Πολύ βαθιές ουλές πρόκειται να αφήσει στην οικονομία η κρίση της πανδημίας. Το πιο σοβαρό από όλα είναι η αποσάθρωση του ανθρώπινου κεφαλαίου, αρχής γενομένης από την παρατεταμένα υψηλή ανεργία έως το κλείσιμο των σχολείων, και ακολουθούν η φθορά της αξίας των επιχειρήσεων εξαιτίας των πτωχεύσεων, καθώς και οι πιέσεις στη μελλοντική δημοσιονομική πολιτική λόγω του διογκωμένου δημόσιου χρέους. Κοινωνικές ομάδες ήδη φτωχές και ευάλωτες αναμένεται να δεχθούν το πιο δριμύ πλήγμα. Οι γρήγορες και πρωτόγνωρες κινήσεις από τους κυβερνώντες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων από τις προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες της Ομάδας των Είκοσι (G20), συνέβαλαν να αποφευχθεί μια ακόμη χειρότερη οικονομική κρίση με το ξέσπασμα του κορωνοϊού. Οι «Είκοσι» διέθεσαν κεφάλαια σχεδόν 11 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την αναγκαία στήριξη ατόμων, εταιρειών, καθώς και του συστήματος υγείας, από την απαρχή της πανδημίας.
Εντούτοις, τώρα πλέον η δημοσιονομική παρέμβαση σταδιακά φθάνει στο τέλος της και πολλά ευεργετικά μέτρα, όπως τα απευθείας επιδόματα στα νοικοκυριά, η αναβολή πληρωμής φόρων ή τα προσωρινά δάνεια σε εταιρείες, έχουν λήξει ή αναμένεται να λήξουν στις 31 Δεκεμβρίου. Η ανάλυσή μας για τη δυναμική, ισόρροπη, περιεκτική και βιώσιμη ανάπτυξη των «Είκοσι» καταδεικνύει πώς τα δημοσιονομικά ελλείμματα σε σχεδόν όλες τις χώρες της ομάδας αυτής αναμένεται να περισταλούν το 2021, βάσει των προεξαγγελιών των κυβερνήσεων και των ακολουθούμενων πολιτικών. Στις οικονομίες, τώρα, όπου τα ελλείμματα διευρύνθηκαν δραστικά φέτος, εκτιμάται πως του χρόνου θα περιοριστούν άνω του 5% του ΑΕΠ. Κι ενώ μέρος αυτής της εξέλιξης έχει να κάνει με την προβλεπόμενη τόνωση της ανάπτυξης, η μεγαλύτερη συμβολή είναι η απόσυρση των μέτρων στήριξης ως αντιστάθμισμα των συνεπειών της κρίσης.
Βέβαια, η αναδίπλωση παρατηρείται σε μια χρονική συγκυρία όπου οι απώλειες θέσεων εργασίας ακόμη προβλέπεται πως θα είναι μεγάλες, ειδικά συγκρινόμενες με την τάση στην απασχόληση προ ιού. Οπότε τι μέλλει γενέσθαι; Πρώτον, η στήριξη της οικονομίας πρέπει να διατηρηθεί, διότι, εάν αποσυρθεί πρόωρα, θα επηρεάσει πολύ περισσότερο τη ζωή των ανθρώπων και θα αυξήσει τις πιθανότητες εκτεταμένων χρεοκοπιών, που με τη σειρά τους θα διακυβεύσουν την ανάκαμψη. Οπου είναι δυνατόν, λοιπόν, δεν θα πρέπει να σκληρύνει πολύ νωρίς η δημοσιονομική πολιτική, αλλά να συνεχιστεί η αρωγή στην υγεία, στις εταιρείες και στα άτομα. Δεύτερον, ενόσω αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τι μας επιφυλάσσει ο μετά την πανδημία κόσμος, οι πολιτικές οφείλουν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα – λόγου χάριν, οι πολιτικές που προωθούν τις επενδύσεις και τις προσλήψεις στους αναπτυσσόμενους κλάδους, προσφέροντας επανακατάρτιση στους ανέργους, θα ενδυναμώσουν την ανάκαμψη, καθιστώντας την πιο βιώσιμη.
* Οι κ. Oya Celasun, Lone Christiansen και Margaux MacDοnald είναι οικονομολόγοι, στελέχη του ΔΝΤ.