1989. Μια ομάδα νέων έγχρωμων παιδιών από το Χάρλεμ τρέχει πάνω- κάτω στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης. Φωνάζουν, γελούν, πετούν κροτίδες. Το ίδιο βράδυ μια γυναίκα που κάνει τζόκινγκ στο πάρκο βιάζεται άγρια και αφήνεται μισοπεθαμένη. Η αστυνομία, πιεσμένη να λύσει άμεσα την υπόθεση, συλλαμβάνει περίπου στην τύχη 5 από τα παιδιά, ηλικίας από 14-16 ετών. Τις ώρες που ακολουθούν, με τη χρήση απάνθρωπων ανακριτικών μεθόδων, οι αστυνομικοί θα αποσπάσουν τις ομολογίες τους και ένας απίθανος γολγοθάς θα έχει μόλις ξεκινήσει. Αυτή είναι περίφημη υπόθεση των «Πέντε του Σέντραλ Παρκ», η οποία πρόσφατα έγινε σειρά μυθοπλασίας στο Netflix, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές.
Πράγματι, τα 4 επεισόδια συνολικής διάρκειας 5 ωρών του «Οταν μας βλέπουν» μοιάζουν με γροθιά στο στομάχι. Συγκεκριμένα, στο στομάχι της υποκρισίας που θέλει την αμερικανική κοινωνία –αλλά και σχεδόν οποιαδήποτε– να μην κάνει διακρίσεις στα παιδιά της. Από το πρώτο κιόλας επεισόδιο το σοκ είναι μεγάλο· ο τρόπος που οι πέντε καταλήγουν στο κρατητήριο και κατόπιν οι ανακρίσεις παραπέμπουν σε καθεστώτα μακριά από οποιαδήποτε δημοκρατία. Η συνέχεια έρχεται στη δικαστική αίθουσα, όπου το δράμα κορυφώνεται και η αλήθεια διαστρεβλώνεται με ακόμα πιο εξοργιστικό τρόπο.
Ταυτόχρονα βέβαια με την υπόθεση, η οποία κινηματογραφείται αριστοτεχνικά μέσα και έξω από το δικαστήριο, παρακολουθούμε και ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι ή μάλλον τα παιδιά, κάποια από αυτά σχεδόν αναλφάβητα, που ξαφνικά βρέθηκαν να έχουν απέναντί τους μια ολόκληρη κοινωνία να τους φορτώνει ένα απαίσιο έγκλημα. Στα δύο τελευταία επεισόδια βλέπουμε πώς μεγάλωσαν μέσα στη φυλακή και προσπάθησαν να ξαναχτίσουν τις ζωές τους μέχρι την τελική λύτρωση.
Το «Οταν μας βλέπουν», αν και εξαιρετικά καλοφτιαγμένη, είναι μια σειρά στρατευμένη σε έναν σκοπό: την ανάδειξη της προφανούς αδικίας και του ρατσισμού που έχουν υποφέρει και σε μεγάλο βαθμό συνεχίζουν να βιώνουν οι μειονότητες στην Αμερική. Και γι’ αυτό είναι κάπως μονόπλευρη στην αφήγησή της ή και άγαρμπη σχετικά με τις (δίκαιες πάντως) αναφορές της στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τότε είχε ζητήσει με πάθος την τιμωρία των πέντε. Οι τελευταίοι φιλοξενήθηκαν φέτος στο στούντιο της Οπρα Γουίνφρεϊ σε μια εκπομπή που είναι επίσης διαθέσιμη στη διαδικτυακή πλατφόρμα.
Το φυλετικά φορτισμένο δράμα, πάντως, που έκανε μεγάλο θόρυβο στις ΗΠΑ, δεν είναι η μόνη παρόμοιου περιεχομένου παραγωγή του Netflix. Αντιθέτως, έρχεται να προστεθεί σε σειρές ντοκιμαντέρ όπως τα «Making a Murderer» και «Ηχογραφημένες Ομολογίες», οι οποίες ασχολούνται επίσης με υποθέσεις όπου οι δικαστικές αποφάσεις έχουν θολά σημεία ή η αστυνομία αποσπά διόλου αξιόπιστες ομολογίες. Φυσικά η τηλεόραση πάντα υιοθετούσε με προθυμία (και στα μέρη μας) τον ρόλο του ντετέκτιβ ανεξιχνίαστων υποθέσεων, εδώ ωστόσο δεν συμβαίνει ακριβώς αυτό.
Η τηλεοπτική έρευνα και η τελική καταγραφή, που γίνεται και με τρόπο καθηλωτικό για τον θεατή, ελέγχει πια τις δικαστικές αποφάσεις, καταφέρνοντας μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις όπως αυτή του «Making a Murderer» να τις επηρεάσει· ή σε εκείνη του «Οταν μας βλέπουν» να την κάνει πασίγνωστη παγκοσμίως, εστιάζοντας την προσοχή πάνω σε ένα υπαρκτό ζήτημα. Συνειδητή κοινωνική παρέμβαση ή απλώς κυνήγι συναρπαστικών μύθων, έστω και βασισμένων στην πραγματικότητα, που θα σαγηνεύσουν το κοινό; Ισως και τα δύο.