Σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο «Οταν οι κρίκοι σπάνε» αναφέρθηκα στις συνέπειες της πανδημίας στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Ο αντίκτυπος εμμένει και προσλαμβάνει νέες μορφές, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία και οι προσδοκίες πελατών και καταναλωτών αναμορφώνονται τάχιστα. Οι επιχειρήσεις βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με έναν αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας για την επίτευξη υψηλού επιπέδου εξυπηρέτησης σε συνδυασμό με μια αποδοτική βάση κόστους και αξιοποίησης πόρων.
Συνήθης προσπάθεια για την επίλυση του προβλήματος αποτελεί η αυξανόμενη ψηφιοποίηση των επιχειρησιακών λειτουργιών και των εφοδιαστικών αλυσίδων. Συγκεκριμένα, στρατηγικές όπως η ενίσχυση δυνατοτήτων επεξεργασίας και ανάλυσης δεδομένων, η κατάστρωση αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανθρώπων-μηχανών και μηχανών-μηχανών και η υλοποίηση αισθητήρων ευρέος φάσματος στοχεύουν στην υιοθέτηση του Internet of Things (IoT) σε ολοένα και περισσότερες λειτουργίες.
Αν θεωρήσει κανείς την εφοδιαστική αλυσίδα από την οπτική του πλαισίου SCOR (Supply Chain Operations Reference) διαπιστώνει πως η ψηφιοποίηση αφορά τους κυριότερους άξονες του: Plan, Source, Make και Deliver. Ειδικότερα, καταρρίπτονται όλοι οι ενδοεπιχειρησιακοί και διεπιχειρησιακοί φραγμοί ανταλλαγής πληροφορίας μεταξύ μάρκετινγκ, ανάπτυξης προϊόντων, παραγωγής, διανομής και προμηθειών. Αναδύονται, έτσι, ολοκληρωμένα οικοσυστήματα με πλήρη συνδεσιμότητα μεταξύ όλων των συμμετεχόντων: από τους προμηθευτές των προμηθευτών μέχρι τους πελάτες των πελατών, όπως άλλωστε πρεσβεύει το SCOR.
Στον άξονα του Plan («Προγραμματίζω») συγκεντρώνεται ο συντονισμός των επιμέρους λειτουργιών του SCOR με στόχο την εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης σε τρεις χρονικούς ορίζοντες: τον στρατηγικό, τον τακτικό και τον εκτελεστικό. Η βασικότερη δράση ψηφιακού μετασχηματισμού είναι η διαμόρφωση του Πύργου Ελέγχου της εφοδιαστικής αλυσίδας όπου οπτικά αποτυπώνονται όλοι οι κρίκοι και υπολογίζονται εναλλακτικά σενάρια διακύμανσης ζήτησης/προσφοράς για να εντοπιστούν οι πλέον αδύναμοι και να ενισχυθεί η συνολική ανθεκτικότητα.
Στον άξονα Source («Προμηθεύομαι»), οι επιχειρήσεις διαμορφώνουν ψηφιακά use-cases που αφορούν τη στρατηγική των αγορών: ενισχυμένη ανάλυση εξόδων, δυναμική αξιολόγηση προμηθευτών, κοινές βάσεις παρακολούθησης και εκτέλεσης συμβολαίων, κ.ά. Εν συνεχεία, αυτοματοποιούνται περιοχές του εκτελεστικού κύκλου αγοράς – πληρωμής όπως ο ηλεκτρονικός έλεγχος τιμολογίων και η αυτοματοποίηση έκδοσης/λήψης παραγγελίας. Στόχος είναι η αξιοποίηση του διαχειριστικού χρόνου που εξοικονομείται σε πιο στρατηγικές πρωτοβουλίες.
Στον άξονα του Make («Παράγω»), τα use-cases αφορούν τη μετάβαση σε ένα «έξυπνο» εργοστάσιο. Λύσεις ανάλυσης δεδομένων όπως τα ψηφιακά ισοδύναμα (digital twins) για την προσομοίωση της ροής υλικών, η προληπτική συντήρηση με χρήση προγνωστικών αλγορίθμων και αισθητήρων και ο δυναμικός λεπτομερειακός χρονοπρογραμματισμός εναρμονίζονται με τεχνικές υλοποιήσεις όπως το 3D printing και τα αυτοματοποιημένα καθοδηγούμενα οχήματα, για να συντάξουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της παραγωγής.
Ο άξονας του Deliver («Παραδίδω») συνιστά τον τελευταίο κρίκο της εφοδιαστικής και η ψηφιοποίηση επιδρά άμεσα στη συνολική εμπειρία που απολαμβάνει ο τελικός πελάτης. Χρήση τεχνολογιών pick-by-vision και ρομπότ συλλογής/διαλογής σε συνδυασμό με μαθηματικές τεχνικές ελαχιστοποίησης ροών της χρονοβόρας διαδικασίας picking διαμορφώνουν την «έξυπνη» αποθήκη που τροφοδοτεί ένα δυναμικό κύκλωμα διανομής. Οι ψηφιακές παρεμβάσεις στο τελευταίο εντοπίζονται στη βελτιστοποίηση του last mile με παραδόσεις εντός συγκεκριμένων χρονικών παράθυρων, ακόμη και με drone, και διαρκή ενημέρωση του παραλήπτη για την εξέλιξη της παραγγελίας του.
Τα προαναφερθέντα use cases απαρτίζουν τμήματα του ενιαίου ψηφιδωτού που αποτελεί η στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού επιχειρησιακών λειτουργιών. Για την αποφυγή μεγάλης διαταραχής σε οποιονδήποτε οργανισμό, η υλοποίηση συχνά ακολουθεί την agile (ευέλικτη) μεθοδολογία όπου η τάχιστη δημιουργία πρότυπων λύσεων και πιλοτικών εφαρμογών σε μια υποκατηγορία προϊόντων ή περιοχών έπεται του σχεδιασμού. Κατόπιν συνεχούς ελέγχου και βελτίωσης το κάθε use case εφαρμόζεται ευρύτερα μέχρι την καθολική αποδοχή.
Ευσύνοπτα, μια εναλλακτική πρόταση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εφοδιαστικής συνίσταται στη στρατηγική επιλογή των επιτεύξιμων use cases στις περιοχές του πλαισίου SCOR και στην υλοποίησή τους μέσω agile μεθοδολογίας. Η στόχευση ξεκάθαρη: η μεγιστοποίηση της εμπειρίας του πελάτη μέσω ανθεκτικών επιχειρησιακών λειτουργιών και αποδοτικής κοστολογικής βάσης.
* Ο δρ Αθανάσιος Σπανός είναι Director και επικεφαλής του τμήματος Customer and Operations Transformation της PwC Ελλάδας.