Ικανοποιητικά αντανακλαστικά και προσαρμοστικότητα επέδειξαν οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην προσπάθειά τους να μετριάσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία, στηριζόμενες κυρίως στην αποτελεσματικότητα της αντίδρασης του τρίπτυχου επιχειρήσεις – κράτος – τράπεζες. Αυτό επισημαίνει η μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, η οποία διαπιστώνει σημαντική μείωση των πωλήσεων για το 65% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με μέση ετήσια πτώση της τάξης του 18%.
Η έρευνα που πραγματοποιείται από τη Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας, βασίζεται σε δείγμα 1.000 επιχειρήσεων και αποτύπωσε την ύπαρξη τριών κατηγοριών επιχειρήσεων:
Το 45% των ΜμΕ αναγνωρίζει σχετικά χαμηλή επίδραση έχοντας εξέλθει υγιώς από το πρώτο lockdown.
Το 40% αντέδρασε αποτελεσματικά (ή/και ενισχύθηκε) μετριάζοντας την αρχικά υψηλή πίεση.
Το λοιπό 15% του τομέα παραμένει σε πολύ δυσχερή κατάσταση.
Οσον αφορά το πλήγμα στη ζήτηση, τα στοιχεία συνηγορούν ότι ήταν εξαιρετικά ισχυρό, καθώς: (i) o δείκτης εμπιστοσύνης των ελληνικών ΜμΕ έπεσε σε σημαντικά αρνητικό επίπεδο (-28 μονάδες έναντι -8 μονάδων το πρώτο εξάμηνο του 2020), πλησιάζοντας τα χαμηλά επίπεδα του 2012, (ii) το 65% του τομέα αναμένει σημαντική μείωση πωλήσεων το 2020 (με μέση ετήσια πτώση της τάξης του 18%), (iii) το 50% των εξαγωγικών ΜμΕ συνάντησε δυσκολία στις εξαγωγές, και (iv) το 33% των ΜμΕ έχει προχωρήσει σε «πάγωμα» επενδυτικών σχεδίων. Ενώ η κατάρρευση της ζήτησης έχει εύλογα απομακρύνει πολλές επιχειρήσεις από αναπτυξιακούς στόχους, τα έντονα προβλήματα ρευστότητας περιορίζονται στο 15% των επιχειρήσεων (έναντι 30% κατά την πρόσφατη τριετία χαμηλής ζήτησης του 2012-2015).
Η πρώτη παράμετρος που εξηγεί την παραπάνω αξιοσημείωτη αντοχή είναι τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων που άμεσα υιοθετήθηκαν από το κράτος και τις τράπεζες, και τα οποία κατάφεραν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά για τα 2/3 του τομέα των ΜμΕ (με το υπόλοιπο 1/3 είτε να μην τα είχε ανάγκη είτε να τα έκρινε ανεπαρκή). Οσον αφορά τη χρησιμότητα των επιμέρους μορφών στήριξης:
Το 37% των ΜμΕ χαρακτηρίζει προτιμητέα την κρατική οικονομική ενίσχυση (π.χ. επιστρεπτέα προκαταβολή).
Το 34% του τομέα ξεχωρίζει την επιδότηση αναστολής εργασίας (μέσω της οποίας έγινε κυρίως η προσαρμογή στην αγορά εργασίας περιορίζοντας έτσι μισθολογικές μειώσεις και απολύσεις).
Το υπόλοιπο 29% δήλωσε ως πιο ενισχυτική παρέμβαση τις δανειακές ενισχύσεις (είτε με τη μορφή νέων κεφαλαίων είτε με τη μορφή ελάφρυνσης σε υπάρχουσες δανειακές υποχρεώσεις).
Παράλληλα με τα γρήγορα αντανακλαστικά κράτους και τραπεζών, αντίστοιχα ταχεία και αποτελεσματική ήταν, σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, η αντίδραση των ίδιων των επιχειρήσεων, οι οποίες προχώρησαν σε μία σειρά από ενέργειες προκειμένου να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και να βελτιώσουν την αντοχή τους. Τα 2/3 έχουν ήδη προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές και ψηφιακές αναβαθμίσεις, ενώ ένα επιπλέον ποσοστό της τάξης του 10% του τομέα σχεδιάζει σχετικές ενέργειες για το αμέσως επόμενο διάστημα. Εστιάζοντας στην ψηφιακή αναβάθμιση, σημειώνουμε ότι:
Το 41% των ΜμΕ προχώρησε σε εφαρμογή τηλεργασίας (με το 17% να έχει προβεί σε επένδυση σχετικών υποδομών κατά το τελευταίο εξάμηνο).
Το 22% των ΜμΕ έκανε χρήση ηλεκτρονικού εμπορίου, και ένα 11% είναι σε διαδικασία προετοιμασίας των σχετικών υποδομών.