Δύο χρόνια μετά την έναρξη της προβολής της στις ΗΠΑ, η σειρά «Girls» που ξάφνιασε με την αποκαλυπτική της ειλικρίνεια για τη ζωή των νέων στην εποχή της κρίσης, αλλά και τις πολύ αληθινές φιγούρες των τεσσάρων κεντρικών ηρωίδων, μακριά από τα ανορεξικά πρότυπα της πασαρέλας, άρχισε να προβάλλεται από συνδρομητικό κανάλι και στη χώρα μας (FOX).
Πρόκειται για σειρά που ίσως καθ’ υπερβολή θεωρείται ότι εκφράζει τη γενιά της εποχής της. Το «Girls», όμως, της νεαρής σεναριογράφου-παραγωγού-ηθοποιού Λένα Ντάναμ (Lena Danham) έχει αναχθεί μέσα από μια οργιώδη αρθρογραφία στον αμερικανικό (και διεθνή πλέον) Τύπο, αν και όχι πάντα υμνητική, σε «τηλεοπτικό έπος των twenty something νέων της μετα-Λιμανμπράδερς εποχής». Για να είμαστε πιο ακριβείς, θα λέγαμε ότι μάλλον πρόκειται για την τηλεοπτική αντανάκλαση της «μετα-Sex and the City» γενιάς κοριτσιών, των οποίων τα όνειρα έχει στοιχειώσει μεν ο ξέφρενος καρναβαλικός καταναλωτισμός της Κάρεν Μπράνσo και της παρέας της, αλλά ξέρουν ότι ζουν σε έναν άλλο κόσμο, όπου το μεγαλύτερο όνειρο αυτή τη στιγμή είναι η επιβίωση και όχι το γλέντι.
Την επιτυχία μάλιστα της νεαρής Λένα Ντάναμ, που οφείλεται σε συνδυασμό αφοπλιστικής ειλικρίνειας και μιας πρωτότυπης, ήπιας πλην σαφούς καταγγελίας του ενήλικου συντηρητισμού, έσπευσε να αξιοποιήσει το προεκλογικό μάρκετινγκ των επικοινωνιολόγων του Ομπάμα. Πρωταγωνίστησε σε προεκλογικό σποτ για την υποστήριξη του νομοσχεδίου Obamacare και υπέρ της κρατικής υποστήριξης των αμβλώσεων, προκαλώντας θύελλες αντιδράσεων από το ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο για τη σκηνοθεσία.
Λογοτεχνικό «βάθος»
Το σποτ όμως ήταν απολύτως συντονισμένο στην αφηγηματική μορφή της σειράς «Girls», που είχε εντάξει στον κατάλογο των παραγωγών του το ΗΒΟ από τον Απρίλιο του 2012, διακρίνοντας τα καινούργια στοιχεία που κόμιζε η σεναριακή υπογραφή ενός εικοσάχρονου –και κάτι ψιλά– πολυτάλαντου κοριτσιού. Η Λένα Ντάναμ είχε κερδίσει ήδη την προσοχή των κριτικών με την πρώτη ταινία της μικρού μήκους «Little furniture», όπου και πάλι μιλούσε με αφοπλιστική αμεσότητα για τα προβλήματα των κοριτσιών της ηλικίας της. Το ίδιο περίπου κάνει και στο «Girls», κρατώντας έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και μιλώντας για τον εαυτό της και τον κόσμο που κληρονόμησαν οι συνομήλικοί της, με απομυθοποιητική τόλμη, η οποία θυμίζει τα ριάλιτι με τα οποία μεγάλωσε.
Αλλά θεωρείται ότι αναδείχθηκε σε χρυσό πουλέν της αμερικανικής παραγωγής χάρη στην ικανότητά της να προσδίδει «λογοτεχνικό» βάθος στους χαρακτήρες και στις καταστάσεις, το οποίο προσείλκυσε ένα νεανικό κοινό σχεδόν «απρόσιτο» από τις mainstream παραγωγές. Το κοινό που απέπεμψε μετά βδελυγμίας την τηλεόραση των ριάλιτι και των τάλεντ σόου και είχε πάρει επικριτική απόσταση από τη χλιδάτη, αφασική ζωή των γυναικών του «Sex and the City», θεωρώντας το ήδη πικρή μνήμη από τον κόσμο της σπατάλης, ο οποίος τους στέρησε το μέλλον.
Ωστόσο, επειδή η τηλεόραση αποστρέφεται τις ανατροπές και τις ριζοσπαστικές αλλαγές στην αφήγηση, το «Girls» της Ντάναμ θεωρήθηκε η ιδανική γέφυρα μεταξύ των δύο τρόπων ζωής, καθώς και εδώ οι κεντρικές ηρωίδες είναι τέσσερα κορίτσια. Με τη διαφορά ότι στα είκοσι χρόνια τους βρίσκονται αντιμέτωπες όχι μόνο με τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης, αλλά και την πολιτισμική και συναισθηματική διάλυση στην πόλη-σύμβολο, τη Νέα Υόρκη. Χωρίς να απορρίπτουν τη ζωή των «προκατόχων» τους του «Sex and the City» –άλλωστε, η μία έχει την αφίσα της σειράς στον τοίχο του δωματίου της– έχουν εντελώς διαφορετικές προτεραιότητες.
Η ίδια η Ντάναμ στον ρόλο της Χάνα είναι συγγραφέας και έχει όνειρο την έκδοση των βιβλίων της, στοιχείο που θεωρήθηκε ένδειξη μιας νέας γενιάς, η οποία παίρνει αποστάσεις από το εφήμερο και αναζητεί να αφήσει ένα βαθύ πνευματικό ίχνος.
Μπορεί να θεωρηθεί υπερβολή μια τέτοιου είδους επένδυση σε έναν κοριτσίστικο τηλεοπτικό χαρακτήρα, αλλά για μια μεγάλη αγορά, όπως η αμερικανική, η οποία παίρνει την τηλεόραση πολύ σοβαρά και την έχει αναδείξει σε κυρίαρχο παράγοντα στη διαμόρφωση εθνικής κουλτούρας, η περίπτωση Ντάναμ αντιμετωπίζεται σαν ευκαιρία συντονισμού της τηλεοπτικής παραγωγής με την πραγματικότητα του κόσμου στον οποίο απευθύνεται.
Ο ρόλος της Χάνα αναδείχθηκε σε σύμβολο για το νεανικό κοινό –όχι μόνον το κοριτσίστικο– κυρίως λόγω της ιντερνετικής ανταπόκρισης στη σειρά. Χιλιάδες νέοι στις ΗΠΑ αντάλλασσαν μανιωδώς απόψεις για το αν και πώς τους εκφράζει η δημιουργός της Λένα Ντάναμ, την οποία χαρακτηρίζει υψηλό επίπεδο σκέψης και επιχειρημάτων. Ειδικώς αυτό το τελευταίο έχει προκαλέσει τη μεγάλη έκπληξη. Εσπευσαν να ασχοληθούν πλήθος άρθρα, από τη Haffington Post έως το TIME και τον Economist, όπου επισημαίνεται αυτή η νεο-ανακαλυφθείσα «γενιά-της-κρίσης». Αρκεί να «γκουγκλάρει» κανείς «Lena Dunham», «φωνή μιας γενιάς» (voice of a generation) και «Απρίλης» (ο μήνας που άρχισε η προβολή της σειράς και η συζήτηση γι’ αυτήν) και θα ανακαλύψει ολόκληρη ανθολογία τάσεων της σύγχρονης νεανικής κουλτούρας.
Σενάρια για τον έρωτα και την ανεργία
Το «Girls» θεωρείται σταθμός στην τηλεοπτική παραγωγή και για έναν επιπλέον λόγο. Ανοιξε τον δρόμο για την αναζήτηση από τις εταιρείες παραγωγής ενός νέου είδους σεναριογράφων. Γυναίκες, στα είκοσι και κάτι, ανήσυχες, με διεισδυτική ματιά στην εποχή τους και στα προβλήματα της γενιάς τους, με δικό τους blog, το οποίο έχει αναδειχθεί σε επίκεντρο ενός πλούσιου διαλόγου αγοριών και κοριτσιών της ηλικίας τους και σκληρής κριτικής του κόσμου των ενηλίκων που κληρονομούν, έγιναν στόχος εταιρειών παραγωγής.
Μακριά από το να θεωρηθεί ακριβώς νίκη του φεμινισμού κάτι τέτοιο, άλλωστε, το «Girls» κάθε άλλο παρά φεμινιστικά εύσημα διεκδικεί, αυτό που έχει σημασία είναι ότι τα σενάρια περιστρέφονται γύρω από δύο κορυφαία προβλήματα των σημερινών νιάτων: τον έρωτα και την ανεργία. Η δεύτερη, πνιγηρή και αυξανόμενη, έχει αλλοιώσει το βασικό συστατικό της ύπαρξής τους, την αισιοδοξία για το μέλλον.
Οσο για το πρώτο, τον ερωτα, που η βιολογική και μόνο ορμή των νιάτων το καθιστά προνομιακό τους πεδίο, φαίνεται πως έχει και αυτό αλλοιωθεί από τη βίαιη ταχύτητα των ανατροπών που έφερε η κρίση. Υπήρξαν φυσικά και επικριτικά άρθρα, που θεωρούν τον θόρυβο και το σουξέ της Ντάναμ υπερβολικά και το «Girls» να έχει στοιχεία υποτίμησης της κοριτσίστικης συμπεριφοράς, ιδίως στον ερωτικό τομέα, αλλά για πολλούς παραμένει η αποκάλυψη ενός πιο ειλικρινούς κόσμου, που τινάζει από πάνω του τη χρυσόσκονη του «Sex and the City».