ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Την απροθυμία αναθεώρησης του ελεγκτικού πλαισίου για τις συγχωνεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σηματοδοτούν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ενόψει της επικείμενης Συνόδου Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με προσχέδιο συμπερασμάτων το οποίο επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg, θα γίνει αναφορά στην ανάγκη να «αξιολογηθεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο ανταγωνισμού» χωρίς να γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στους ρυθμιστικούς κανόνες για τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές. Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές του 2019 η επίτροπος Ανταγωνισμού της Ε.Ε. (σήμερα εκτελεστική αντιπρόεδρος) Μαργκρέτε Βεστάγκερ είχε βάλει φρένο στη συγχώνευση των σιδηροδρομικών τμημάτων της γερμανικής Siemens και της γαλλικής Alstom, η οποία θα δημιουργούσε ένα πανευρωπαϊκό μεγαθήριο.
Αλλαγές
Η απόφαση αυτή της Κομισιόν προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στη Γαλλία και στη Γερμανία (και φημολογείται ότι κόστισε στη Βεστάγκερ την προεδρία της Επιτροπής). Εκτοτε, το Παρίσι και το Βερολίνο συνεργάζονται για να αλλάξουν το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο και να διευκολύνουν τη δημιουργία Ευρωπαίων εταιρικών πρωταθλητών, που θα μπορούν να ανταγωνιστούν με αντίστοιχα μεγάλες κινεζικές και αμερικανικές εταιρείες.
Η πρωτοβουλία αυτή, ωστόσο, σύμφωνα με το Bloomberg, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από μικρότερα κράτη-μέλη, τα οποία στήριξαν την Κομισιόν ως ένα ανεξάρτητο όργανο που θα προστατεύσει τα συμφέροντά τους έναντι των πιέσεων των «μεγάλων».
Χαρακτηριστική ήταν η στάση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, που είχε δηλώσει πέρυσι τον Μάρτιο ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί συγχωνεύσεις εταιρειών μεγάλων χωρών αν αυτές είναι εις βάρος του ανταγωνισμού στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Σε αντίστιξη με την ασαφή γλώσσα σχετικά με το ελεγκτικό πλαίσιο για τον ανταγωνισμό, το προσχέδιο το οποίο επικαλείται το Bloomberg δείχνει την πρόθεση των «27» να θέσουν υπό πιο στενή επιτήρηση τους διεθνείς –κυρίως αμερικανικούς και κινέζικούς– κολοσσούς της τεχνολογίας. Οι «27», σύμφωνα με το έγγραφο, θα ζητήσουν την επιβολή επιπρόσθετων κανόνων σχετικών με «τον συστημικό ρόλο και τις ευθύνες των διαδικτυακών πλατφορμών».
Προετοιμασία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στη διαδικασία της προετοιμασίας σχετικών νέων μέτρων ρύθμισης της δράσης των συγκεκριμένων, συστημικά σημαντικών εταιρειών (αναμένεται πριν από το τέλος του έτους). Μία πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι αφορά την απαίτηση οι εταιρείες αυτές να ενημερώνουν τις ελεγκτικές αρχές ακόμα και για μικρές εξαγορές που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν υπόκεινται σε ελεγκτική αξιολόγηση – αν οι εξαγορές αυτές ενδέχεται να υπονομεύσουν τη δυνατότητα άλλων παικτών να ανταγωνιστούν τις εταιρείες με δεσπόζουσα θέση. Επιπλέον, η Επιτροπή προωθεί τον νόμο περί ψηφιακών υπηρεσιών (Digital Services Act), η δημόσια διαβούλευση επί του οποίου ολοκληρώθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου. Μεταξύ των πτυχών του νόμου συγκαταλέγεται η αυστηροποίηση των διατάξεων περί νομικής ευθύνης για το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες στις πλατφόρμες αυτές.
Ενα άλλο ζήτημα επί του οποίου υπάρχει σύμπνοια σε ευρωπαϊκό επίπεδο αφορά την εμπλοκή σε συγχωνεύσεις ή δημόσιους διαγωνισμούς εταιρειών τρίτων χωρών που επωφελούνται από κρατικές επιδοτήσεις. Τον περασμένο Ιούνιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε νέα εργαλεία για να θωρακιστεί ο ανταγωνισμός στην ενιαία αγορά από τη στρεβλωτική επίδραση της συμμετοχής εταιρειών από τρίτες χώρες που, χάρη στις επιδοτήσεις που λαμβάνουν, έχουν αθέμιτα πλεονεκτήματα έναντι των ευρωπαϊκών εταιρειών με τις οποίες ανταγωνίζονται. Η εργαλειοθήκη της Κομισιόν περιλαμβάνει σειρά από κυρώσεις, έως και τον αποκλεισμό των επιδοτούμενων εταιρειών από διαγωνισμούς ή τη δυνατότητα υποβολής δημόσιων προσφορών.
Στην ομιλία της χθες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στη νέα βιομηχανική στρατηγική που παρουσίασε τον περασμένο Μάρτιο, για να καθοδηγήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις προς την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
«Οι τελευταίοι έξι μήνες έχουν επιταχύνει αυτόν τον μετασχηματισμό – σε μια εποχή που το παγκόσμιο τοπίο του ανταγωνισμού αλλάζει ριζικά», σημείωσε. «Για τον λόγο αυτό θα ανανεώσουμε τη βιομηχανική μας στρατηγική στο πρώτο μισό του επόμενου έτους και θα προσαρμόσουμε το πλαίσιο ανταγωνισμού μας, που πρέπει κι αυτό να μην ξεπεραστεί από τις εξελίξεις», πρόσθεσε.Την απροθυμία αναθεώρησης του ελεγκτικού πλαισίου για τις συγχωνεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σηματοδοτούν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ενόψει της επικείμενης Συνόδου Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με προσχέδιο συμπερασμάτων το οποίο επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg, θα γίνει αναφορά στην ανάγκη να «αξιολογηθεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο ανταγωνισμού» χωρίς να γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στους ρυθμιστικούς κανόνες για τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές. Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές του 2019 η επίτροπος Ανταγωνισμού της Ε.Ε. (σήμερα εκτελεστική αντιπρόεδρος) Μαργκρέτε Βεστάγκερ είχε βάλει φρένο στη συγχώνευση των σιδηροδρομικών τμημάτων της γερμανικής Siemens και της γαλλικής Alstom, η οποία θα δημιουργούσε ένα πανευρωπαϊκό μεγαθήριο.
Αλλαγές
Η απόφαση αυτή της Κομισιόν προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στη Γαλλία και στη Γερμανία (και φημολογείται ότι κόστισε στη Βεστάγκερ την προεδρία της Επιτροπής). Εκτοτε, το Παρίσι και το Βερολίνο συνεργάζονται για να αλλάξουν το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο και να διευκολύνουν τη δημιουργία Ευρωπαίων εταιρικών πρωταθλητών, που θα μπορούν να ανταγωνιστούν με αντίστοιχα μεγάλες κινεζικές και αμερικανικές εταιρείες.
Η πρωτοβουλία αυτή, ωστόσο, σύμφωνα με το Bloomberg, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από μικρότερα κράτη-μέλη, τα οποία στήριξαν την Κομισιόν ως ένα ανεξάρτητο όργανο που θα προστατεύσει τα συμφέροντά τους έναντι των πιέσεων των «μεγάλων».
Χαρακτηριστική ήταν η στάση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, που είχε δηλώσει πέρυσι τον Μάρτιο ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί συγχωνεύσεις εταιρειών μεγάλων χωρών αν αυτές είναι εις βάρος του ανταγωνισμού στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Σε αντίστιξη με την ασαφή γλώσσα σχετικά με το ελεγκτικό πλαίσιο για τον ανταγωνισμό, το προσχέδιο το οποίο επικαλείται το Bloomberg δείχνει την πρόθεση των «27» να θέσουν υπό πιο στενή επιτήρηση τους διεθνείς –κυρίως αμερικανικούς και κινέζικούς– κολοσσούς της τεχνολογίας. Οι «27», σύμφωνα με το έγγραφο, θα ζητήσουν την επιβολή επιπρόσθετων κανόνων σχετικών με «τον συστημικό ρόλο και τις ευθύνες των διαδικτυακών πλατφορμών».
Προετοιμασία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται στη διαδικασία της προετοιμασίας σχετικών νέων μέτρων ρύθμισης της δράσης των συγκεκριμένων, συστημικά σημαντικών εταιρειών (αναμένεται πριν από το τέλος του έτους). Μία πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι αφορά την απαίτηση οι εταιρείες αυτές να ενημερώνουν τις ελεγκτικές αρχές ακόμα και για μικρές εξαγορές που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν υπόκεινται σε ελεγκτική αξιολόγηση – αν οι εξαγορές αυτές ενδέχεται να υπονομεύσουν τη δυνατότητα άλλων παικτών να ανταγωνιστούν τις εταιρείες με δεσπόζουσα θέση. Επιπλέον, η Επιτροπή προωθεί τον νόμο περί ψηφιακών υπηρεσιών (Digital Services Act), η δημόσια διαβούλευση επί του οποίου ολοκληρώθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου. Μεταξύ των πτυχών του νόμου συγκαταλέγεται η αυστηροποίηση των διατάξεων περί νομικής ευθύνης για το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες στις πλατφόρμες αυτές.
Ενα άλλο ζήτημα επί του οποίου υπάρχει σύμπνοια σε ευρωπαϊκό επίπεδο αφορά την εμπλοκή σε συγχωνεύσεις ή δημόσιους διαγωνισμούς εταιρειών τρίτων χωρών που επωφελούνται από κρατικές επιδοτήσεις. Τον περασμένο Ιούνιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε νέα εργαλεία για να θωρακιστεί ο ανταγωνισμός στην ενιαία αγορά από τη στρεβλωτική επίδραση της συμμετοχής εταιρειών από τρίτες χώρες που, χάρη στις επιδοτήσεις που λαμβάνουν, έχουν αθέμιτα πλεονεκτήματα έναντι των ευρωπαϊκών εταιρειών με τις οποίες ανταγωνίζονται. Η εργαλειοθήκη της Κομισιόν περιλαμβάνει σειρά από κυρώσεις, έως και τον αποκλεισμό των επιδοτούμενων εταιρειών από διαγωνισμούς ή τη δυνατότητα υποβολής δημόσιων προσφορών.
Στην ομιλία της χθες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στη νέα βιομηχανική στρατηγική που παρουσίασε τον περασμένο Μάρτιο, για να καθοδηγήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις προς την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
«Οι τελευταίοι έξι μήνες έχουν επιταχύνει αυτόν τον μετασχηματισμό – σε μια εποχή που το παγκόσμιο τοπίο του ανταγωνισμού αλλάζει ριζικά», σημείωσε. «Για τον λόγο αυτό θα ανανεώσουμε τη βιομηχανική μας στρατηγική στο πρώτο μισό του επόμενου έτους και θα προσαρμόσουμε το πλαίσιο ανταγωνισμού μας, που πρέπει κι αυτό να μην ξεπεραστεί από τις εξελίξεις», πρόσθεσε.