Με εφάπαξ έκτακτη εισφορά για ένα έτος στα παλαιά έργα ΑΠΕ και εφάπαξ έκτακτο τέλος στους προμηθευτές ενέργειας, επίσης για ένα έτος, αλλά και άμεση και έμμεση επιβάρυνση των καταναλωτών θα κλείσει το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ.
Το πακέτο διαρθρωτικών και οικονομικών μέτρων που ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέτρα τα οποία προέκυψαν έπειτα από διαβούλευση με τους φορείς της αγοράς, περιλαμβάνει την επιβολή πράσινου τέλους στην κατανάλωση πετρελαίου κίνησης που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου, θα εισφέρει ετησίως έσοδα 100 εκατ. ευρώ.
Οι καταναλωτές ρεύματος θα συνδράμουν στο έλλειμμα των ΑΠΕ με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι έμμεσος και συνδέεται με την επιβολή εφάπαξ έκτακτου τέλους χρέωσης προμηθευτή 2 ευρώ τη μεγαβατώρα για το έτος 2021, μέτρο μέσω του οποίου ο ΕΛΑΠΕ θα ενισχυθεί με 110 εκατ. ευρώ. Η χρέωση αυτή ανεβάζει το κόστος παραγωγής ρεύματος για τους προμηθευτές, οι οποίοι μπορούν ανά πάσα στιγμή να το μετακυλήσουν μέσω των τιμολογίων στους καταναλωτές.
Ο δεύτερος τρόπος συνδέεται με τις χρεώσεις υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ) και τις διασυνδέσεις των νησιών. Το πακέτο μέτρων του ΥΠΕΝ προβλέπει μηχανισμό ισόποσης αυξομείωσης μεταξύ ΥΚΩ και του τέλους των ΑΠΕ (ΕΤΜΕΑΡ). Ετσι υπολογίζει ότι, από το 2021, ποσό 50 εκατ. κατ’ έτος που θα προκύψει από τη μείωση των ΥΚΩ θα ενισχύσει το ΕΤΜΕΑΡ, ενώ μετά το 2024, με την ολοκλήρωση της διασύνδεσης της Κρήτης, το ποσό αυτό θα φτάσει τα 200 εκατ. ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι τα οφέλη από τη μείωση των ΥΚΩ δεν θα μεταβιβαστούν στους καταναλωτές, αλλά θα ενισχύσουν τις ΑΠΕ.
Αναλυτικά τα μέτρα που ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ έχουν ως εξής:
1. Αύξηση των εισροών στον ΕΛΑΠΕ μέσω της αύξησης του ποσοστού πώλησης δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων στο 78% (από 65% που είναι σήμερα), που θα ενισχύσει τον Ειδικό Λογαριασμό κατά 65 εκατ. ευρώ από το 2020 και εφεξής.
2. Ενίσχυση κατά 25 εκατ. ευρώ περίπου για το 2020 και κατά αντίστοιχο ποσό για το 2021 μέσω των εκτιμώμενων εσόδων από το ειδικό τέλος έκδοσης βεβαίωσης παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που ήδη καταβάλλεται στη ΡΑΕ υπέρ του ΕΛΑΠΕ.
3. Εφάπαξ έκτακτη εισφορά μόνο για το 2020 για έργα ΑΠΕ που βρίσκονται σε καθεστώς Feed-in Tariff και έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Η εισφορά θα ισούται με το 6% του κύκλου εργασιών τους για το έτος 2020 και η εκτιμώμενη ενίσχυση για τον ΕΛΑΠΕ θα είναι 110 εκατ. ευρώ.
4. Θέσπιση εφάπαξ έκτακτου τέλους χρέωσης προμηθευτών ίσο με 2 ευρώ/μεγαβατώρα για το έτος 2021 ως συμμετοχή και των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας στην εξισορρόπηση του ΕΛΑΠΕ. Από το μέτρο αυτό υπολογίζεται ότι ο ΕΛΑΠΕ θα ενισχυθεί κατά 110 εκατ. ευρώ το επόμενο έτος.
5. Επιβολή πράσινου τέλους στην κατανάλωση πετρελαίου κίνησης ίσου με 0,03 ευρώ/λίτρο για την ενίσχυση πράσινων δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων. Το μέτρο αυτό, που είναι μια μορφή ειδικού φόρου άνθρακα (Special Carbon Tax), ήδη εφαρμόζεται και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. και υπολογίζεται ότι θα ενισχύει μόνιμα τις πράσινες δράσεις κατά 100 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Με υπουργική απόφαση, το ποσό θα κατανέμεται ετησίως ανάλογα με τις ανάγκες.
6. Υιοθέτηση μηχανισμού ισόποσης αυξομείωσης μεταξύ χρέωσης υπηρεσιών κοινής ωφελείας (ΥΚΩ) και ειδικού τέλους μείωσης εκπομπών αερίων ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), που θα επιτευχθεί μέσω της σταδιακής διασύνδεσης των μη διασυνδεδεμένων νησιών με την ηπειρωτική χώρα. Ο ΕΛΑΠΕ θα ενισχυθεί με 50 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2021 και με 200 εκατ. ευρώ κατ’ έτος από το 2024 και μετά.
7. Ενίσχυση του ΕΛΑΠΕ κατά 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε., υπό την προϋπόθεση να ικανοποιηθεί το σχετικό αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης.
8. Επιπροσθέτως, ο ΕΛΑΠΕ ενισχύεται με ποσό της τάξεως των 180 εκατ. ευρώ από την εκκαθάριση των χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ –με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2019– για συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών, μέσης και υψηλής τάσης. Από την αναπροσαρμογή αυτή θα εξαιρεθούν τα ξενοδοχεία.
Απελευθέρωση της αγοράς με πακέτο διαρθρωτικών μέτρων
Με διαρθρωτικές παρεμβάσεις για τη σταδιακή απελευθέρωση και την ορθολογικότερη λειτουργία της αγοράς ΑΠΕ συνοδεύονται τα μέτρα για τον μηδενισμό του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ που ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τα διαρθρωτικού χαρακτήρα μέτρα έχουν ως εξής:
1. Επέκταση των διαγωνιστικών διαδικασιών για έργα ΑΠΕ το αργότερο έως το 2024, με διενέργεια έξι κοινών διαγωνισμών για αιολικά και φωτοβολταϊκά, με ποσόστωση ανά τεχνολογία και δημοπρατούμενη ισχύ 350 MW σε καθέναν από αυτούς (2,1 GW συνολικά).
2. Από την 1η Ιανουαρίου 2021, όλες οι νέες αιτήσεις για «μικρά» φωτοβολταϊκά ισχύος κάτω των 500 kW (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων που δεν θα έχουν πληρότητα έως την 1η Ιανουαρίου του 2021) θα υποχρεούνται να συμμετάσχουν σε ανταγωνιστική διαδικασία για να «κλειδώσουν» τιμή. Προς τον σκοπό αυτό, στο νέο σχήμα των διαγωνιστικών διαδικασιών για την περίοδο 2021-2024, πέραν των έξι διαγωνισμών για τα μεγάλα έργα, προβλέπεται η δυνατότητα διεξαγωγής ειδικών διαγωνισμών με προκαθορισμένη διαθέσιμη ισχύ, μόνο για τη συγκεκριμένη κατηγορία έργων. Ειδικό καθεστώς για την κατηγορία αυτή θα προβλέπεται για τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών.
3. Υποχρέωση των ενεργειακών κοινοτήτων στις οποίες δεν συμμετέχουν τουλάχιστον 60 μέλη και υποβάλλουν αιτήσεις για φωτοβολταϊκά κάτω του 1 MW από την 1η Ιανουαρίου 2021 και μετά, να συμμετάσχουν σε ανταγωνιστική διαδικασία για να «κλειδώσουν» τιμή και να συνάψουν σύμβαση λειτουργικής ενίσχυσης.
4. Οι εκκρεμείς αιτήσεις από ιδιώτες για φωτοβολταϊκά ισχύος κάτω των 500 kW που έχουν καταστεί πλήρεις έως το τέλος του έτους και περιμένουν όρους σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ, λαμβάνουν προθεσμία υπογραφής σύμβασης με το ΔΑΠΕΕΠ έως την 31η Δεκεμβρίου 2021 για να «κλειδώσουν» τιμή εκτός διαγωνισμών. Μετά την 1η Ιανουαρίου 2022, τα έργα που δεν θα έχουν υπογράψει σύμβαση με το ΔΑΠΕΕΠ θα λαμβάνουν τιμή μέσω διαγωνισμού.
5. Στο καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων θα μπαίνουν κατά προτεραιότητα στο εξής επενδυτικές προτάσεις για καινοτόμα έργα ΑΠΕ με ελάχιστο προϋπολογισμό τα 100 εκατ. ευρώ που αφορούν συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, θαλάσσια αιολικά πάρκα, παραγωγή πράσινου υδρογόνου κ.λπ. Αιολικά και φωτοβολταϊκά θα θεωρούνται επιλέξιμα μόνο εάν, πέραν του οικονομικού κριτηρίου, συνδέονται με κοινό σημείο σύνδεσης στο σύστημα, αλλά θα εξαιρείται η προτεραιότητα που λαμβάνουν για δέσμευση ηλεκτρικού χώρου. Εργα συμβατικών τεχνολογιών ΑΠΕ που βρίσκονται ήδη υπό αξιολόγηση από το Enterprise Greece, αλλά δεν έχουν ακόμη χαρακτηριστεί ως στρατηγικές επενδύσεις, εάν ενταχθούν σε καθεστώς fast track θα απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την ένταξή τους στο πρόγραμμα, πλην της προτεραιότητας για δέσμευση ηλεκτρικού χώρου στα δίκτυα.
«Η παρέμβαση που έχουμε επεξεργαστεί για την αγορά των ΑΠΕ συμβάλλει στην επίτευξη δύο στόχων: Πρώτον, αντιμετωπίζει για το ορατό μέλλον τις αυξημένες ανάγκες του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ με έναν συνδυασμό μέτρων τα οποία επιχειρείται να κατανεμηθούν λελογισμένα και χωρίς υπέρμετρες επιβαρύνσεις. Και δεύτερον, θέτει τις βάσεις για τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς των ΑΠΕ», δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης.