H πόρτα ανοίγει και επιβιβαζόμαστε στο λεωφορείο. Μπαίνουμε και καθόμαστε στις θέσεις μας αλλά αντί για τον οδηγό βλέπουμε την ηθοποιό Ελισάβετ Κωνσταντινίδου να ξεφυσάει καθισμένη σε μια καρέκλα και γύρω της κηδειόχαρτα να έχουν καλύψει κάθε σπιθαμή του λεωφορείου. Επόμενη στάση, Αντον Τσέχοφ. Για πρώτη φορά το Εθνικό Θέατρο συνεργάζεται με τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών και ένα λεωφορείο κάνει μια express θεατρική διαδρομή στις γειτονιές της Αθήνας με ελεύθερη είσοδο. Η Σοφία Μαραθάκη σκηνοθετεί την «Αρκούδα» του Ρώσου συγγραφέα, ένα μονόπρακτο για «το πένθος, το χρέος και τον έρωτα» με αρκετές δόσεις χιούμορ.
Από τη θέση του οδηγού εμφανίζεται η μαυροφορεμένη Φωτεινή Παπαχριστοπούλου που ενσαρκώνει τη βαρυπενθούσα χήρα Ελένα Ιβάνοβνα Ποπόβα, η οποία εδώ και επτά μήνες έχει να δει «το φως της ημέρας», κλεισμένη στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού της. Η Ελισάβετ Κωνσταντινίδου, ως Σόνια, είναι η υπηρέτρια της Ποπόβα και ο κωμικός χαρακτήρας του έργου που δίνει ώθηση στη θεατρική δράση. Ενας έξαλλος Ιερώνυμος Καλετσάνος, ως Γριγκόρι Στεπάνοβιτς Σμιρνόφ, μπαίνει στη μικροσκοπική σκηνή για να ζητήσει τα χρήματα που του χρωστάει ο αποθανών. Ο Σμιρνόφ, ένας άνθρωπος που πληρώνει τα χρέη του και τακτοποιεί τις υποθέσεις του, εξοργίζεται με την αναβλητικότητα της Ποπόβα, αλλά ένα ειδύλλιο έχει κιόλας γεννηθεί.
Ο Τσέχοφ με έναν παιγνιώδη τρόπο θίγει διαχρονικά κοινωνικά ζητήματα, όπως τη σχέση του χρήματος με τη ζωή, τα χρέη που κυνηγάνε τους ζωντανούς, εξετάζει την ανθρώπινη φύση και το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης –«για μένα δεν υπάρχει ασθενές φύλο» λέει ο Σμιρνόφ και καλεί σε μονομαχία με όπλα την Ποπόβα– τη λαχτάρα για ζωή και τον έρωτα που μπορεί να χτυπήσει την πόρτα οποιαδήποτε στιγμή, ακόμη και σε ένα λεωφορείο.
Το λεωφορείο του ΟΑΣΑ χωρίστηκε στη μέση: στη μια πλευρά τοποθετήθηκαν καθίσματα για μόλις 14 θεατές, ενώ στην άλλη η κ. Μαραθάκη εκμεταλλεύθηκε κάθε σπιθαμή του χώρου για να δημιουργήσει μια πρωτόγνωρη θεατρική ατμόσφαιρα με τους ηθοποιούς να βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τους θεατές. «Μια τέτοια συνθήκη χρειάζεται μια πυκνότητα από τον ηθοποιό, δεν μπορεί να κρυφτεί. Είναι σχεδόν κινηματογραφικό», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Καλετσάνος. Πράγματι, η κοντινή απόσταση λειτούργησε σαν καθρέφτης για κάθε βλέμμα, συναίσθημα και ψυχική κατάσταση των ηθοποιών που μεταβάλλονταν κατά τη διάρκεια του έργου και όσο η θερμοκρασία ανέβαινε εξαιτίας ελλιπούς κλιματισμού – κάτι που ελπίζουμε να λυθεί σύντομα για να μη δοκιμάζονται οι αντοχές ηθοποιών και κοινού.
Σκηνοθετική πρόκληση
«Ωχ, τι θα κάνω εδώ πέρα», ήταν το πρώτο πράγμα που πέρασε από το μυαλό της Σοφίας Μαραθάκη όταν είδε για πρώτη φορά το λεωφορείο. Σχεδόν την ίδια στιγμή, όμως, η δύσκολη συνθήκη έγινε ενδιαφέρουσα πρόκληση και ένα πείραμα για τον χώρο μέσα στον οποίο ζωντανεύει και λειτουργεί μια θεατρική πράξη. Οι χωρικοί και χρονικοί περιορισμοί οδήγησαν την κ. Μαραθάκη να επιλέξει ένα έργο με τρία πρόσωπα σε μια μεταφορά 45 λεπτών και με υπόθεση που δεν έχει μεγάλες σκηνικές και κινησιολογικές απαιτήσεις. Η «Αρκούδα» είναι ένα ανθρωποκεντρικό έργο με τον έρωτα να λειτουργεί ως ένα λεωφορείο απόδρασης από την πεζή πραγματικότητα. «Θεωρώ ότι οι άνθρωποι έχουμε τις ίδιες βασικές ανάγκες από την εποχή του Τσέχοφ, μας απασχολούν ορισμένα συγκεκριμένα ζητήματα, δεν έχουμε τα άπειρα προβλήματα που νομίζουμε», καταλήγει η κ. Μαραθάκη.
«Η Αρκούδα», Περιστέρι, Λαύριο, Αιγάλεω, Ραφήνα, έως 15/7.