Δεκαέξι μεγάλες επενδύσεις σε σύνολο 70 που έχουν υποβληθεί στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα αποτελέσουν τη μαγιά για το νέο μοντέλο ανάπτυξης των περιοχών Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης που επί χρόνια εξαρτώνται από τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, οι οποίες θα σβήσουν σταδιακά μέχρι το 2023. Τα επενδυτικά σχέδια, τα οποία έχουν υποβληθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που άνοιξε το ΥΠΕΝ στις 9 Ιουλίου, ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης σε συνέντευξη Τύπου, κατά την παρουσίαση του σχεδίου δίκαιης μετάβασης αμέσως μετά την έγκρισή του από την αρμόδια διυπουργική επιτροπή.
Ανάμεσα στα 16 επενδυτικά σχέδια περιλαμβάνονται φωτοβολταϊκά πάρκα συνολικής ισχύος 2,3 γιγαβάτ στη Δ. Μακεδονία και 0,5 γιγαβάτ της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες», το φωτοβολταϊκό πάρκο των 206 γιγαβάτ των ΕΛ.ΠΕ. με την Juwi, μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου της Solaris, καθώς και συστήματα αποθήκευσης ενέργειας της Eunice. Μόνο από την υλοποίηση των 16 αυτών επενδυτικών σχεδίων, όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, θα δημιουργηθούν 8.000 θέσεις.
Ο κυβερνητικός σχεδιασμός για τη μετά λιγνίτη εποχή, όπως αποτυπώνεται στο master plan που θα δοθεί σε διαβούλευση μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, για να υποβληθεί προς έγκριση στο τέλος του έτους, προβλέπει παραγωγή αξίας από τον κλάδο της καθαρής ενέργειας και τέσσερις ακόμη κλάδους: βιοτεχνία, βιομηχανία και εμπόριο, έξυπνη αγροτική παραγωγή, βιώσιμος τουρισμός και τεχνολογία και εκπαίδευση. Το σχέδιο θα χρηματοδοτηθεί με συνολικούς πόρους ύψους 5,05 δισ. ευρώ και θα στηριχθεί με ένα πλέγμα φορολογικών και χρηματοδοτικών κινήτρων και ένα ειδικό αδειοδοτικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την ταχεία αδειοδότηση των επενδύσεων.
Ο κ. Χατζηδάκης μίλησε για φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές και δάνεια με κρατικές εγγυήσεις, που θα προσδιοριστούν μέσα στον επόμενα μήνα έπειτα από συζητήσεις με την Ε.Ε. Ανακοίνωσε επίσης ότι έχει υποβληθεί πρόταση προς την Κομισιόν για αύξηση των ποσοστών ενίσχυσης στο 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές από 25%, 35% και 45% αντίστοιχα σήμερα. Με την Ε.Ε. θα διαπραγματευθεί το υπουργείο και κίνητρα που προβλέπονται στο master plan και δεν είναι συμβατά με την ισχύουσα νομοθεσία περί κρατικών ενισχύσεων και τα οποία χρήζουν έγκρισης έπειτα από σχετική κοινοποίηση και δημιουργία ειδικού καθεστώτος.
Οπως ανέφερε ο κ. Μουσουρούλης, ο νόμος για τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση θα ορίζει ζώνη απολιγνιτοποίησης. Η εφαρμογή του σχεδίου θα είναι εμπροσθοβαρής με το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων να απορροφάται τη διετία 2022-2023. Μεγάλο βάρος για την απορρόφηση της απασχόλησης θα δοθεί σε πρώτη φάση στην αποκατάσταση των εδαφών ορυχείων της ΔΕΗ. Για τον σκοπό αυτό θα διατεθούν 300 εκατ. ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. «Μας ενδιαφέρουν οι εργολαβικοί εργαζόμενοι της ΔΕΗ. Αυτοί που σήμερα σκάβουν αύριο να σκεπάζουν», τόνισε ο κ. Χατζηδάκης. Αποδέκτες του master plan, όπως σημείωσε ο κ. Μουσουρούλης, είναι «επιχειρήσεις που θα έρθουν, αυτές που ήδη λειτουργούν και φυσικά πρόσωπα». Ο ίδιος ανακοίνωσε την ανάθεση σε ενδιάμεσο φορέα του πρώτου προγράμματος ενίσχυσης για επιχειρήσεις που επηρεάζονται από την απολιγνιτοποίηση, ύψους 14 εκατ. ευρώ.
Για την επιτυχία του εγχειρήματος θα πρέπει να δοθεί πραγματικά μάχη με τον χρόνο.
Η οικονομική δραστηριότητα της Δυτικής Μακεδονίας που στηρίχθηκε για δεκαετίες στη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη έχει ήδη συρρικνωθεί δραματικά, καθώς ο λιγνίτης υποκαθίσταται από καθαρότερα καύσιμα, κατάσταση που θα επιδεινωθεί περαιτέρω με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων.