Βαρύτερη φορολογία στα ρυπογόνα καύσιμα και επενδύσεις σε πράσινες υποδομές συνιστά στις κυβερνήσεις το ΔΝΤ καλώντας τις να συνδράμουν ενεργά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Στην εξαμηνιαία έκθεσή του για την παγκόσμια οικονομία, το Ταμείο υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η κλιματική ενώ τονίζει πως η στροφή στην πράσινη οικονομία μπορεί να γίνει κατά τρόπο απολύτως συμβατό με την ανάκαμψη από την κρίση της πανδημίας.
Εκτιμά μάλιστα πως αν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο υιοθετήσουν αυτό τον συνδυασμό, μπορεί, μέσα στα πρώτα 15 χρόνια ανάκαμψης από την πανδημία του κορωνοϊού, να ενισχυθεί η παγκόσμια οικονομία κατά περίπου 0,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ και στο μισό αυτού του χρονικού διαστήματος να αυξηθεί η παγκόσμια απασχόληση τόσο ώστε να προστεθούν στους εργαζομένους 12 εκατομμύρια άτομα ανά τον κόσμο.
Εργαλεία
Οπως υπογραμμίζει, η οικονομική πολιτική προσφέρει στις κυβερνήσεις τα εργαλεία με τα οποία μπορούν να προλειάνουν το έδαφος για τη μετάβαση σε μια οικονομία με μηδενικές εκπομπές καυσαερίων μέχρι το 2050. Υποστηρίζει ότι η στροφή σε μια οικονομία με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα μπορεί παράλληλα να εξυπηρετήσει όχι μόνον την ανάπτυξη αλλά και την αύξηση της απασχόλησης και της εισοδηματικής ισότητας.
Σύμφωνα με το Ταμείο, η οικονομική πολιτική μπορεί να συνδράμει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω δύο διαύλων. Πρώτον, έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη σύνθεση, το μείγμα της ενέργειας που καταναλώνεται, δηλαδή πόση ρυπογόνα ενέργεια και πόση ενέργεια με χαμηλές εκπομπές καυσαερίων θα καταναλώνονται από βιομηχανίες και νοικοκυριά. Δεύτερον, έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη συνολική κατανάλωση ενέργειας με μια έξυπνη πολιτική τιμολόγησης.
Διευκρινίζει ειδικότερα ότι μια φορολογική πολιτική που καθιστά πιο δαπανηρή την κατανάλωση ρυπογόνου ενέργειας εξωθεί τους καταναλωτές να στραφούν σε καθαρότερα είδη καυσίμων. Στην περίπτωση αυτή, όμως, μειώνεται συνολικά και η κατανάλωση ενέργειας όταν η ενέργεια στο σύνολό της γίνεται πιο ακριβή. Οσες πολιτικές στοχεύουν, αντιθέτως, να καταστήσουν φθηνότερη και πιο ελκυστική την πράσινη ενέργεια αποτυγχάνουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Οι επιδοτήσεις, για παράδειγμα, ή οι άμεσες δημόσιες επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια και η άφθονη προσφορά της αυξάνουν το ποσοστό που αντιπροσωπεύει η καθαρή ενέργεια στο σύνολο της κατανάλωσης ενέργειας. Παράλληλα, όμως, οι πολιτικές αυτού του είδους καθιστούν φθηνότερη και επομένως πιο προσιτή την καθαρή ενέργεια, αλλά τελικά καθιστούν, έτσι, φθηνότερη την ενέργεια στο σύνολό της. Και το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται η συνολική κατανάλωση ενέργειας ή τουλάχιστον να μη μειώνεται.
Επιβάρυνση
Το Ταμείο δεν αγνοεί, πάντως, και την επιβάρυνση που συνεπάγεται για τους καταναλωτές η επιβολή φόρου στην κατανάλωση ρυπογόνου ενέργειας, δεδομένου ότι τα νοικοκυριά δαπανούν μεγάλο μέρος των εσόδων τους για τις ενεργειακές τους ανάγκες ενώ οι καταναλωτές συχνά απασχολούνται σε τομείς όπως η μεταποίηση ή οι μεταφορές, που καταναλώνουν ρυπογόνο ενέργεια. Οπως τονίζει, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να υιοθετήσουν μια πολιτική άμεσων πληρωμών προς όσα νοικοκυριά βρίσκονται στο εισοδηματικά κατώτερο 40%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, για να στηρίξει αυτά τα νοικοκυριά, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πρέπει να δαπανήσει σε τέτοιου είδους πληρωμές όλα τα έσοδα από την τιμολόγηση της ρυπογόνου ενέργειας. Η καλύτερη προσέγγιση, σύμφωνα, πάντα, με το ΔΝΤ, είναι ένας συνδυασμός αυξημένης φορολογίας στην κατανάλωση ρυπογόνου ενέργειας και μέτρων που θα ρυθμίζουν το κόστος της ενέργειας για τους καταναλωτές. Ο συνδυασμός αυτός μπορεί να επιφέρει άμεσα μείωση των εκπομπών καυσαερίων χωρίς σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ των χωρών ή στην απασχόληση.
Το Ταμείο καλεί τις κυβερνήσεις να επιστρατεύσουν πρώτα ένα πακέτο πράσινων επενδύσεων σε καθαρά μέσα μαζικής μεταφοράς, σε έξυπνα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας που θα ενσωματώσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρισμού αλλά και στην ενεργειακή αναβάθμιση παλαιότερων κτιρίων ώστε να κάνουν πιο αποτελεσματική χρήση ενέργειας.
Ενας τέτοιος συνδυασμός πολιτικών, επισημαίνει το Ταμείο, θα επιτύχει δύο στόχους. Πρώτον, θα τονώσει την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση τα πρώτα χρόνια μετά την πανδημία, οπότε οι οικονομίες χρειάζονται στήριξη. Δεύτερον, οι πράσινες υποδομές θα αναβαθμίσουν την παραγωγικότητα τομέων με χαμηλές εκπομπές καυσαερίων.