Μπορεί η πανδημία να ανέκοψε το τουριστικό ρεύμα προς την ηλιόλουστη Ελλάδα, όχι όμως και το επενδυτικό ρεύμα που βλέπει στην ηλιοφάνεια της χώρας μια νέα πηγή «του πετρελαίου του 21ου αιώνα», όπως εύστοχα έχουν χαρακτηριστεί οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το ενδιαφέρον που έχει εκφραστεί στη ΡΑΕ για νέα έργα ΑΠΕ έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Από την 1η Δεκεμβρίου, που άνοιξε ο νέος κύκλος για την υποβολή αιτήσεων στη ΡΑΕ και μέχρι την Παρασκευή 18 του μήνα, είχαν κατατεθεί 1.500 αιτήσεις για ισχύ 15 GW, η οποία, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αρμοδίων αρχών, αναμένεται να φτάσει τα 20 GW μέχρι το κλείσιμο, που έχει οριστεί για τις 21 του μηνός, δηλαδή αύριο Δευτέρα.
Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι τα νέα έργα σε ποσοστό πάνω από 80% αφορούν φωτοβολταϊκά, τα οποία στην πλειονότητά τους αντιπροσωπεύουν πρότζεκτ από ξένες εταιρείες του κλάδου και funds από κάθε γωνιά του πλανήτη. Εάν σε αυτά τα έργα προστεθούν και τα περίπου 23 GW από φωτοβολταϊκά που έλαβαν αδειοδότηση από τη ΡΑΕ τον περασμένο μήνα, η συνολική νέα ισχύς από φωτοβολταϊκά ξεπερνάει τα 35 GW. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος, μιλάμε για ενέργεια που καλύπτει πάνω από 1,5 φορά τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Για την εγκατάσταση αυτών των νέων έργων απαιτείται έκταση 350.000 στρεμμάτων, όση περίπου είναι η έκταση της Καρπάθου ή της Λευκάδας, και, σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις, γύρω στα 20 δισ. ευρώ. Βεβαίως, οι αρμόδιες αρχές αλλά και οι ίδιοι οι επενδυτές γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να υλοποιηθούν όλα αυτά τα έργα. Στατιστικά, διεθνώς, ένα 10%-20% των έργων σε αυτό το στάδιο υλοποιείται, ποσοστό που στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα είναι πολύ μικρότερο, κυρίως λόγω του μεγέθους της αγοράς.
Αποθήκευση
Δύο είναι οι παράγοντες που θα κρίνουν την πορεία υλοποίησης των νέων αυτών επενδύσεων, τονίζουν στην «Κ» εκπρόσωποι μεγάλων εταιρειών του κλάδου. Ο πρώτος αφορά την αποθήκευση ενέργειας (αντλησοταμίευση και μπαταρίες) και ο δεύτερος τα δίκτυα. Σήμερα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ φτάνει τα 10,5 GW. Eάν προστεθούν 1.000 MW ΑΠΕ ακόμη στο σύστημα, χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα ευστάθειας, τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών και μέλος του Δ.Σ. της ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες, Σωτήρης Καπέλλος.
Τον κομβικό ρόλο της αποθήκευσης στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και στην ομαλή λειτουργία της αγοράς επεσήμανε με δηλώσεις του και ο επικεφαλής της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Γιώργος Περιστέρης, στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης μετόχων της εταιρείας την περασμένη Τετάρτη. Εμφατικά και ο ίδιος και άλλοι παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν την άμεση ανάγκη θεσμικού πλαισίου για να προχωρήσουν επενδύσεις ΑΠΕ στον τομέα της αποθήκευσης.
Τα δίκτυα είναι καθοριστικός παράγων για την υλοποίηση των επενδύσεων στις ΑΠΕ γι’ αυτό και υπάρχει ένας μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ των επενδυτών για το ποιος θα προλάβει να κλείσει θέσεις κοντά σε δίκτυο υψηλής τάσης, που σε πολλές περιπτώσεις καταλήγει σε υπερκαλύψεις. «Είναι το δίκτυο και η διαθεσιμότητά του που θα διαμορφώσουν τις επενδύσεις των 2-3 επόμενων ετών. Η εγγύτητα της επένδυσης με το δίκτυο έχει μεγάλη σημασία γιατί εμπεριέχει ένα πολύ υψηλό κόστος αν απαιτούνται πολλά χιλιόμετρα υπόγειας γραμμής», τονίζει ο εκπρόσωπος της Voltalia Greece, θυγατρικής του γαλλικού ομίλου Voltalia, Γρηγόρης Μαρινάκης, σημειώνοντας ότι το κόστος αυτό φτάνει ενίοτε και 120.000-130.000 ευρώ το χιλιόμετρο.
Τα δίκτυα θα διευρύνουν επίσης την αγορά δίνοντας τη δυνατότητα εξαγωγής της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ. Από πλευράς αρμοδίων αρχών, αλλά και των επενδυτών, θεωρείται βέβαιη η κατασκευή έργων 2,1 GW τα επόμενα τέσσερα χρόνια, που θα προχωρήσουν μέσω δημοπρασιών και θα διασφαλίσουν εγγυημένη τιμή και μάλιστα σε πολύ χαμηλές τιμές, αφού το υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον προεξοφλεί έντονο ανταγωνισμό. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δημοπρασίες που διεξήχθησαν τα τρία τελευταία χρόνια μείωσαν τις εγγυημένες τιμές κατά 20%.
Πέραν των 2,1 GW, οποιοδήποτε έργο θα πρέπει να αξιολογήσει τη βιωσιμότητά του βάσει του ανταγωνισμού της αγοράς και των δυνατοτήτων υπογραφής διμερών συμβολαίων με μεγάλους καταναλωτές ή εταιρείες προμήθειας. Σε αυτή την κατηγορία, πλεονέκτημα θα έχουν καθετοποιημένοι όμιλοι, όσοι δηλαδή έχουν επενδύσει στην παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας και θα μπορούν να συνάπτουν ενδοομιλικά διμερή συμβόλαια, καθώς οι μεγάλοι καταναλωτές (ενεργοβόρες βιομηχανίες) στην Ελλάδα είναι μετρημένοι στα δάχτυλα.
Συμβόλαια
Καθετοποιημένοι όμιλοι, όπως τα ΕΛΠΕ, η Mytilineos, η TΕΡΝΑ Ενεργειακή, και φυσικά η ΔΕΗ, επεξεργάζονται ήδη σχέδια υπογραφής διμερών συμβολαίων, ενώ κάποιες ξένες εταιρείες επιδιώκουν να συνδέσουν τη δραστηριότητά τους στην παραγωγή των ΑΠΕ και με είσοδο στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού, διασφαλίζοντας έτσι μακροπρόθεσμα μεγαλύτερα οφέλη. Ξένοι και εγχώριοι επενδυτές, τέλος, αξιολογούν τις συνέργειες ως μονόδρομο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα, γι’ αυτό και «όλοι συζητούν με όλους», με τις πρώτες μεγάλες συμφωνίες να αναμένονται τους πρώτους μήνες του 2021.
Ποιοι όμιλοι υλοποιούν επενδυτικά σχέδια
Δυναμική παρουσία στον νέο κύκλο αιτήσεων της ΡΑΕ εμφανίζει η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία μάλιστα κατέθεσε, σύμφωνα με πληροφορίες, αιτήσεις και για πλωτά φωτοβολταϊκά, ανοίγοντας πρώτη τη συγκεκριμένη κατηγορία έργων στην ελληνική αγορά. Πρόκειται για έργα που θα εγκαταστήσει σε λίμνες ορυχείων και σε λίμνες που έχουν δημιουργηθεί από αρδευτικά έργα, συνολικής ισχύος 50 MW. Η θυγατρική της ΔΕΗ κατέθεσε και αιτήσεις έκδοσης βεβαίωσης αδειών για φωτοβολταϊκά πάρκα συνολικής ισχύος 600 MW. H εταιρεία έχει ήδη λάβει βεβαιώσεις για 1,9 GW φωτοβολταϊκών, ενώ βρίσκεται στο τελικό στάδιο της υπογραφής συμφωνίας με τη γερμανική RWE για την από κοινού κατασκευή 2 GW. Στα πλάνα της ΔΕΗ Ανανεώσιμες είναι και τα έργα αποθήκευσης αλλά και η ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Αναμένοντας το θεσμικό πλαίσιο για τα υπεράκτια αιολικά, η επιχείρηση βρίσκεται σε συζητήσεις με ξένες εταιρείες για την από κοινού δραστηριοποίηση. Δυναμική επέκταση επιδιώκει και η γαλλική Voltalia μέσω της θυγατρικής της στην Ελλάδα, η οποία μέχρι τις 14 του μηνός είχε καταθέσει στη ΡΑΕ αιτήσεις για έργα συνολικής ισχύος 2,2 GW και ανεμένετο να καταθέσει μέχρι σήμερα αιτήσεις για άλλα 2,2 GW. Tα έργα προβλέπεται να υλοποιηθούν στις περιοχές Θράκης, Ηπείρου, Αγρινίου και Δομοκού. Η γαλλική εταιρεία, με δραστηριότητα σε 20 χώρες και κεφαλαιοποίηση γύρω στο 1,43 δισ. ευρώ, έχει υποβάλει αιτήσεις και για τον χαρακτηρισμό δύο έργων της, ένα στην ηπειρωτική Ελλάδα προυπολογισμού 1,6 δισ. ευρώ και ένα στην Κρήτη προϋπολογισμού 303 εκατ. ευρώ, ως στρατηγικών επενδύσεων. Η ανάπτυξη των έργων θα γίνει σε συνεργασία με εταίρο, όπως αποκαλύπτει στην «Κ» ο εκπρόσωπός της στην Ελλάδα κ. Γρηγόρης Μαρινάκης. Η σχετική συμφωνία μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, πιθανότατα να κλείσει μέσα στον Ιανουάριο. Δυναμική επάνοδο στην ελληνική αγορά σχεδιάζει και η γερμανική BayWa, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, κατέθεσε αιτήσεις για έναν μεγάλο αριθμό έργων στη ΡΑΕ. Ο όμιλος BayWa διαχειρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο πάνω από 3,5 GW. Aπό ελληνικής πλευράς αιτήσεις, για ένα αιολικό έργο στη Θράκη ισχύος 140 MW και ένα φωτοβολταϊκό στη Θεσσαλία, κατέθεσαν τα ΕΛΠΕ. Συμμετοχή σε αυτό τον κύκλο αιτήσεων είχαν και οι ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Mytilineos και Motor Oil.