H EKT έχει μία ξεκάθαρη εντολή. Ο βασικός στόχος της είναι η σταθερότητα των τιμών, αν και η Συνθήκη του Μάαστριχτ πηγαίνει πιο πέρα. «Χωρίς προκατάληψη ως προς τον στόχο της σταθερότητας των τιμών», η ΕΚΤ υποτίθεται πως «στηρίζει τις γενικές οικονομικές πολιτικές της Ε.Ε.», σύμφωνα με το άρθρο 127 της Συνθήκης. Στην τρέχουσα περίοδο του παρατεταμένα χαμηλού πληθωρισμού, η ΕΚΤ βρίσκεται σε μία θέση, περισσότερο από ποτέ, που της επιτρέπει να ασχοληθεί με το δεύτερο μέρος της εντολής της, χωρίς να διακυβεύσει τον πρώτιστο στόχο της περί τιμών. Τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστος ο κίνδυνος να υπάρξει σταθερή άνοδος του πληθωρισμού πέραν του στόχου της ΕΚΤ, οπότε η τελευταία επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία της στον βαθμό που είναι δυνατόν, ώστε να προωθήσει εντός των ορίων της εντολής της τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους της.
Η αγορά κρατικών ομολόγων συνέδραμε τις κυβερνήσεις ώστε να εφαρμόσουν δημοσιονομική πολιτική επέκτασης, και αυτό δεν είναι μία αδικαιολόγητη παράπλευρη επίπτωση της πολιτικής της τράπεζας. Αντιθέτως, η πρόεδρός της Κριστίν Λαγκάρντ διευκρίνισε με πολύ πιο ξεκάθαρο τρόπο από ό,τι είχε κάνει η ΕΚΤ στο παρελθόν –και σε δύσκολες οικονομικά περιόδους– ότι επιδιώκει να τονωθεί η συνολική ζήτηση, διευκολύνοντας τους ιδιώτες και τον δημόσιο τομέα να αυτοχρηματοδοτούνται. Επιπλέον, η ΕΚΤ ενδιαφέρεται ειλικρινώς για τις δυνητικές μακροπρόθεσμες συνέπειες της νομισματικής πολιτικής της, οι οποίες ενδεχομένως να ανακόψουν τις ευκαιρίες απασχόλησης για νέους, γυναίκες και χαμηλόμισθους στα τμήματα εκείνα του κλάδου υπηρεσιών που κυρίως επλήγησαν από την πανδημία. Αφού πέρασαν χρόνια και ο στόχος του πληθωρισμού δεν έχει εκπληρωθεί, η ΕΚΤ πλέον δεν θα ασχολείται μόνον με την αθροιστική αύξηση του ΑΕΠ και τη συγκράτηση των μέτρων στήριξης, όταν εδραιωθεί η ανάκαμψη. Αντ’ αυτών, θα διασφαλίσει πως η ανάκαμψη έχει προχωρήσει αρκετά, ώστε να ωφελήσει και τις μη προνομιούχες ομάδες, προτού αναδιπλωθεί. Επιπροσθέτως, στο θέμα του περιβάλλοντος, η κλιματική αλλαγή και η πολιτική απάντηση σε αυτήν αποτελούν μείζονες προκλήσεις.
Οι φόροι για τις εκπομπές ρύπων και άλλα συναφή μέτρα για τον περιορισμό τους ίσως αναθερμάνουν τον πληθωρισμό, όπως μπορεί να αποδειχθεί στη Γερμανία στις αρχές του 2021. Οι πιο συχνές φυσικές καταστροφές ενδεχομένως να παρεμποδίζουν την οικονομική δραστηριότητα. Στο ψηφιακό φόρουμ, που προσφάτως διοργάνωσε η ΕΚΤ, η συζήτηση οδήγησε σε παράθεση πολλών λόγων, καθώς τα ζητήματα του κλίματος έχουν σημασία για τη σταθερότητα της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά και για τις προοπτικές του πληθωρισμού. Το πώς ακριβώς θα ενσωματώσει την εκτίμηση τέτοιων κινδύνων στη στρατηγική της η ΕΚΤ θα φανεί. Ισως επηρεάσει τα κριτήρια επιλογής των εγγυήσεων που της δίνουν οι τράπεζες, αλλά και το είδος των τίτλων που θα αγοράζει. Ούτως ή άλλως, η ΕΚΤ θέλει να διευκολύνει τις πράσινες εταιρείες.
* Ο κ. Ηolger Schmieding είναι οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Berenberg.