Το κενό που θα αφήσει πίσω του ο νόμος Κατσέλη, ο οποίος καταργείται, θα καλύψει ο νέος Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας, όπως ονομάζεται επίσημα ο νέος πτωχευτικός νόμος που αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή έως την προσεχή εβδομάδα. Ο νέος κώδικας φερεγγυότητας θα τεθεί σε εφαρμογή στις αρχές του επόμενου χρόνου και βασική φιλοσοφία του είναι η παροχή δεύτερης ευκαιρίας σε ιδιώτες, έτσι ώστε να συνεχίσουν τη ζωή τους απαλλαγμένοι από τα χρέη του παρελθόντος, αφού όμως αποδεχθούν να χάσουν το σύνολο της περιουσίας τους, η οποία θα ρευστοποιηθεί με δικαστική απόφαση. Οπως προβλέπει το προσχέδιο του νέου κώδικα φερεγγυότητας δικαίωμα στην πτώχευση έχουν όλα τα νομικά και τα φυσικά πρόσωπα υπό την προϋπόθεση ότι αδυνατούν να καταβάλουν τις ληξιπρόθεσμες οικονομικές τους υποχρεώσεις. Ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς το Δημόσιο, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή τις τράπεζες σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών, αλλά και όταν η αδυναμία είναι επαπειλούμενη, δηλαδή ακόμη και αν δεν έχει επέλθει. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από την υποβολή όλων των οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και της συναίνεσης για άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων και του φορολογικού απορρήτου.
Ο νέος νόμος θέτει αυστηρές προϋποθέσεις για την απαλλαγή από τα χρέη. Μεταξύ αυτών είναι οι πτωχεύσαντες να μην ελέγχονται για δόλιες ενέργειες ή να μην αρνούνται να συνεργαστούν με τα όργανα της πτώχευσης. Ασφαλιστική δικλίδα για τη μη καταστρατήγηση του νόμου είναι επίσης η υποχρέωση του οφειλέτη που έχει κάνει αίτηση για πτώχευση να δίνει στην πτωχευτική περιουσία το μέρος του ετήσιου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Οπως προβλέπει το νομοσχέδιο, στην πτωχευτική περιουσία θα ανήκει πλέον και η πρώτη κατοικία του οφειλέτη. Ειδικότερα, για οφειλέτες των οποίων η πτώχευση προκάλεσε την απώλεια της κύριας κατοικίας τους ή πάγιου περιουσιακού τους στοιχείου, η αξία του οποίου ισούνται τουλάχιστον με το 20% του συνολικού χρέους τους (και δεν αποκτήθηκε τους δώδεκα μήνες που προηγήθηκαν της αίτησης πτώχευσης) τότε η απαλλαγή έρχεται στην πρώτη επέτειο της κήρυξης πτώχευσης, δηλαδή σε ένα χρόνο. Για όσο διάστημα διαρκεί η πτώχευση, συντάσσεται σχέδιο περιοδικών πληρωμών και ο οφειλέτης θα πρέπει να καταβάλλει το υπερβάλλον ποσό που διαθέτει π.χ. από την εργασία του, από αυτό που ορίζουν οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Εξωδικαστική ρύθμιση
Ο νέος κώδικας φερεγγυότητας δίνει τη δυνατότητα της εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών με την υποβολή αίτησης σε ηλεκτρονική πλατφόρμα στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους. Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιδιώκεται να λειτουργήσει ως η πρώτη ευκαιρία αποτροπής της οικονομικής αδυναμίας και υπερχρέωσης μέσω της δυνατότητας για πολυμερή διαπραγμάτευση του οφειλέτη με τους πιστωτές του, δηλαδή τις τράπεζες, το Δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Η αποδοχή αιτήματος του οφειλέτη για τη ρύθμιση μέσω της εξωδικαστικής διαδικασίας εναπόκειται αποκλειστικά στην προαίρεση αποδοχής της πλειονότητας των συμμετεχόντων πιστωτών του, υπό την προϋπόθεση ότι η πλειονότητα των πιστωτών είναι τράπεζες ή εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, η σύμφωνη γνώμη των οποίων μπορεί να δεσμεύσει και τους λοιπούς πιστωτές του οφειλέτη, μεταξύ των οποίων και το Δημόσιο.
Από το 2021 η πρώτη κατοικία θα προστατεύεται μόνο για τα ευάλωτα νοικοκυριά, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να τη δηλώσουν κατά το στάδιο της πτώχευσης, εφόσον επιλέξουν να πτωχεύσουν μέσω της δικαστικής οδού ή μέσω της εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών τους.