Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται εντός των ημερών να παρουσιάσει το φιλόδοξο σχέδιό της για τη δημιουργία ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς. Αυτό εντάσσεται σε μια ευρύτερη «στρατηγική αυτονομίας» που προέκυψε ως αναγκαιότητα στη νέα πραγματικότητα της πανδημίας και της αντιπαλότητας ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο. Πρόκειται, όμως, και για μια φιλοδοξία που άρχισε να καλλιεργείται στους κόλπους της Ε.Ε. από το 2016 και το δημοψήφισμα του Brexit.
Από τη στιγμή κατά την οποία η Βρετανία αποφάσισε να αποσχιστεί από την Ε.Ε. τράπεζες, επενδυτικές αλλά και επιχειρήσεις συνδεδεμένες με το Σίτι του Λονδίνου άρχισαν να εξετάζουν τη μεταφορά δραστηριοτήτων τους στην ηπειρωτική Ευρώπη. Και το ερώτημα έκτοτε είναι κατά πόσον μπορούν οι μητροπόλεις και χρηματοπιστωτικά κέντρα της Ευρώπης, Φρανκφούρτη, Αμστερνταμ, Δουβλίνο και Παρίσι να προσελκύσουν τις λειτουργίες του Λονδίνου, να ανταγωνιστούν έως και να υποκαταστήσουν το Σίτι.
Μιλώντας στους Financial Times, o Τζέισον Γουέιτ, επικεφαλής της ηλεκτρονικής πλατφόρμας συναλλαγών MarketAxess στη Βρετανία, τονίζει πως «θα ήταν τιτάνιο έργο να προσπαθήσει κανείς να αναπαράγει την κλίμακα και την πολυπλοκότητα των όσων διενεργούνται στο Λονδίνο». Οπως εξηγεί ο ίδιος, στη χρηματοπιστωτική πρωτεύουσα της Ευρώπης, υπάρχει βάθος εμπειρίας «που δεν μπορεί να μεταφερθεί εύκολα ακόμα κι όταν το θέλει κάποιος».
Είναι μια δυσάρεστη αλήθεια για τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που προβληματίζονται έντονα για το αν μπορούν να βασίζονται πλέον στο Σίτι και να το αντιμετωπίζουν ως το χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ευρώπης τις επόμενες δεκαετίες. Το Σίτι του Λονδίνου έχει δεσπόζουσα δύναμη στην εκκαθάριση συναλλαγών παραγώγων ενώ χειρίζεται το μεγαλύτερο μέρος μιας ευρωπαϊκής αγοράς ύψους 735 τρισ. ευρώ. Κοινοτικοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως η επιδείνωση των σχέσεων με τη Βρετανία καθιστά επιτακτική την ανάγκη να σταθεί η Ε.Ε. στα δικά της πόδια. Η στάση της Βρετανίας έχει δυσαρεστήσει τις Βρυξέλλες, υπονομεύοντας περαιτέρω την προθυμία της Ε.Ε. να προσφέρει στη Βρετανία και στις βρετανικές επιχειρήσεις πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που μίλησαν στη βρετανική εφημερίδα διατηρώντας την ανωνυμία τους τόνισαν πως η Ευρώπη «δεν μπορεί να είναι η μοναδική μεγάλη οικονομική ένωση στον κόσμο με υπανάπτυκτο χρηματοπιστωτικό τομέα».
Οι ίδιες πηγές τονίζουν, επίσης, πως οι τελευταίες εξελίξεις έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στη Βρετανία. Διευκρινίζουν, ωστόσο, πως δεν τίθεται θέμα διακοπής των συναλλαγών με τη Βρετανία, καθώς «το Λονδίνο θα παραμείνει παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο αλλά το ερώτημα είναι με ποιους όρους».
Οπως τονίζει το σχετικό δημοσίευμα των F.T., η Ε.Ε. έχει επανειλημμένως επιχειρήσει να δώσει ώθηση στα χρηματοπιστωτικά κέντρα της αλλά δεν έχει επιτύχει μεγάλη πρόοδο. Ο μετασχηματισμός της κατακερματισμένης ευρωπαϊκής αγοράς, που αποτελείται από μικρά χρηματοπιστωτικά κέντρα, σε ένα ενιαίο σύστημα παγκόσμιας κλίμακας δεν είναι απλή υπόθεση. Θα απαιτήσει όχι μόνον σαφέστερη στρατηγική της Ε.Ε. αλλά και αποτελεσματικότερο διασυνοριακό συντονισμό. Η Κομισιόν θα προτείνει τώρα σειρά από μεταρρυθμίσεις που θα προβλέπουν, μεταξύ άλλων, έναν εποπτικό μηχανισμό σε επίπεδο Ε.Ε., καθώς έχει αποδειχθεί επιτακτική ανάγκη η ύπαρξή του μετά την ανεπάρκεια που επέδειξαν οι γερμανικές αρχές στο σκάνδαλο με την εταιρεία πληρωμών Wirecard. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν και αρμόδιο για τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών, Βάλντις Ντομπρόβσκις, στόχος της Ε.Ε. είναι να αποκτήσει την ικανότητα να κάνει όλα όσα κάνει το Λονδίνο. «Αυτός είναι ο στόχος μας, να έχουμε ώριμες αγορές κεφαλαίου που μπορούν να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων», τονίζει ο ίδιος.
Οπως επισημαίνει το βρετανικό οικονομικό ινστιτούτο New Financial, το Σίτι του Λονδίνου παραμένει κυρίαρχο χρηματοπιστωτικό κέντρο της Γηραιάς Ηπείρου, καθώς αντιπροσωπεύει σχεδόν το 1/3 της συνολικής δραστηριότητας των χρηματαγορών της. Διενεργεί περισσότερες συναλλαγές, εκκαθάρισης συναλλάγματος, παραγώγων και μετοχών από κάθε άλλο χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ευρώπης.
Ο Μισέλ Μπαρνιέ, διαπραγματευτής της Ε.Ε. για το Brexit, επιμένει πως η Ε.Ε. δεν μπορεί να αφήσει την κατάσταση αυτή να διαιωνίζεται. Εχει υποστηρίξει με έμφαση πως η Ε.Ε. θα υπονομεύσει τον εαυτό της αν επιτρέψει στο Σίτι του Λονδίνου να διατηρήσει τα προνόμια της ενιαίας αγοράς όσο κι αν πρόκειται να κοστίσει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις η επιβολή περιορισμών στο χρηματοπιστωτικό κέντρο του Λονδίνου.