Σε 1,8 τρισ. τουρκικές λίρες, ποσό αντίστοιχο των 249 δισ. δολαρίων, εκτινάχθηκε το συνολικό χρέος της Τουρκίας μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών, που έδωσε χθες τα σχετικά στοιχεία στη δημοσιότητα, το ποσό αυτό ισοδυναμεί με αύξηση 45% αν συγκριθεί με το επίπεδο του γενικού χρέους την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους.
Πρόκειται, πάντως, για το σύνολο των χρεών που συγκεντρώνει η χώρα, για το άθροισμα δηλαδή του χρέους του τουρκικού δημοσίου και των θεσμών, του χρέους της Τράπεζας της Τουρκίας, των ιδιωτικών επιχειρήσεων αλλά και των νοικοκυριών.
Υπενθυμίζεται ότι προ δέκα ημερών περίπου ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s υποβάθμισε το τουρκικό χρέος βαθύτερα σε αρνητικό έδαφος. Διατήρησε μάλιστα τις αρνητικές προοπτικές για την τουρκική οικονομία. Δικαιολόγησε την υποβάθμιση επικαλούμενος μια πιθανή κρίση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, τα θεσμικά προβλήματα αλλά και τη συνεχιζόμενη μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας. Παράλληλα, επικαλείται τον εντεινόμενο γεωπολιτικό κίνδυνο που απειλεί την οικονομία της Τουρκίας, καθώς επιδεινώνονται διαρκώς οι σχέσεις της τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τις γειτονικές χώρες της Μεσογείου και συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. Κατά την πάγια τακτική του, πάντως, ο Τούρκος πρόεδρος είχε αντιδράσει απαντώντας στον διεθνή οίκο αξιολόγησης «ό,τι κι αν κάνετε, οι αξιολογήσεις σας δεν μετρούν καθόλου».
Η περαιτέρω διόγκωση του τουρκικού χρέους αποτελεί μείζον πρόβλημα για τη γειτονική χώρα και τον ιδιωτικό τομέα της. Οπως τόνισε το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών, μόνον το 45,5% του συνολικού χρέους είναι στο τοπικό νόμισμα, ενώ το υπόλοιπο είναι σε σκληρό νόμισμα και ως επί το πλείστον σε δολάρια. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ για μεγάλες τουρκικές επιχειρήσεις που τα προηγούμενα χρόνια της ευημερίας και των αδιάκοπων εισροών του ξένου κεφαλαίου στη χώρα είχαν λάβει μεγάλα δάνεια σε δολάρια.
Τώρα η ραγδαία υποτίμηση της τουρκικής λίρας, που βρίσκεται σε ισοτιμία 7,6 λιρών προς ένα δολάριο, τις έχει φέρει σε δεινή θέση. Εν ολίγοις, τα έσοδά τους είναι σε υποτιμημένες τουρκικές λίρες, ενώ τα χρέη τους σε δολάρια. Ως εκ τούτου, τα τελευταία δύο χρόνια, από τη νομισματική κρίση του 2018 και μετά, μεγάλος αριθμός τουρκικών επιχειρήσεων έχουν ζητήσει αναδιάρθρωση του χρέους τους από τις τράπεζες. Και οι τράπεζες, ιδιαιτέρως οι κρατικές, έχουν συναινέσει υπό τη συνεχή πίεση της κυβέρνησης Ερντογάν. Το αποτέλεσμα είναι να υφίσταται πίεση το τραπεζικό σύστημα της χώρας.