Δυσοίωνη επιστροφή του τηλεοπτικού «σωτήρα του αμερικανικού λαού» από την απειλή της τρομοκρατίας Τζακ Μπάουερ ή απλώς αναβίωση μιας εξόχως ψυχαγωγικής τηλεοπτικής φόρμας των θρίλερ δράσης ως απάντηση στην υπερπαραγωγή «Game of Thrones»; Γιατί μπορεί η σειρά «24» να υπήρξε συναρπαστικό θρίλερ με πρωτότυπη αφηγηματική φόρμα, χάρη στην οποία ο θεατής είχε την αίσθηση ότι παρακολουθεί τη δράση στον πραγματικό χρόνο ενός 24ώρου, αλλά ταυτοχρόνως υπήρξε το αποτέλεσμα μιας υποδειγματικής συνεργασίας του πεδίου της μυθοπλασίας κι εκείνου της πολιτικής του αμερικανικού Πενταγώνου.
Ηταν μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όταν η δημιουργία κλίματος «εκτάκτου ανάγκης», λόγω ασύμμετρων απειλών από την τρομοκρατία, καλλιεργήθηκε με τη μιντιακή συνδρομή και την αρωγή της χολιγουντιανής μυθοπλασίας προκειμένου να επιτευχθεί η λαϊκή συναίνεση ακόμη και για συνταγματικές παραβάσεις από την κυβέρνηση Μπους.
Το σίριαλ «24» οδήγησε την κούρσα αυτού του είδους των παραγωγών και ο Τζακ Μπάουερ αναδείχθηκε σε εμβληματικό πράκτορα μιας Αμερικής στη σκιά του τρόμου. Υστερα από 8 σεζόν ωστόσο, το 2010 η σειρά διεκόπη έχοντας χάσει σημαντικά ποσοστά τηλεθέασης. Ο κόσμος άρχισε να αναζητάει θετικά πρότυπα. Ο Μπάουερ, ρόλος που σφράγισε με τη μορφή του ο Κίφερ Σάδερλαντ, βρέθηκε σε κρίση συνείδησης και αποσύρθηκε από την κυκλοφορία, καθώς η συμμετοχή του σε βασανισμούς, έστω με άλλοθι τη σωτηρία εκατομμυρίων Αμερικανών, στιγμάτισε την ακέραια προσωπικότητα του «απόλυτου Αμερικανού ήρωα».
Αμετανόητος
Δυστυχώς, έχει επιστρέψει αμετανόητος για τα βασανιστήρια υπόπτων στα οποία συμμετείχε. Εμφανίζεται με την ίδια αυτοπεποίθηση, κυνηγημένος μεν από μυστικές υπηρεσίες Αμερικανών και Ρώσων -αγαπημένη πτυχή της θριλερικής μυθοπλασίας ο πόλεμος των μυστικών υπηρεσιών- αλλά ναι, αμετανόητος ως προς τις σκληρές, αδίστακτες μεθόδους που χρησιμοποιεί, με άλλοθι φυσικά την εθνική ασφάλεια.
Μετά τέσσερα χρόνια απουσίας, σαν να μην πέρασε μια μέρα, σαν να μην κινήθηκε ο κόσμος σε μια προσπάθεια να ανακτήσει την πίστη του στις αξίες της δημοκρατίας, με έναν καινούργιο κύκλο 12 επεισοδίων και με τον τζεϊμσμποντικής επιρροής τίτλο «24: live another day», ο Μπάουερ υπηρετεί την ίδια πάντα φαντασίωση ασφάλειας σε έναν κόσμο πλήρους ανασφάλειας. Η ανακοίνωση της συνέχειας του «24», μετά την τραγωδία από την τρομοκρατική επίθεση κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου της Βοστώνης το 2013, κάθε άλλο παρά ευοίωνες μνήμες ξυπνά.
Οσο για τον Κίφερ Σάδερλαντ, δείχνει στο στοιχείο του – μετά τον γλυκανάλατο ρόλο του στο τρυφερό «Touch», με τις ανθρωπιστικές ιδέες, που πήγε μάλλον άπατο. Βρίσκεται στο Λονδίνο, όπου και διαδραματίζονται τα νέα επεισόδια, μοιάζοντας να αναμετριέται με τον τζεϊμσμποντικό θρύλο. Αλλωστε επιστρέφει σε έναν κόσμο των drones και των hackers παρόμοιο με αυτόν που αντιμετώπισε ο τελευταίος Τζέιμς Μποντ. Οπως κι αν έχει, η πρεμιέρα της 5ης Μαΐου, ταυτόχρονη σε όλο τον κόσμο, όπως και οι προβολές των επεισοδίων (στη χώρα μας προβάλλεται από το συνδρομητικό FOX στις 7 το πρωί της Τρίτης κι επαναλαμβάνεται το ίδιο βράδυ), στέφθηκε με επιτυχία.
«Νομολογία»
Αλλά ας θυμηθούμε την ιστορία του «24», καθώς δεν ήταν απλώς μια πρωτότυπη τηλεοπτική σειρά ως προς την αφηγηματική της φόρμα κι ένα συναρπαστικό θρίλερ, αλλά είχε αναλάβει να υποστηρίξει τις καινοφανείς «αξίες» τής μετά την 11η Σεπτεμβρίου Αμερικής. Τότε ήταν που καλλιεργήθηκε ιδιαιτέρως η συνεργασία μεταξύ του πεδίου της μυθοπλασίας και της πολιτικής του Πενταγώνου, μια σχέση άλλωστε η οποία απέκτησε ακόμη πιο στέρεες ρίζες στην αμερικανική δημόσια σφαίρα την εποχή του ρεϊγκανισμού. Ρεπουμπλικανός ο ίδιος ο δημιουργός του «24», ο Τζόελ Σέρνοου, και παθιασμένος θαυμαστής του Ρέιγκαν, σε συνεργασία με τον Ρόμπερτ Κόχραν εμπνεύστηκε τον ήρωα που θα υπηρετούσε μια Αμερική του τρόμου και του διαρκούς πανικού, έτοιμη ως εκ τούτου να παραχωρήσει ελευθερίες και δικαιώματα σε μια αυταρχική διακυβέρνηση.
Γι’ αυτό και η αισθητική φόρμα του σίριαλ, απολύτως πρωτότυπη, χρησιμοποιεί τον πραγματικό χρόνο για να κλιμακώσει την ένταση παγιδεύοντας τον θεατή στην αίσθηση ότι παρακολουθεί τη δράση στον πραγματικό χρόνο της μόνιμης επιφυλακής. Είναι το κλίμα που ευνοεί την αναστολή των ηθικών κρίσεων. Το ίδιο και η επινόηση του μύθου, σύμφωνα με τον οποίο ο ειδικός πράκτορας, εν προκειμένω της φανταστικής αντιτρομοκρατικής CTU, κάτι σαν FBI και CIA μαζί, πρέπει να διαθέτει μια αυτονομία δράσης προκειμένου να προστατέψει αποτελεσματικά τους πολίτες.
Ετσι, χάρη στο «24» και τον χαρακτήρα του Τζακ Μπάουερ, ακόμη και δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ βρήκαν επιχειρήματα για αντισυνταγματικές αποφάσεις. Το 2007, ο δικαστής Αντονι Σκάλια δικαιολογεί τα βασανιστήρια με το παράδειγμα του Τζακ Μπάουερ, αναφερόμενος στη δεύτερη περίοδο του σίριαλ, εκεί που ο ήρωας σώζει την Καλιφόρνια από τρομοκρατική επίθεση χάρη σε πληροφορίες που αποσπά με «βίαιες ανακρίσεις». Τότε μάλιστα ο Τύπος είχε μιλήσει επικριτικά για «νομολογία Τζακ Μπάουερ».
Αντιμουσουλμανικό πνεύμα
Ανατριχιαστικό; Κι όμως, αυτός υπήρξε ο θρίαμβος του «24» που βραβεύθηκε με αλλεπάλληλα ΕΜΜΥ και Χρυσές Σφαίρες για το έξοχο μοντάζ, τη σκηνοθεσία, τις ερμηνείες. Την ίδια εποχή επικρίθηκε ωστόσο και για το αντιμουσουλμανικό του πνεύμα. Καθώς μάλιστα ανέτειλε η εποχή Ομπάμα, ο Μπάουερ έπρεπε να υποταχτεί στα νέα δεδομένα που καταδίκαζαν τις μεθόδους του, εξ ου και η επιστροφή του στον νέο κύκλο «24: live another day» τον βρίσκει persona non grata σε έναν κόσμο με όλο και πιο ύποπτες κυβερνητικές υπηρεσίες. Λένε, άλλωστε, πως ο νέος κύκλος του «24» θα ικανοποιήσει τους φαν του «Game of Τhrones» γιατί παρουσιάζει έναν εξίσου σκοτεινό κόσμο με παρόμοιες συμβολικές μάχες μεταξύ ομάδων εξουσίας για το «στέμμα» του κόσμου.
Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για αριστοτεχνική τηλεόραση και ευφυές σενάριο. Εχει ενδιαφέρον, για παράδειγμα, ότι βρίσκουμε στον μύθο άριστα αφομοιωμένο το μοντέλο μιας ιδανικής φιλίας μεταξύ του κεντρικού ήρωα και ενός κοριτσιού με ξεχωριστό ταλέντο στα ηλεκτρονικά μέσα και σκοτεινό χαρακτήρα, το οποίο αναδείχθηκε σε στοιχείο της ποπ κουλτούρας της δεκαετίας του 2000 χάρη στην επιτυχία των νουάρ μυθιστορημάτων του Σουηδού Στιγκ Λάρσον («Το κορίτσι με το τατουάζ»). Πρόκειται για το μοντέλο της φιλίας μεταξύ του ντετέκτιβ-δημοσιογράφου Μίκαελ Μπλόκβιστ και της δυναμικής χάκερ και μπαϊσέξουαλ Λίσμπεθ Σολάντερ, που αναπαράγεται στο «24» με τον Μπάουερ και την κολλητή του Κλόι, επίσης χάκερ και με χαρακτηριστικό gothic-death look. Παρόμοιο κοριτσίστικο χαρακτήρα συναντάμε έκτοτε στα περισσότερα αστυνομικά θρίλερ δράσης, είναι η Αμπι Σαλούτο του «NCIS», αλλά και η Penelope Garcia του «Criminal minds».
Ωστόσο, στον νέο κύκλο επεισοδίων αυτή η ιδανική φιλία μεταξύ του Μπάουερ και της Κλόι θα κλονιστεί, δείγμα πλέον ενός κόσμου όπου όλα καταρρέουν και δεν υπάρχει καμία σταθερά. Μα δεν είναι δυσοίωνο όλο αυτό;