Πάνω από ένα εκατομμύριο συνταξιούχοι θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερο φόρο με το εκκαθαριστικό του 2021 λόγω της είσπραξης των αναδρομικών συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ. Αυτοί θα είναι και οι μόνοι που θα βάλουν από το νέο έτος πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν φόρο εισοδήματος.
Για τους δημοσίους υπαλλήλους, το εκκαθαριστικό θα είναι, τουλάχιστον στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, μια από τα ίδια. Ολοι οι υπόλοιποι φορολογούμενοι, είτε θα έχουν μεγάλες επιστροφές φόρου είτε θα δουν σημαντική μείωση στο ποσό που θα βεβαιώσει η εφορία.
Οι αναστολές
Οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα θα δηλώσουν πολύ λιγότερα λόγω των αναστολών που έγιναν στις συμβάσεις τους. Οι αναστολές θα μειώνουν το φορολογητέο εισόδημα αλλά και οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού δεν θα το αυξάνουν επειδή τα ποσά των 534 ευρώ ή των 800 ευρώ που έχουν δοθεί κατά τη διάρκεια του 2020, εκτός από ακατάσχετα, ήταν και αφορολόγητα.
Δύο οι λόγοι μείωσης του φόρου και για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που δηλώνουν εισοδήματα από ενοίκια: πρώτον γλιτώνουν την εισφορά αλληλεγγύης και δεύτερον δηλώνουν λιγότερο εισόδημα εξαιτίας του υποχρεωτικού «κουρέματος» που εφαρμόστηκε από τον Μάρτιο και μετά.
Οσο για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιτηδευματίες, αναμένεται ραγδαία μείωση στον αριθμό των χρεωστικών εκκαθαριστικών. Πρώτον, διότι θα αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των επαγγελματιών που θα δηλώσουν ζημίες λόγω των πολύμηνων lockdowns. Δεύτερον, διότι ενεργοποιείται για πρώτη φορά η καινούργια ευνοϊκή κλίμακα με τον συντελεστή του 9% για τα πρώτα 10.000 ευρώ του εισοδήματος (κλιμάκιο που πρακτικά θα καλύψει φέτος πάνω από το 80% των επαγγελματιών).
Και τρίτον, διότι καταργείται και για τους όποιους επαγγελματίες εμφανίσουν κέρδη μέσα στη χρήση του 2020 άνω των 12.000 ευρώ, η εισφορά αλληλεγγύης.
Με το κλείσιμο του οικονομικού έτους, σχηματοποιείται σε μεγάλο βαθμό και η εικόνα όσον αφορά στο τι θα δείξει το εκκαθαριστικό της εφορίας την επόμενη χρονιά.
Από τώρα, στο οικονομικό επιτελείο περιμένουν:
1. Μείωση στο συνολικό ύψος του φόρου που θα βεβαιωθεί (φέτος βεβαιώθηκαν 3,23 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση των εισφορών).
2. Μείωση στον αριθμό των χρεωστικών εκκαθαριστικών τα οποία φέτος ανήλθαν στα 3,25 εκατ.
3. Αύξηση στον αριθμό των πιστωτικών εκκαθαριστικών που θα αποσταλούν κυρίως σε αυτοαπασχολουμένους και δευτερευόντως σε μισθωτούς.
4. Μείωση στο συνολικό ύψος των δηλωθέντων εισοδημάτων των φυσικών προσώπων. Το 2020, δηλώθηκαν για τη χρήση του 2019 εισοδήματα της τάξεως των 74-75 δισ. ευρώ, ενώ το στοίχημα της επόμενης χρονιάς έχει να κάνει με το κατά πόσον τα συνολικά δηλωθέντα εισοδήματα του 2020 θα μπορέσουν να κρατηθούν κοντά στην περιοχή των 70 δισ. ευρώ.
Δηλωμένα εισοδήματα
Σύμφωνα με αρμόδιο κυβερνητικό στέλεχος, παρά την αίσθηση που δημιουργείται ότι θα υπάρξει κατάρρευση των δηλωμένων εισοδημάτων, αυτή δεν αναμένεται να αποτυπωθεί στα τελικά νούμερα. Η πλειονότητα των εισοδημάτων στην Ελλάδα (πάνω από το 50% του συνολικού ποσού) προέρχεται από τις αποδοχές των συνταξιούχων – οι οποίες φέτος θα εμφανιστούν αυξημένες κατά περίπου 2 δισ. ευρώ λόγω της απονομής νέων συντάξεων αλλά (κυρίως) λόγω των αναδρομικών που θα εμφανιστούν κανονικά ως φορολογητέο εισόδημα.
Στο ύψος τους θα παραμείνουν και οι δηλωθείσες αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων, χωρίς να αποκλείεται και μια μικρή αύξηση λόγω προσλήψεων. Στον ιδιωτικό τομέα, ναι μεν έχει επέλθει «καταστροφή» σε ορισμένους κλάδους με πολύμηνη αναστολή συμβάσεων εργασίας αλλά από την άλλη, κλάδοι ολόκληροι και μάλιστα εντάσεως εργασίας όπως είναι τα σούπερ μάρκετ, οι βιομηχανίες τροφίμων κ.λπ., δεν έχουν «κλείσει» καθόλου κατά τη διάρκεια της επεισοδιακής χρονιάς. Οσον αφορά το εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων και των ελεύθερων επαγγελματιών, ναι μεν αναμένεται καθίζηση ωστόσο το δηλωθέν ποσό που εμφανίζουν είναι ούτως ή άλλως πολύ μικρό και δεν ξεπερνάει τα 3-4 δισ. ευρώ ετησίως.
Ο μισθωτός του ιδιωτικού που μπήκε μέσα στο 2020 σε καθεστώς αναστολής, έχει καταβάλει μέσω της παρακράτησης φόρου το ποσό που αναλογεί σε ετήσιο εισόδημα… άνευ αναστολής. Οταν όμως έρθει η ώρα της τελικής εκκαθάρισης του φόρου εισοδήματος, θα φανεί ότι έχει παρακρατηθεί πολύ περισσότερος φόρος από αυτόν που αναλογεί. Ετσι, όλοι οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα που μπήκαν σε καθεστώς αναστολής με μοναδική πηγή εισοδήματος τον μισθό τους, θα έχουν επιστροφή φόρου.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα της αναστολής, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η επιστροφή φόρου που θα προκύψει. Η πραγματική απώλεια εισοδήματος των μισθωτών σε αναστολή δεν θα είναι αυτή που θα φανεί στη φορολογική τους δήλωση. Και αυτό διότι ένα μέρος του χαμένου εισοδήματος έχει αναπληρωθεί από την αποζημίωση ειδικού σκοπού, η οποία όμως δεν θεωρείται φορολογητέο εισόδημα.
Η αποζημίωση ειδικού σκοπού, το πιθανότερο είναι ότι θα εμφανιστεί στη δήλωση ως εισόδημα που απαλλάσσεται του φόρου ή φορολογείται με ειδικό τρόπο και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για την καταπολέμηση των τεκμηρίων.
Ο ελεύθερος επαγγελματίας και αυτοαπασχολούμενος θα είναι ο μεγάλος… τυχερός της εκκαθάρισης του 2021. Ακόμη και στην περίπτωση που δεν θα εμφανίσει καμία μείωση εισοδήματος, ο φόρος θα είναι αισθητά μικρότερος. Ελεύθερος επαγγελματίας με ετήσιες αποδοχές 20.000 ευρώ, θα πληρώσει φόρο 3.100 ευρώ από 4.400 ευρώ που ήταν ο φόρος που αναλογούσε φέτος στο ίδιο εισόδημα του 2019. Η εισφορά αλληλεγγύης συνολικού ύψους 176 ευρώ θα μηδενιστεί, οπότε στο εισόδημα των 20.000 ευρώ ο συνολικός φόρος θα είναι μειωμένος κατά 1.476 ευρώ συνολικά. Επειδή οι περισσότεροι επαγγελματίες έχουν υποστεί και μείωση εισοδήματος λόγω των lockdowns, το πιθανότερο είναι ότι θα λάβουν μαζικά επιστροφές φόρου ειδικά αν εμπίπτουν στις κατηγορίες των επαγγελματιών που πληρώνουν προκαταβολές φόρου 20% επί των εσόδων τους.
Τα ενοίκια
Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που εμφανίζουν εισόδημα αποκλειστικά από ενοίκια, είναι λίγοι. Οι περισσότεροι δηλώνουν τα ενοίκια ως συμπληρωματικό εισόδημα. Και γι’ αυτούς όμως θα υπάρξει μειωμένη επιβάρυνση το 2021. Πρώτον, διότι τα ενοίκια θα απαλλαγούν από την εισφορά αλληλεγγύης παρά το γεγονός ότι αποκτήθηκαν μέσα στο 2020. Και δεύτερον, διότι ό,τι έχει «κουρευτεί» με κρατική εντολή, δεν νοείται ως φορολογηθέν εισόδημα.