ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Συντριπτικές περικοπές στις πληρωμές Συνοχής, αλλά και στη χρηματοδότηση της αγροτικής ανάπτυξης (πυλώνας 2 της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής), θα υποστεί ο κοινοτικός προϋπολογισμός για το 2021 αν η Ε.Ε. οδηγηθεί σε καθεστώς των λεγόμενων «προσωρινών δωδεκατημορίων».
Όπως εξηγεί υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αδυναμία συμφωνίας επί του πακέτου για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε. (ΠΔΠ) και το Ταμείο Ανάκαμψης θα οδηγήσει σε περικοπές 25-30 δισ. ευρώ για το 2021, συμπεριλαμβανομένης μειωμένης χρηματοδότησης «κατά 50-70%» από το Ταμείο Συνοχής. Όπως αναφέρει ο συγκεκριμένος αξιωματούχος, οι δύο αυτές κατηγορίες δαπανών (Συνοχή και πυλώνας ΙΙ της ΚΑΠ) μπορούν να περικοπούν (ή να «αναβληθούν») χωρίς η Ένωση να πρέπει να καταβάλλει τόκους για τις καθυστερήσεις.
Η υιοθέτηση της λύσης των «προσωρινών δωδεκατημορίων» θα προκύψει αν δεν αρθεί ως τις 11 Δεκεμβρίου το βέτο της Πολωνίας και της Ουγγαρίας σχετικά με τον μηχανισμό για το κράτος Δικαίου που έχει συμπεριληφθεί στο πακέτο του επταετούς κοινοτικού προϋπολογισμού. Υπό το καθεστώς αυτό, όπως εξηγεί η ίδια κοινοτική πηγή, θα χρηματοδοτούνται μόνο «ένας πολύ περιορισμένος αριθμός προγραμμάτων» των οποίων η νομική βάση από το προηγούμενο ΠΔΠ (2014-20) θα εξακολουθήσει να υφίσταται του χρόνου. Ακόμα κι αυτά θα χρηματοδοτούνται με βάση ό,τι έχει απομείνει από τις δεσμεύσεις πόρων που ίσχυαν για την περίοδο 2014-2020.
Υπό το καθεστώς των «δωδεκατημορίων» δεν μπορεί να υπάρξει από 1.1.2021 καμία χρηματοδότηση για το Erasmus, το EU4Health, το Ταμείο Διαχείρισης Συνόρων, το Horizon Europe (το νέο ερευνητικό πρόγραμμα που διαδέχεται το Horizon 2020) και άλλα προγράμματα που εντάσσονταν στο νέο ΠΔΠ που συμφωνήθηκε μεταξύ των κρατών-μελών τον περασμένο Ιούλιο. Αντιθέτως, είναι δυνατή η χρηματοδότηση νέων δεσμεύσεων για τον πυλώνα Ι της ΚΑΠ (απευθείας επιδοτήσεις σε αγρότες), την κοινή εξωτερική πολιτική και το RescEU. Η δυνατότητα χρηματοδότησης κάποιων εκ των νέων προγραμμάτων προϋποθέτει ότι στους πρώτες μήνες του νέου έτους τα κράτη-μέλη θα καταλήξουν σε συμφωνία έστω για έναν νέο ετήσιο προϋπολογισμό, ακόμα και αν δεν φτάσουν σε συνολικό συμβιβασμό για την επόμενη επταετία.
Τονίζεται, επιπλέον, ότι ακόμα και η πενιχρή χρηματοδότηση των «δωδεκατημορίων» θα υπόκειται στην αιρεσιμότητα του μηχανισμού για το κράτος Δικαίου – ακόμα και για την Πολωνία και την Ουγγαρία. Τέλος, στην περίπτωση αυτή είναι άκυρο το Ταμείο Ανάκαμψης με τους όρους που συμφωνήθηκαν τον Ιούλιο. Όπως αναφέρει η συγκεκριμένη πηγή, θα αναζητηθεί εναλλακτική λύση – ενδεχομένως ως «γέφυρα» – μεταξύ των 25 κρατών-μελών. Η λύση αυτή δεν θα είναι διακυβερνητική (τύπου ESM) αλλά στο πλαίσιο του κοινοτικού Δικαίου, είτε με τη διαδικασία της «ενισχυμένης συνεργασίας» (enhanced cooperation), είτε μέσω εθνικών εγγυήσεων για τη δανειοδότηση της Επιτροπής που θα αντικαταστήσουν την αυξημένη οροφή των Ιδίων Πόρων (για την οποία απαιτείται ομοφωνία).
Το ευμενές σενάριο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, προβλέπει συμφωνία μεταξύ κρατών-μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως τις 7 Δεκεμβρίου για τον προϋπολογισμό του 2021 και ομοφωνία επί του νέου ΠΔΠ και της Απόφασης Ίδιων Πόρων το αργότερο στη Σύνοδο Κορυφής στις 10-11 Δεκεμβρίου. Η συμφωνία αυτή θα πρέπει να επικυρωθεί και από την ολομέλεια του Κοινοβουλίου την ακόλουθη εβδομάδα (14-17 Δεκεμβρίου). «Μένουν λίγες μόνο ημέρες, αλλά γι’ αυτό το αποτέλεσμα εργαζόμαστε», τονίζει.