτοντας τις άμυνές μας».
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, Παρασκευή και Σάββατο 14 και 15 Ιουλίου, 9 μ.μ.