Πιο περιορισμένοι οικονομικά, χωρίς περιουσιακά στοιχεία στα οποία να μπορούν να βασιστούν, εξαρτημένοι οικονομικά από την εργασία τους και εν ολίγοις σαφώς πιο ευάλωτοι στις σοβαρές οικονομικές κρίσεις, οι νέοι χρήζουν πολύ περισσότερο προστασίας από τις κυβερνήσεις των χωρών τους.
Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει σχετική έκθεση της ΕΚΤ, που καλεί τις κυβερνήσεις να δανειστούν όσα χρειάζονται για να περιφρουρήσουν τις θέσεις εργασίας των νέων.
Η εν λόγω έκθεση διαπιστώνει πως οι ηλικιακές ομάδες επηρεάζονται με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό βαθμό από τις οικονομικές κρίσεις.
Τα νοικοκυριά των νεότερων ανθρώπων εξαρτώνται σε μεγαλύτερο βαθμό για το εισόδημά τους από την εργασία τους και αυτή τους παρέχει τη δυνατότητα να δανειστούν. Οπως τονίζει η ΕΚΤ οι νέοι άνθρωποι έχουν ένα ανθρώπινο κεφάλαιο, «έναν ανθρώπινο πλούτο» όπως χαρακτηρίζει τα αναμενόμενο έσοδα από τη μελλοντική εργασία τους, βάσει των οποίων μπορούν και να δανειστούν.
Περιουσιακά στοιχεία
Οι μεγαλύτερες ηλικίες, αντιθέτως, συνήθως έχουν συγκεντρώσει κάποια περιουσιακά στοιχεία στα οποία και βασίζονται. Οπως επισημαίνουν οι συντάκτες της σχετικής έκθεσης, στη διάρκεια περιόδων ύφεσης ή επιβράδυνσης, συνήθως υποχωρούν τα χρηματιστήρια και μαζί τους η αξία περιουσιακών στοιχείων που έχουν συγκεντρώσει οι μεγαλύτερες γενιές.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ αυτός είναι συνήθως ο δίαυλος μέσω του οποίου επηρεάζονται οι μεγαλύτερες σε ηλικία κατηγορίες του πληθυσμού από μια επιβράδυνση ή μια οικονομική κρίση.
Την ίδια στιγμή, όμως, μια ύφεση προκαλεί έξαρση της ανεργίας μετά μαζικές απολύσεις. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ μεγαλύτερο το πλήγμα που υφίστανται οι νεότεροι όταν απολυθούν και μείνουν άνεργοι. Αυτό σημαίνει πως μειώνεται η πιθανότητα να έχουν αποδόσεις στο μέλλον.
Οπως τονίζει η έκθεση, όταν ένας νέος άνθρωπος απολυθεί, υπονομεύονται οι προοπτικές του για το μέλλον.
Οσο χρονικό διάστημα μένει άνεργος, χάνει τη δυνατότητα να αυξήσει την εμπειρία του και να γίνει πιο παραγωγικός. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι χάνει τη δυνατότητα να αποκτήσει καλύτερη εργασία με καλύτερες αποδοχές στο χρονικό διάστημα που επρόκειτο να το επιτύχει αν δεν είχε απολυθεί.
Το χειρότερο όλων, όμως, είναι πως αν απολυθεί στη διάρκεια μιας περιόδου ύφεσης, το πλήγμα πολλαπλασιάζεται, καθώς σε εποχές ύφεσης συνήθως είναι μεγαλύτερο το χρονικό διάστημα που μένει κανείς άνεργος.
Παράλληλα, όμως, υπάρχει και ένας άλλος δίαυλος μέσα από τον οποίο επηρεάζει την ευημερία των νέων ανθρώπων μια ύφεση. Οπως επισημαίνει ο Αλεσάντρο Φεράρι, ερευνητής επί του θέματος στην Τράπεζα της Ιταλίας, οι νέοι όχι μόνον μένουν χωρίς εισόδημα όταν ακριβώς το χρειάζονται περισσότερο, αλλά η κακή αυτή εμπειρία τους καθιστά πιο συντηρητικούς.
Εν ολίγοις αναπτύσσουν σε βάθος χρόνου μια τάση να αποφεύγουν την ανάληψη κινδύνου ελαχιστοποιώντας, έτσι, τις πιθανότητές τους να αντλήσουν κέρδη από πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις.
Με τις συστάσεις για εκτεταμένο δανεισμό, η ΕΚΤ ουσιαστικά συμβουλεύει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να πουν ένα δικό τους «ό,τι κι αν χρειαστεί» για να σωθούν οι θέσεις εργασίας των νέων.
Οι συμβουλές της έρχονται σε μια στιγμή κατά την οποία οι κυβερνήσεις προβληματίζονται ως προς το ποιος είναι ο ενδεδειγμένος και ο καλύτερος τρόπος για να καλύψουν το κόστος των μέτρων που αναγκάστηκαν να επιστρατεύσουν για να αντιμετωπίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας.
Οι περισσότερες κατέφυγαν στη δημοσιονομική πολιτική και προχώρησαν σε εκτεταμένο δανεισμό για να προστατεύσουν θέσεις εργασίας.
Στον πολιτικό κόσμο, όμως, επικρατεί διχογνωμία ως προς το πόσο πρέπει να διαρκέσουν τα μέτρα στήριξης και κατά πόσον πρέπει να αυξηθούν οι φόροι για να χρηματοδοτηθεί ο άνευ προηγουμένου δανεισμός που απαιτήθηκε.
Οι πλέον ευάλωτες ομάδες
Την ανησυχία του ΔΝΤ για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στους νέους και στις γυναίκες αλλά και γενικότερα στις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού εξέφρασε προ ημερών και η επικεφαλής του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα. Συνέστησε, έτσι, στις κυβερνήσεις να επενδύσουν περισσότερο στους νέους και τις γυναίκες και στα προγράμματα κατάρτισης που δίνουν ώθηση στην παραγωγικότητα. Μίλησε για «πολιτικές για τους ανθρώπους» στις οποίες πρέπει να δώσουν έμφαση οι κυβερνήσεις και τόνισε την ανάγκη να στηριχθούν ειδικότερα οι γυναίκες, που έχουν πληγεί δυσανάλογα από την κρίση. Οπως υπογράμμισε η κ. Γκεοργκίεβα, οι γυναίκες απασχολούνται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε επαγγέλματα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εν τω μέσω της πανδημίας γι’ αυτό και έχουν πληγεί περισσότερο. Παράλληλα η κ. Γκεοργκίεβα επισήμανε ότι συχνά οι γυναίκες απασχολούνται στη «μαύρη» οικονομία γι’ αυτό και δεν επωφελούνται από τα κυβερνητικά προγράμματα στήριξης των εργαζομένων. Κάλεσε στη συνέχεια τις κυβερνήσεις να ενσωματώσουν στους προϋπολογισμούς τους αυξημένη μέριμνα για τα παιδιά προκειμένου να διευκολύνουν την ένταξη ή και την παραμονή των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ έθεσε, άλλωστε, το θέμα της ίσης αμοιβής για ίση εργασία ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες και κάλεσε τις κυβερνήσεις να αναθέσουν στα υπουργεία Οικονομικών την ευθύνη για τέτοια «ζωτικά» ζητήματα όπως τα χαρακτήρισε. Επικαλέστηκε, άλλωστε, έρευνες που καταδεικνύουν πως η εξίσωση των γυναικών σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, τις επαγγελματικές ευκαιρίες και την ισότητα αμοιβών μπορεί να αποτελέσει τον παράγοντα που θα αλλάξει την παγκόσμια οικονομία και θα της δώσει νέα ώθηση.