Για μία ακόμη εβδομάδα και παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει έμμεσα η Τράπεζα της Τουρκίας, η τουρκική λίρα εξακολουθεί να υποχωρεί, καταγράφοντας το ένα ιστορικό χαμηλό ρεκόρ μετά το άλλο. Οπως επισημαίνουν αναλυτές της Capital Economics, το τουρκικό νόμισμα συνέχισε και χθες την ελεύθερη πτώση του εντείνοντας, έτσι, την πίεση στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας (CBRT), που καλείται να προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων στη συνεδρίασή της αργότερα αυτόν τον μήνα, αν όχι και νωρίτερα.
Πιθανότητα
Το πολιτικό σκηνικό στη χώρα, ωστόσο, σημαίνει ότι υπάρχει ισχυρή πιθανότητα να μην κάνουν και πάλι αρκετά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για να ηρεμήσουν τις ανησυχίες των επενδυτών. Στην περίπτωση αυτή, θα οδηγήσουν την Τουρκία με μαθηματική ακρίβεια σε νέα νομισματική κρίση ανάλογη εκείνης στην οποία βυθίστηκε το καλοκαίρι του 2018 εν τω μέσω μιας διπλωματικής κρίσης με την Ουάσιγκτον.
Η υποτίμηση της λίρας δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης, επισημαίνει η Capital Economics, και χθες «έσπασε» ενδοσυνεδριακά το φράγμα του 8,5 σε σχέση με το δολάριο. Αυτό συνέβη παράλληλα με την ευρεία ενίσχυση των περισσότερων νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών, τα οποία άρχισαν όμως να υποχωρούν χθες μεσούσης της μεγάλης αστάθειας που προκάλεσε στις αγορές η έκβαση των αμερικανικών εκλογών. Το αποτέλεσμα είναι ότι η λίρα έχει πλέον υποτιμηθεί κατά περίπου 20% έναντι του δολαρίου από τα μέσα Ιουλίου.
Σε πρόσφατο σημείωμά της, η Capital Economics επισήμανε πως, ενώ η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης της λίρας μπορεί να έχει ήδη συμβεί, ο αντίκτυπος των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων παραμένει ένας βασικός κίνδυνος για το νόμισμα της Τουρκίας, και σίγουρα έχει παίξει κάποιο ρόλο στο συνεχιζόμενο sell-off της λίρας τις τελευταίες ημέρες. Αν και ακόμη το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών δεν είναι ξεκάθαρο, μια προεδρία του Μπάιντεν είναι πιθανό να οδηγήσει σε πιο επιθετική μετατόπιση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ προς την Τουρκία. Και η συνεχιζόμενη κλιμάκωση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει αυξήσει τον κίνδυνο η Τουρκία να συγκρουστεί με τη Ρωσία.
Επιπλέον, προσθέτει η Capital Economics, γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Τουρκία χάνουν γρήγορα την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Αυτό συμβαίνει παρά την αρκετά επιθετική νομισματική σύσφιγξη της κεντρικής τράπεζας τους τελευταίους μήνες: το μέσο κόστος χρηματοδότησης έχει αυξηθεί πλέον κατά περισσότερο από 600 μονάδες βάσης από τον Ιούλιο, αφού οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μετατόπισαν την παροχή ρευστότητας στις εμπορικές τράπεζες μέσω διαφόρων χρηματοδοτικών εργαλείων. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα πραγματικά επιτόκια έχουν κινηθεί από το -5,0%, περίπου, στα μέσα του τρέχοντος έτους σε περίπου +1,5% τώρα.
Οι επενδυτές όμως δεν έχουν κοιτάξει ποτέ θετικά τη χρήση του «διαδρόμου» των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα, καθώς θεωρείται συμβολική της πολιτικής πίεσης που δέχεται. Η απόφασή της τον Οκτώβριο να αφήσει το επιτόκιο repo μιας εβδομάδας αμετάβλητο αλλά να αυξήσει το περιθώριο ρευστότητας ενίσχυσε αυτές τις ανησυχίες. Τα πρόσφατα σχόλια του Ερντογάν δεν βοήθησαν σχεδόν καθόλου τη στρατηγική της κεντρικής τράπεζας.
Ολα αυτά, όπως τονίζει η Capital Economics, θυμίζουν έντονα την πορεία προς τη νομισματική κρίση του 2018. Προς το παρόν, η κεντρική τράπεζα πιθανότατα θα συνεχίσει να προχωράει σε σύσφιγξη των νομισματικών συνθηκών μέσω του «διαδρόμου» επιτοκίων. Ωστόσο, το πεδίο εφαρμογής είναι όλο και πιο περιορισμένο – το μέσο κόστος χρηματοδότησης μπορεί να αυξηθεί μόνο 130 μ.β. πριν φτάσει στην κορυφή του διαδρόμου αυτού. Η πίεση αυξάνεται, έτσι, να προχωρήσει σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων.
Στήριξη
Υπάρχουν αναφορές στην αγορά ότι η κεντρική τράπεζα θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε έκτακτη αύξηση των επιτοκίων, πριν από την επόμενη συνεδρίασή της, ωστόσο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα ήταν πιθανώς διστακτικοί να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι. Είναι πιο πιθανό να σηματοδοτηθεί μια αύξηση των επιτοκίων στην επόμενη (προγραμματισμένη) συνεδρίαση. Για να μπορέσει βέβαια να στηρίξει τη λίρα, αυτό θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει αύξηση σε όλα τα επιτόκια πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του επιτοκίου repo μιας εβδομάδας.
Οπως πάντως προειδοποιεί η Capital Economics, η πολιτική πίεση που ασκείται στην κεντρική τράπεζα σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην κάνει αρκετά για να ηρεμήσει τους επενδυτές. Η εμπειρία από το 2018 δείχνει ότι αυτό θα προκαλούσε ακόμη πιο απότομες πτώσεις στη λίρα και μια νέα νομισματική κρίση. Ενα τέτοιο αποτέλεσμα θα αποτελούσε σαφώς μεγάλο πλήγμα για την ανάκαμψη της τουρκικής οικονομίας και, ίσως το πιο ανησυχητικό, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στις τουρκικές τράπεζες.