Ελαφρώς επί τα βελτίω αναθεωρεί το ΔΝΤ την πρόβλεψή του για την φετινή συρρίκνωση του ελληνικού ΑΕΠ. Παρόλα αυτά επιμένει στην εκτίμησή του ότι το 2021 θα καλυφθεί μόνο λίγο πάνω από το ήμισυ του χαμένου εδάφους. Στέλνει δε μήνυμα για επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, αλλά και αξιοποίηση της δημοσιονομικής ευελιξίας.
Στη δήλωση συμπερασμάτων μετά την ολοκλήρωση του β’ γύρου της μεταμνημονιακής εποπτείας το ΔΝΤ υπολογίζει ότι η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 9,5% το τρέχον έτος, για να ανακάμψει σταδιακά σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, με το ΑΕΠ να μεγεθύνεται κατά 5% ετησίως το 2021 και το 2022 -χάρη στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και την τόνωση της εξωτερικής ζήτησης.
Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο το Ταμείο θεωρεί ότι η ανάπτυξη θα επιστρέψει σε ρυθμό της τάξης του 1%, ενόσω φθίνει η επίδραση των ευρωπαϊκών πόρων (σ.σ. Ταμείο Ανάκαμψης) στην ελληνική οικονομία.
Δεν παραλείπει να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για μια σειρά αβεβαιοτήτων και προκλήσεων, μεγαλύτερη εκ των οποίων αναδεικνύεται η παρατεταμένη διατήρηση της πανδημίας και η μόνιμη πτώση του παγκόσμιου τουρισμού. Στον αντίποδα, η ταχεία ανακάλυψη του εμβολίου και η μαζική διανομή του θα βοηθούσαν στην τόνωση της ανάκαμψης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αντίστοιχη έκθεση του ΔΝΤ τον Απρίλιο έκανε λόγο για ύφεση της ελληνικής οικονομίας κατά τουλάχιστον 10% το 2020. Επομένως, η αποψινή αναθεώρηση συνιστά βελτίωση κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα. Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι η φετινή ύφεση θα φθάσει το 8% του ΑΕΠ, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδας θεωρεί ότι θα κυμανθεί από 7,5% έως 9,4% του ΑΕΠ.
Θετικό σήμα για bad bank – πτωχευτικό κώδικα
Όσον αφορά τις τράπεζες, το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η σταδιακή άρση των κυβερνητικών μέτρων στήριξης και των εποπτικών διευκολύνσεων, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάδυση ενός νέου κύματος μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. «Μια ευρεία γκάμα μέτρων στήριξης θα απαλύνουν και θα καθυστερήσουν την αρνητική επίδραση της πανδημίας στις τράπεζες» σημειώνει, παράλληλα, παρότι δεν παραλείπει να χαρακτηρίσει ως προτεραιότητα τη «συνολική στρατηγική για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων αδυναμιών».
Χαρακτηριστικά, το Ταμείο υπογραμμίζει ότι ενώ η παροχή κρατικών εγγυήσεων στις τιτλοποιήσεις των τραπεζών (σ.σ. πρόγραμμα Ηρακλής) είναι «ευπρόσδεκτη και προχωρά», εντούτοις δεν αποτελεί μια συνολική λύση, καθώς αφήνει ένα σημαντικό όγκο μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στους ισολογισμούς των τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτό, χαιρετίζει την πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδας για τη δημιουργία «bad bank», την οποία αποκαλεί ως «σημαντική προσθήκη στην εργαλειοθήκη» των ελληνικών τραπεζών.
«Η πανδημία θα μπορούσε να προσθέσει περαιτέρω πίεση στον τραπεζικό τομέα και θα μπορούσε να υπονομεύσει τη βελτίωση στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων, απαιτώντας αποτελεσματικά εργαλεία για την επίλυση των δυσχερειών στα χρέη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών». Υπό αυτό το πρίσμα, σημειώνει το Ταμείο, το προτεινόμενο προσχέδιο του νέου πτωχευτικού κώδικα αποτελεί «μια υποσχόμενη και έγκαιρη πρωτοβουλία, αν και η εφαρμογή του ως προς την διευκόλυνση των αναδιαρθρώσεων και την ελαχιστοποίηση του ηθικού κινδύνου θεωρείται κρίσιμης σημασίας για την αποτελεσματικότητά του».
Πτώση του χρέους από το 2021
Ειδική αναφορά κάνει και στο δημόσιο χρέος, διαβεβαιώνοντας ότι η μεσοπρόθεσμη δυνατότητα αποπληρωμής παραμένει επαρκής, κάτι το οποίο αντανακλά τις διαχειρίσιμες ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες και το μαξιλάρι ρευστότητας. Θεωρεί δε, ότι μετά από μια πρόσκαιρη αύξηση εντός του 2020, το ελληνικό χρέος θα καταγράψει σταδιακή μείωση σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, παραμένοντας ωστόσο σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με προηγούμενες προβλέψεις.
Δεν παραλείπει πάντως, να επαναλάβει ότι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους παραμένει αμετάβλητη και αναμένεται να επαναξιολογηθεί κατά το επόμενο διάστημα. «Η δυνατότητα αποπληρωμής του χρέους θα υπονομευόταν στην περίπτωση πραγματοποίησης σημαντικών αρνητικών κινδύνων, γεγονός που θα απαιτούσε μια ισχυρή προκυκλική δημοσιονομική προσαρμογή ή και περαιτέρω ενίσχυση από τους Ευρωπαίους εταίρους» σπεύδει να προειδοποιήσει, σε κάθε περίπτωση.
Πτωτογενές έλλειμμα έως 2%
Όσον αφορά τη διαχείριση του δημοσιονομικού χώρου, το ΔΝΤ καθιστά αναγκαία την καλή χρήση των δημοσιονομικών, η οποία πρέπει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, καλεί τις ελληνικές αρχές να θέσουν ως στόχο την επίτευξη πρωτογενούς ελλείμματος έως τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ για το 2021, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος πρόκλησης μιας μόνιμης οικονομικής ζημιάς από την πανδημία.
Παράλληλα, επισημαίνει ότι η δημοσιονομική στήριξη θα πρέπει να είναι εμπροσθοβαρής, δεδομένων των εκταμιεύσεων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ το μίγμα δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να βελτιωθεί, προσδίδοντας προτεραιότητα στις δαπάνες υγείας, στην αντιμετώπιση των κενών κάλυψης του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης και στην επέκταση των ευκαιριών κατάρτισης του εργατικού δυναμικού.
Ποιες μεταρρυθμίσεις έχουν προτεραιότητα
Τέλος, το ΔΝΤ αναφέρεται και στο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, το οποίο θα πρέπει να επιταχυνθεί. Παρ’ όλα αυτά, θεωρεί αξιέπαινους τους στόχους και τη φιλοδοξία των αναπτυξιακών στρατηγικών, εκτιμώντας ότι θα μπορούσαν να προωθήσουν την τόνωση της παραγωγικότητας και την προώθηση της καινοτομίας.
Μεταξύ άλλων δε, ξεχωρίζει την προώθηση της απλοποίησης διαδικασιών για τις επιχειρήσεις, την ψηφιακή μεταρρύθμιση της κυβέρνησης, την απελευθέρωση των αγορών προϊόντων, τη διευκόλυνση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και την ενίσχυση των ενεργών πολιτικών απασχόλησης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλήρης έκθεση του Ταμείου για την Ελλάδα θα δημοσιευθεί τον προσεχή Νοέμβριο.