Μόνο το 20% στην καλύτερη περίπτωση του χριστουγεννιάτικου τζίρου στο λιανεμπόριο εκτιμάται ότι μπορεί να διασωθεί μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου και του περίφημου click away, ενώ την ίδια ώρα καμία εκτίμηση δεν μπορεί να γίνει για το πόσες λιανεμπορικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν μετά τις 7 Ιανουαρίου 2021 –εάν δεν υπάρξει νέα παράταση του lockdown– να λειτουργήσουν ή θα βάλουν οριστικά «λουκέτο». Και αυτό, διότι ακόμη και εάν επιβεβαιωθεί το… αισιόδοξο σενάριο, της διάσωσης του 20% του χριστουγεννιάτικου τζίρου, αυτός θα συγκεντρωθεί κυρίως στις μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες που έχουν ήδη σε λειτουργία ηλεκτρονικά καταστήματα και καλύτερες υποδομές για να υποστηρίζουν το click away. Ενδεικτικό του παραπάνω είναι ότι, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, εκτιμάται ότι μόλις το 10% των εμπορικών επιχειρήσεων έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στις πωλήσεις μέσω του click away. «Για τη συντριπτική πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων –ιδιαίτερα στους μεγάλους κλάδους της ένδυσης και της υπόδησης– οι οποίες δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα, ο εορταστικός τζίρος χάνεται οριστικά και αμετάκλητα. Καμία αναπλήρωση των απωλειών δεν θα επέλθει με τηλεφωνικές παραγγελίες, καθώς κανείς πελάτης δεν πληρώνει αν δεν βλέπει τι αγοράζει», επισήμανε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ).
«Δημιουργείται έτσι μία άνιση αγορά δύο ταχυτήτων, η λειτουργία της οποίας είναι πασιφανές ότι δεν πληροί τους κανόνες του θεμιτού ανταγωνισμού: Από τη μία πλευρά είναι τα χιλιάδες κλειστά, επί δύο συνεχείς μήνες, κυρίως συνοικιακά μικρά και μεσαία εμπορικά καταστήματα, οι ιδιοκτήτες των οποίων αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα επιβίωσης και οι θέσεις εργασίας τους βρίσκονται “στον αέρα”.
Στον αντίποδα βρίσκονται οι λίγοι ισχυροί του εμπορίου, που διευκολύνονται με το click away να εξυπηρετούν τους πελάτες στους οποίους δεν μπορούν να φθάσουν έγκαιρα οι εταιρείες κούριερ, καθώς ακόμη και τα υπερσύγχρονα e-shop που διαθέτουν “έπεσαν”, ακριβώς λόγω του αυξημένου όγκου παραγγελιών που δέχονται», πρόσθεσε ο κ. Γιώργος Καρανίκας. Αξίζει πάντως να σημειωθεί εδώ η περίπτωση του Jumbo, που κάθε άλλο παρά μικρομεσαία εμπορική επιχείρηση είναι. Μετά την αναστολή λειτουργίας του ηλεκτρονικού του καταστήματος λόγω αδυναμίας διεκπεραίωσης των δεκάδων χιλιάδων παραγγελιών, ο όμιλος ανακοίνωσε χθες ότι δεν θα λειτουργήσει ούτε την υπηρεσία click away, διότι, όπως αναφέρει, δεν υπάρχουν οι ανάλογες υποδομές.
«Συστήματα τύπου click away, ραντεβού και ψηφιακές πωλήσεις αποτελούν συμπληρωματικές μεθόδους και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ολοκληρωμένη λειτουργία της αγοράς», εκτίμησε ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Σταύρος Καφούνης, μην παραλείποντας να ασκήσει κριτική στους λοιμωξιολόγους. «Σεβόμαστε αποδεδειγμένα τη γνώμη των ειδικών επιστημόνων για τα θέματα υγείας, όμως δεν μπορούμε να τους αφήσουμε να τοποθετούνται και σε πρακτικά ζητήματα της αγοράς, που γνωρίζουμε καλύτερα και αφορούν χιλιάδες συμπολίτες μας», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Οι προσπάθειες
Σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις αντιδράσεις των εμπορικών επιχειρήσεων, κυρίως των μικρών, το υπουργείο Ανάπτυξης προχωράει στην προσθήκη μιας νέας υπηρεσίας στην εφαρμογή e-Καταναλωτής. Συγκεκριμένα, μέσω της εφαρμογής αυτής θα μπορεί μία επιχείρηση, η οποία εξυπηρετεί τους πελάτες με τηλεφωνικές παραγγελίες, να ενημερώνει για το πότε μπορεί να παραλάβει ο πελάτης την παραγγελία όχι με sms στο κινητό, αλλά δωρεάν, μέσω της εφαρμογής. Αλλη μια πρωτοβουλία, ιδιωτική εν προκειμένω, γίνεται στην προσπάθεια των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων να διασώσουν μέρος των πωλήσεων. Από χθες τα μεσάνυχτα, ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά (ΕΣΠ) υλοποιεί το σχέδιο «Ηλεκτρονικό εμπόριο εντός 24 ωρών». Ειδικότερα, υπό τον συντονισμό και τον σχεδιασμό της Convert Group, οι εμπορικές επιχειρήσεις-μέλη του ΕΣΠ μπορούν να αποκτούν «ψηφιακό ράφι» για τα προϊόντα τους στα marketplaces του Public και του Skroutz, είτε διαθέτουν δικό τους ηλεκτρονικό κατάστημα είτε όχι. Προβλέπεται μηδενική αρχική επένδυση, ενώ η προμήθεια είναι σχετικά χαμηλή.
Σε ισχύ και τα μέτρα στήριξης
Σε ισχύ παραμένουν τα μέτρα προστασίας και ενίσχυσης των επιχειρήσεων για τον μήνα Δεκέμβριο και για τις επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, οι οποίες θα λειτουργήσουν με το σύστημα click away. Ειδικότερα, όλες οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου δικαιούνται για ολόκληρο τον μήνα Δεκέμβριο:
• Να θέσουν όσους από τους εργαζομένους τους επιθυμούν σε προσωρινή αναστολή σύμβασης εργασίας, ανάλογα με τις λειτουργικές ανάγκες τους. Επίσης, έχουν το δικαίωμα να ανακαλέσουν εργαζομένους από το καθεστώς αναστολής – ενέργεια επιτρεπόμενη από το σύστημα «Εργάνη», προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες.
• Μείωση ενοικίου 40%.
• Αναστολή ρυθμισμένων φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
• Δικαίωμα συμμετοχής στην επιστρεπτέα προκαταβολή 5, που θα καταβληθεί τον Ιανουάριο, εφόσον πληρούν τα προβλεπόμενα κριτήρια πτώσης τζίρου.
• Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα «Συν-Εργασία».
Οι γκρίζες ζώνες του νέου συστήματος
Τις λεπτομέρειες της νέας κοινής υπουργικής απόφασης για τη λειτουργία του λιανεμπορίου με τη μορφή του click away αναμένουν με αγωνία οι εμπορικές επιχειρήσεις της χώρας, καθώς ούτε αυτή τη φορά λείπουν οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες». Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί σήμερα, ενώ από αύριο, Κυριακή 13 Δεκεμβρίου, μπορούν τα λιανεμπορικά καταστήματα να παρέχουν τις υπηρεσίες click away.
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης ανακοινώνοντας χθες τα νέα μέτρα ανέφερε ότι mall, κλειστά εμπορικά κέντρα και επιχειρήσεις που συστεγάζονται σε μεγάλα κτίρια και που δεν έχουν ξεχωριστή είσοδο στον δημόσιο δρόμο, δεν θα επιτρέπεται να παρέχουν την υπηρεσία click away. Ωστόσο, αρμόδιος παράγοντας με τον οποίο μίλησε η «Κ», επισήμανε ότι ακόμη και εάν σε ένα mall υπάρχει εξωτερικός χώρος που μπορεί να διαμορφωθεί κατάλληλα, τότε ακόμη και εκεί επιτρέπεται να παρασχεθεί η υπηρεσία click away. Βεβαίως, αυτό μπορεί να γίνει μάλλον μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, διότι ο ίδιος παράγοντας τόνισε ότι στην ουρά αναμονής στον εξωτερικό χώρο επιτρέπεται να βρίσκονται μόνο 9 άτομα για όλες τις επιχειρήσεις. Επίσης, θεωρητικά μπορεί να λειτουργήσουν και εμπορικά κέντρα που στεγάζουν shops-in-shop και έχουν κεντρική έξοδο σε δρόμο, όπως είναι για παράδειγμα τα Αττικά Πολυκαταστήματα στο Σύνταγμα. Ωστόσο αδιευκρίνιστο παραμένει τι γίνεται στην περίπτωση που οι διαφορετικές επιχειρήσεις που συστεγάζονται χρησιμοποιεί η κάθε μία το δικό της POS. Σημειώνεται, πάντως, ότι οι επιχειρήσεις που βρίσκονται στο εκπτωτικό χωριό στα Σπάτα, καθώς και στο ανοιχτό εμπορικό κέντρο στην ίδια περιοχή θα μπορούν, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, να παρέχουν την υπηρεσία click away.
Προβληματισμός, επίσης, διατυπώνεται από τις εμπορικές επιχειρήσεις για το τι γίνεται εάν ο πελάτης θέλει να ανοίξει την παραγγελία που πηγαίνει να παραλάβει και να την επιστρέψει εκείνη τη στιγμή, εάν αυτή δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που θέλει. Επίσης, από τις δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης προκύπτει ότι η δυνατότητα πληρωμής τη στιγμή της παραλαβής της παραγγελίας με τη χρήση POS παρέχεται μόνο στις περιπτώσεις που η παραγγελία έχει γίνει τηλεφωνικά και όχι μέσω eshop. Υπάρχουν, ωστόσο, εμπορικές επιχειρήσεις που διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα και επιθυμούν να παρέχουν περισσότερες επιλογές πληρωμών στους πελάτες τους.
Αυτό, τέλος, που επισημαίνουν οι εμπορικές επιχειρήσεις είναι ότι δεν έχουν δικαιοδοσία για τις ουρές που σχηματίζονται εκτός των καταστημάτων τους και επομένως δεν μπορεί να θεωρηθούν υπεύθυνες εάν δεν τηρείται ο κανόνας των 9 ατόμων και οι αποστάσεις μεταξύ τους. Μεγάλο ερώτημα, βεβαίως, είναι τι θα γίνει με αγορές, όπου τα εμπορικά καταστήματα είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο και δεν υπάρχει καν μεγάλο πεζοδρόμιο (π.χ. σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους του Χαλανδρίου).